ေယာက်္ းမီးရပ္။

ဒီေခါင္းစဥ္ကိုဖတ္မိတဲ့သူေတြကေတာ့ ဒီစာေရးသူေတာ္ေတာ္ နေမာ္နမဲ့ ႏိုင္တာဘဲ။ ေယာက်ာ္းနဲ႕မိန္းမ
ေတာင္ မွားေရးတယ္လို႕ထင္မိပါလိမ့္မယ္။ မွားေရးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အမွန္ ေရးတာပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ မီးရပ္ ဆံုးသလို  ေယာက်ာ္းေတြမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြ မီးရပ္ ဆံုးသလို တူညီတဲ့ ခံစားမႈမ်ား ခံစား ရပါတယ္။ ေဆးပညာအရ Andropause လို႕ေခၚပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ မီးရပ္ ဆံုးတာကို Menopause
လို႕ေခၚပါတယ္။ Menopause ျဖစ္ရတာက လူလတ္ပိုင္း (middle age) ေလာက္မွာ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ရဲ့ လကၡဏာေတြကိုျဖစ္ေစတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း oestrogen  ေတြနည္းလာတဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ပါ။ ထို႕အတူအမ်ိဳးသားေတြလည္း လူလတ္ပိုင္း (middle age) ေလာက္မွာ  အမ်ိဳးသား ေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ testosterone ေတြ နည္းလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြခံစားရတဲ့ Menopause လကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့
၁။ ကိုယ္ခႏၶာ ပူျခင္း။ (Hot flashes)
၂။ စိတ္တိုျခင္း။ (Irritability)
၃။ ရာဂစိတ္မ်ားေလ်ာ့နည္းျခင္း။ (lack of libido)
၄။ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း။(Insomia)
၅။ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း။ (depression)
၆။ စိတ္ပူပန္ျခင္း။ (Anxiety)
၇။ ေၾကာနာ၊ေခါင္းနာျခင္း။ (Back and Headache)
၈။ စိတ္သေဘာထားေျပာင္းလဲျခင္း။ (Mood swing)
စတာေတြကိုခံစားရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြလို လစဥ္ ဓမၼတာေပၚျခင္းမ်ိဳး မရွိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြလို ဓမၼတာဆံုးသြားျခင္း (မီးရပ္ဆံုးျခင္း) လိုထင္ရွားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈကို
မေတြ႕ရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ (menopause) မီးရပ္ဆံုးတာနဲ႕ရွားပါးေသာ ခၽြင္းခ်က္မ်ားမွလြဲရင္ ခေလး မရနိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ (Andropause) ျဖစ္ေပမဲ့ သားသမီးရနိုင္ပါေသးတယ္။

ေရာဂါကုသတဲ့ေနရာမွာလည္း (Replacement therapy) ေခၚတဲ့လိုေနတဲ့ ေဟာ္မုန္းကို အစားထိုး ေပးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ menopause လကၡဏာေတြသက္သာေအာင္ အမ်ိဳးသမီး
ေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ (oestrogen ) ေပးရၿပီး၊ အမ်ိဳးသားေတြရဲ Andropause လကၡဏာေတြသက္သာေအာင္ အမ်ိဳးသားေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ (testosterone ) ေတြေပးရပါတယ္။

ဒီေရာဂါကို ၁၉၄၄ ခုမွ Heller and Myers တို႕ကစတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ WHO က အသိအမွတ္ မျပဳေသးပါဘူး။ ဒီေရာဂါ အေၾကာင္းဖတ္ရေတာ့ သဘာ၀တရားရဲ့ ေယာက်ာ္း၊မိန္းမ မခြဲျခားတဲ့ တရားမွ်တ တဲ့သေဘာကို သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္သဘာ၀တရားေတြကို အမွန္အတိုင္းသိ ျမင္ေတာ္မူတဲ့ျမတ္ဗုဒၶ ရဲ့ တရားေတာ္ေတြဟာလည္း က်ား၊မ ခြဲျခားမႈမရွိဘဲ တရားမွ်တ တာပါလားလို႕သေဘာက်မိပါတယ္။

(ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသား၊အမ်ိဳးသမီးေတြ အသက္ ၄၀ ေလာက္မွာ စိတ္ေနစိတ္ထားေတြေျပာင္းၿပီး ငယ္စဥ္ကေပါင္းသင္းလာတဲ့ မိမိရဲ့ၾကင္ေဖၚၾကင္ဘက္ေတြ အေပၚမွာစိတ္မ၀င္စားေတာ့ဘဲ အျခားေသာ
အမ်ိဳးသား၊အမ်ိဳးသမီးေတြ ကိုစိတ္၀င္စားၿပီး၊ၾကင္ေဖၚ ၾကင္ဘက္ေတြ ေျပာင္းလဲဖို႕ျပဳလုပ္ၾကတာကို အသက္ ၄၀ ေရာက္ေရာဂါလို႕ေခၚပါတယ္။)

က်န္းမာေရးဗဟုသုတျပည့္၀ၿပီးက်န္းမာၾကပါေစ။


က်မ္းကိုး။
Wikipedia