ေရွးေရွးက ရန္ကုန္ပုဂၢလိကဓါတ္ခြဲခန္းမ်ား

ျမန္မာနိုင္ငံက ၀ိသမေလာဘ အထူးကုေဆးရံုေတြ၊အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးေတြရဲ့ မေကာင္းသတင္း   ၾကားသိေနတာ အလြန္ ၀မ္းနည္း မိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ မွန္မွန္ ကန္ကန္ လုပ္စားမယ္ဆိုရင္ မခ်မ္းသာရင္သာ ေနမယ္။ ငတ္ေသမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔ဘ၀ေရာက္လာၿပီး၊ ဆရာ၀န္ႀကီးေတာင္ျဖစ္ေနမွ ဘာေၾကာင့္မ်ား သံသရာ၀ဋ္ေကၽြးေတြ ယူခ်င္ၾကရတာလဲ။ လို႔ ကရုဏာသက္မိပါတယ္။

က်မ ရန္ကုန္ကနံမည္ႀကီး Poly clinic ေဆးခန္းမွာ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္အျဖစ္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၃၀ ခန္႕ကလုပ္ခဲ့ဖူးပါ တယ္။ အမ်ားနဲ႔တစ္ေယာက္ ဆိုေတာ့ ကိုယ္ပဲ အရူး abnormal ျဖစ္ခဲ့ျပီး ေဆးခန္းမထိုင္ျဖစ္ေတာ့ပါ။

ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ဆိုတာ လူနာေတြနဲ႔ေတြ႔ထိမႈနည္းေပမဲ့ အထူးကုဆရာ၀န္အားလံုးရဲ့ မကၽြမ္းက်င္မႈနဲ႔ မသမာမႈေတြကို မသိခ်င္ အဆံုး သိေနရတဲ့ ဆရာ၀န္ပါ။ (နိုင္ငံျခားကေဆးရံုေတြမွာ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ရဲ့အရည္အခ်င္းေပၚမူတည္ျပီးေဆးရံုရဲ့ အရည္အေသြးကိုခန္႔မွန္းပါတယ္။ လူနာတစ္ဦးဦးက တိုင္ၾကားရင္ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွစ္စဥ္ ေဆးရံုရဲ့ အေသအေပ်ာက္ႏွန္း၊ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းမွဳနံန္းေတြကို ေဆးရံုကခန္႕ထားတဲ့ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္က တာ၀န္ယူစစ္ေဆးရပါတယ္။ ျမန္မာနို္င္ငံမွာအဲ့လိုေဆးရံုရွိတယ္လို႕မၾကားမိပါ)။

တစ္ခ်ိဳ႕ အထူးကုဆိုတဲ့ဆရာ၀န္ႀကီးေတြက တကယ္ အထူးကုမဟုတ္ၾကပဲ နို္င္ငံျခားမွာ စာေတြ႔ theory စာေမးပြဲသာေအာင္ၿပီး လက္ေတြ႔အေနနဲ႔အထူးကုေဆးရံု ဥပမာ အသဲအထူးကုဆို အသဲအထူးကုေဆးရံုမွာ မလုပ္ခဲ့ပဲဲ ျမန္မာျပည္ေရာက္မွ အသဲ ေရာဂါသည္ေတြကိုလက္တဲ့စမ္းၾကပါတယ္။ ရလာဒ္ကေတာ့ လက္ေတြ႔မကၽြမ္းက်င္မႈေၾကာင့္ လူနာ ေတြဆီက အသဲစ စစ္ေဆးဖို႔ယူေပမဲ့ အသဲစ ပါမလာပဲ အသဲနဲ႔နီးတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ေတြ၊ အဆုတ္ေတြ ပါလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေရာဂါမသိနိုင္တဲ့ အျပင္ တစ္ခါတစ္ရံမွာေသြးေၾကာေတြေဖါက္မိလို႔ ကိုယ္တြင္း ေသြးထြက္မႈ (internal bleeding)နဲ႔ အသက္ဆံုးရံႈး သည္အထိျဖစ္ၾကပါတယ္။ လူနာချမာမွာ ေတာ့ မသိရွာပါဘူး။ ဆရာ၀န္ႀကီးႀကိဳးစားကုေပမဲ့ ကံကုန္လို႔ေသရရွာတယ္ဆိုၿပီး ဆရာ၀န္ႀကီးကိုေတာင္ ေက်းဇူးတင္ၾကပါတယ္။

ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ လူနာ့ေရာဂါအေၾကာင္းသိဖို႔ လိုအပ္ရင္ ဓါတ္ခြဲ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ရ ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုစစ္ဖို႔အတြက္ ေသြး၊ဆီး၊အသား စတာေတြကိုဓါတ္ခြဲခန္းပို႔ရပါတယ္။ ဒီလိုပို႔ထဲ့အခါမွာ စိတ္ခ်ရတဲ့ ဓါတ္ခြဲခန္းကိုပို႔ဖို႔လိုပါတယ္။ ဆရာ၀န္မ်ား အထူးသျဖင့္ ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား ဘယ္ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ အရည္ အခ်င္းရွိတဲ့သူ ရွိတယ္ ဆိုတာသိပါတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ အထူးကုေတြေမြးထုတ္ေတာ့ Diploma in Pathology (D.P) ဆိုၿပီး ၂ ႏွစ္ သင္ရ ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္က နယ္က အထူးကုေဆးရံုေတြက ဓါတ္ခြဲခန္းေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ပါ။ ျမန္မာျပည္က Diploma အားလံုး တစ္နစ္ပဲတက္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Pathology ဘာသာ ရပ္ ေအာက္မွာ Histopathology, Hematology, Biochemistry, Microbiology including Virology , Immunology, ေတြပါသင္ရတာမို႔ ၁ ႏွစ္နဲ႔ဘယ္လိုမွ မျဖစ္နိုင္လို႔ပါ။

၂ ႏွစ္သင္ရ တဲ့အျပင္ ဒီျပင္ Diploma ေတြမွာ က်လို႔ထြက္ရတာမရွိေပမဲ့ (D.P) ကေတာ့ ထြက္ရတဲ့ သူမ်ားပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းေလာကမွာ ဆရာ၀န္ေအာင္ၿပီး Postgrat ရတဲ့ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ အျပင္ Medical techoogist ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ သူတို႔က ဘြဲရ ဆရာ၀န္မဟုတ္တဲ့ D.P လို႔ေျပာရမယ္ ထင္ပါ တယ္။ ေနာက္ Medical technician grade 1,2,3 ဆိုၿပီး ၃ ဆင့္ရွိပါတယ္။ အဆင့္အနိမ့္ဆံုး grade 3 ဆိုတာ campagne ေတြမွာအသံုးျပဳဖို႔ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးကိုစစ္နိုင္ေအာင္သင္ထားတဲ့သူေတြပါ။ ဥပမာ TB campagne အတြက္ TB ပိုး ရွိမရွိ စစ္တတ္ေအာင္ သင္ထားသူပါ။

ဒီအေၾကာင္းေတြေရးျပေနတာအေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဆရာ၀န္မ်ိဳးစံု၊ technician မ်ိဳးစံုအျပင္ ေဆးပညာနဲ႔မပတ္သက္ပဲ Biochemistry ဘာသာနဲ႔ ဘြဲ႔ရတဲ့သူေတြပါ ဓါတ္ခြဲခန္းေတြစည္းကမ္း မရွိ ဖြင့္ေနၾကတာပါပဲ။ ဒီထက္ပိုဆိုးတာက တစ္ခ်ိဳ႕က ဓါတ္ခြဲခန္း technician ေတာင္မဟုတ္ပဲ ဓါတ္ခြဲခန္း တစ္ခုမွာလုပ္အားေပး ခဏလုပ္ၿပီး ဆရာ၀န္ႀကီးေတြနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ဓါတ္ခြဲခန္းဖြင့္ၾကတာမို႔ပါ။

