ဘယ္သူကပညာတတ္လဲ။

က်မတို႕ေနတဲ့ေက်ာက္ေျမာင္းရပ္ကြက္ကေစ်းမွာ ငါးသည္ေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အားလံုးလိုလို
အေလး ခိုးၾကပါတယ္။ နည္းနည္းခိုးတာနဲ႕မ်ားမ်ားခိုးတာပဲ ကြာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အံ့ၾသစြာ ငါးသည္ ေယာက္်ား တစ္ဦး ကေတာ့ အေလးမခိုးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ေစ်းႀကီးႀကီး သူ႕ဆီမွာပဲ
၀ယ္ေလ့ရွိပါတယ္။ နည္းနည္း မ်က္မွန္းတန္းမိေတာ့ အမ်ားသူငါ ခိုးေနၾကတာ (normal) အမွန္တရား လိုေတာင္ျဖစ္ေနလို႕ထူးဆန္းလို႕ေမးၾကည့္မိပါတယ္။ သူျပန္ေျဖတာကေတာ့။ က်ေနာ္ ေရွးကံမေကာင္း
လို႕ဆင္းရဲတဲ့အျပင္ အကုသိုလ္မကင္းတဲ့ ငါးသည္ျဖစ္ေနတာ။ အခုတစ္ခါ ခိုးမႈသာဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေရွးဘ၀ စဥ္းေတာင္ မစဥ္းစားရဲပါဘူး။ က်ေနာ္ရွာသမွ် တစ္မိသား လံုးစားၾကတာ။ ခံရေတာ့ က်ေနာ္ ခါးဆီးခံရမွာ။ က်ေနာ္ သံသရာေကၽြးယူၿပီးေတာ့ ရွာမေကၽြး နိုင္ဘူး။ သမာအာဇီ၀ နည္းနဲ႕ပဲရွာေကၽြး
မယ္တဲ့။

    သူ႕ရဲ့အဖိုးတန္လွတဲ့စကားၾကားရေတာ့ က်မသိတဲ့ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးေတြ အေၾကာင္း ေတြးမိပါ တယ္။

တစ္ဦးကႏွလံုးေရာဂါအထူးကုပါ။ သူ႕ကိုနိုင္ငံျခားကို ပညာသင္လႊတ္ေတာ့ သူမ်ားေတြ တစ္ဘြဲ႕ ပဲ ဆုတ္ခူး ၿပီးျပန္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ သူက ဘြဲ႕၃ ခုတစ္ၿပိဳင္တည္းဆုတ္ခူးၿပီးျပန္လာ နိုင္ခဲ့ ပါတယ္။ သူအိမ္ေထာင္က်ၿပီး ကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္းဖြင့္ေတာ့ သူ႕ေဆးခန္းေရာက္လာသူေတြထဲက ခ်မ္းသာတဲ့ သူေတြ ဆိုရင္ ေဆးခန္း မလာနဲ႕ သူအိမ္ၾကြမယ္ဆိုၿပီး အိမ္ကိုညေနတိုင္းသြားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျခၾကြခ  တစ္ေထာင္က်ပ္ ကို (လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၃၀ က) ေဆးဖိုး အျပင္ ေတာင္းပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး သူေဌးလည္း မတတ္နိုင္ေတာ့လို႕သူလာမဲ့အခ်ိန္ အိမ္တံခါးကို အျပင္ကေသာ့ခတ္ၿပီး အိမ္ထဲမွာပံုးေနရပါတယ္။

      မတတ္နိုင္တဲ့သူေတြ ေဆးရံုမွာလာျပရင္ ေရာဂါ အေၾကာင္းမေမးပဲ အလုပ္အကိုင္ အေၾကာင္း ေမးၿပီး၊သူ႕အတြက္အက်ိဳးရွိမဲ့ ပစၥည္း၊ ေရာင္းစားလို႕ရမဲ့ ျပကၡတိန္၊ေဖာင္တိန္ စသည္ကို ေတာင္း ပါတယ္။

       တစ္ခါေတာ့ သူ႕အတန္းကေဆးေက်ာင္းသားရဲ့အေမ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္လို႕သူ႕ေဆးခန္းမွာ သြား ျပ ပါတယ္။ သူေပးလိုက္တဲ့ေဆး ေသာက္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ လူနာေသသြားပါတယ္။ သူ႕ကိုဖုန္းဆက္ ေျပာ ေတာ့ သူအိမ္လာၾကည့္မယ္ဆိုၿပီး အိမ္ၾကြလာပါတယ္။ ေသတာဟုတ္တယ္လို႕အတည္ျပဳၿပီး ေျခၾကြခ တစ္ေထာင္က်ပ္ေတာင္းပါတယ္။  

       အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ သူနဲ႕သူ႕ဇနီးအသစ္ကေလးေနဖို႕အေကာင္းဆံုးတိုက္တစ္လံုးကို သိန္း ၅၀ အကုန္ခံ ေဆာက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအိမ္မွာ အလင္းေရာင္ရဖို႕ အိမ္ေခါင္မိုးေတြမွာ နိုင္ငံျခားကလာတဲ့ မွန္ေတြ တပ္ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီမွန္ေတြက တပ္ၿပီရင္ အလိုလို ကြဲက်ကုန္တယ္တဲ့။ သူ႕အေၾကာင္းသိတဲ့ သူေတြ ကေတာ့ သူတစ္ပါးဆီက မတရားယူထားတာမို႕လို႕ေျပာၾကပါတယ္။

     တစ္ဦးကေတာ့ အသဲအထူးကုပါ အသဲေရာင္ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ေရာဂါေတြကို အဂၤလိပ္ စာလံုးေတြနဲ႕နံမည္ေပးထားပါတယ္။ A  B C D E ဆိုျပီးေတာ့ ။ A and E က အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ကူးဆက္ေပမဲ့ B C D ေတြကေတာ့ အသားကိုေဖါက္ျပီးေသြးနဲ႕ေတြ႔ရင္ဒါမွ မဟုတ္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ မိခင္မွ ခေလးထံအခ်င္းမွ ကူးနိုင္ပါတယ္။ B အသဲေရာင္ေရာဂါတစ္ခုပဲ ကာကြယ္ေဆး (vaccine ) ရွိေသးပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုအေသးစိတ္ကို သာမန္လူနာအေနနဲ႕ မသိေပမဲ့ ဆရာ၀န္ေတြအေနနဲ႕ေတာ့သိပါတယ္။ က်မရဲ့သူငယ္ခ်င္းရဲ့ ေမာင္က B အသဲေရာင္ေရာဂါျဖစ္လို႕ နံမည္ၾကီးအသဲအထူးကုနဲသြားျပပါတယ္။ သူက B အသဲေရာင္ေၾကာင့္ လူနာအျပင္က်န္တဲ့ တစ္အိမ္သားလံုးကို vaccine ထိုးေစပါတယ္။ လူနာက ေရာဂါျဖစ္ေနျပီးသားမို႕ ကာကြယ္ေဆးထိုးစရာမလိုပါဘူး။ လူသာမန္ေတာင္သိနိုင္ပါတယ္။ ေရာ၈ါကာကြယ္ေဆးဆိုတာ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္လုပ္တာမို႔ ေရာဂါျဖစ္ျပီးသားကိုထိုးလို႕ လူနာအတြက္ အသားနာရံုပိုက္ဆံကုန္ရံုပါဘဲ။ သူ႕အိမ္သားေတြကိုကာကြယ္ဖို႕ဆိုရင္လဲ B အသဲေ၇ာင္ေရာဂါက အစားအေသာက္က ကူးတာလဲမဟုတ္ ။ ေသြးထြက္ေအာင္လုပ္မဲ့ကိစၥနဲ႕ လိင္ကိစၥေၾကာင့္ပဲကူးတာမို႕ သူ႕ရဲ့ အေဖေတြအေမေတြ ေမာင္ႏွမေတြ ထိုးစရာမလိုပါဘူး။ ထိုးခ်င္းထိုးရင္ သူ႕အမ်ိဳးသမီးကိုပဲထိုးရမွာပါ။ ဒါေတာင္ ေသြးစစ္ျပီး ေရာဂါမျဖစ္ေသးဘူးဆိုမွ ထိုးရမွာပါ။ ေနာက္မွသိရတယ္။ အဲ့ဒီဆရာ၀န္က ေဆးကုမၸဏီေတြဆီက % ေတြယူထားျပီး လာသမ်ွလူကိုလိုလိုမလိုလိုထိုးေနတာတဲ့။ 

     ေနာက္တစ္ဦးကေတာ့ အေထြေထြခြဲစိပ္ဆရာ၀န္ပါ။ သူကေတာ့ တတ္နိုင္တဲ့သူေတြကို အူအတက္ေရာင္ရင္ အခ်ိန္