ဓါတ္ခြဲခန္းအေနနဲ႔ ဆရာ၀န္ ethic အရ ကိုယ့္ဆီ (Refer) လုပ္တဲ့ဆရာ၀န္ကို (kick back) ဆိုတာမ်ိဳး မေပးရပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၀ ေလာက္မွာ Poly clinic ပိုင္ရွင္ေတြရဲ့ business စံစံ ဓါတ္ခြဲခန္း၊ဓါတ္မွန္ခန္း ေတြကေန ပို႔တဲ့ဆရာ၀န္ကို ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးခရဲ့ ၂၀% ေပးၾက ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းတေျဖးေျဖးနဲ႔ % ေတြ တိုးလာ လိုက္တာ တစ္ခ်ိဳ႕ဓါတ္ခြဲခန္းက ၆၀% အထိေတာင္ေပးၾကတယ္လို႔ၾကားရပါတယ္။ ၆၀% ေပးရင္ ဘယ္လိုမွ ဓါတ္ခြဲစစ္ ေဆးဖို႔ မျဖစ္နိုင္ေတာ႔ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးဖို႔ ဓါတုပစၥည္း ေတြလိုပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကနိုင္ငံျခားက၀ယ္ရတာမို႔ ေစ်းႀကီးပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းစစ္ေဆးတဲ့ technician ဖိုး၊ ေဆးခန္းခ၊ မီတာခ၊ စက္ပစၥည္း စတာေတြပါ ထဲ့တြက္ရင္ အိပ္ထဲကေတာင္ထပ္စိုက္ရမွာ ဘယ္လို ေပးပါလိမ့္လို႔စံုစမ္းလိုက္ေတာ့ လားလား မယံုနိုင္စရာ Ballpen method (or) Basin method သံုးတာတဲ့။ အဲ့ဒီ method ဆိုတာ လူနာဆီက အပ္နဲ႔ေဖါက္ယူထားတဲ့ေသြးေတြကို Basin ေခၚတဲ့ လက္ေဆးခြက္ ထဲ သြန္ျပစ္ၿပီး ၊ အားလံုး ေကာင္းပါ တယ္ ဆိုၿပီး Ballpen နဲ႔ အေျဖေရးေပးလိုက္တာတဲ့။ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလိုက္တဲ့ နည္းပါပဲ။ ေနာင္ဘ၀ လူျဖစ္ရင္ေတာင္ ေသြးေတြ မၾကာခဏေဖါက္စစ္ေဆးခံေနရတဲ့့(Thalassemia) ေရာဂါသည္ေတြျဖစ္မဲ့ အကုသိုလ္မႈေတြလို႔ျမင္မိပါတယ္။ ပို႔တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြက ဒီနည္း လုပ္ေနတာ မသိဘူးလား ဆိုေတာ့ သိတယ္တဲ့။ ဒါျဖစ္ရင္ဘာလို႔ ပို႔တာလဲဆိုေတာ့။ ပို႔တဲ့လူနာအတြက္ စစ္ရန္မလိုပဲ ပို႔တာတဲ့။ အဲ့ဒီဆရာ၀န္ႀကီးေတြထဲမွာ သူထက္သူ၊ပို လူစြမ္းေကာင္းတဲ့ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြက ဘာလုပ္ သလဲဆိုေတာ့သူ႔ လူနာကို ဓါတ္ခြဲခန္း ၁ ခုအစား ၂ ခုကို ပို႔တယ္တဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႔ ဓါတ္ခြဲခန္းက ေသြးစစ္ရာမွာ Hematology အတြက္ ၂၀% ေပးၿပီး၊ Biochemistry အတြက္ ၃၀%။ အခ်ိဳ႔ဓါတ္ခြဲခန္းက Hematology အတြက္ ၃၀% ေပးၿပီး၊ Biochemistry အတြက္ ၂၀% ေပးလို႔တဲ့။ လူနာချမာ အထူးသျဖင့္ ခေလးငယ္မ်ားမွာ မလိုအပ္ပဲ အခါခါေသြးေဖါက္ခံရရွာပါတယ္။ လူစိတ္မရွိတဲ့ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြ သားသမီးခ်င္းမစာနာ ၾကတဲ့အျပင္အရွက္မရွိ တလတလ % ဘယ္ေလာက္ရတယ္ ဆိုတာ ၾကြားၾက ပါေသးတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြကေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ဓါတ္ခြဲခန္းဖြင့္ထားၿပီး သူ႔ဓါတ္ခြဲခန္းက စစ္တာ မဟုတ္ရင္ မယံုဘူးဆိုၿပီး အစ အဆံုး၊ (battery of tests)၊ စစ္လို႔ရတာမွန္သမွ် သူ႔ဓါတ္ခြဲခန္းမွာျပန္ စစ္ ခိုင္းပါတယ္။

က်မအျမင္ေတာ့ ဒီဆရာ၀န္ႀကီးေတြဟာ ေၾကာက္ဆရာေကာင္းပါတယ္ဆိုတဲ့ ေသြးစုပ္ ဖုတ္ေကာင္ ေတြထက္ ပိုဆိုးတဲ့ ေသြးစုပ္ရံုမက ပိုက္ဆံပါ လည္းပင္ညွစ္ယူတဲ့သူေတြလို႔ျမင္ပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ရွင္သာရိပုတၱရာအား ပါရာဇိက႑ပါဠိေတာ္၊ေ၀ရဥၨက႑သိကၡာကဒ၊ပညာတၱိယာစနာကထာ တို႔မွာ ေဟာေတာ္မူထားတာကို ဆရာႀကီးဦးေရႊေအာင္က အျမင္မ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း စာအုပ္မွာ- ကိုယ္က်င့္သိကၡာခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ရန္မႀကိဳးစားပဲ ပညာတတ္ ျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားျခင္းသည္ ျဖတ္လမ္းျဖစ္သျဖင့္ ေလာကႀကီးအတြက္ႀကီးမားေသာ အႏၱရာယ္ကို ယူေဆာင္ရာ ေရာက္တတ္ပါသည္ လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။

တိုင္းျပည္တည္ေထာင္ေနတဲ့အခုလိုအခ်ိန္မွာ ဓါတ္ခြဲခန္းဖြင့္လွစ္မႈကိုေသေသခ်ာခ်ာ စစ္ေဆးမႈေတြျပဳလုပ္
ျခင္းျဖင့္ အရည္အခ်င္းရွိေသာ ဓါတ္ခြဲခန္းမ်ား သီလ၊ သမာဓိ ၊ ပညာ ရွိေသာ သူေတာ္ေကာင္း ဆရာ၀န္၊ အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးေတြျဖစ္လာေစရန္ ရည္ရြယ္ေရးသားပါသည္။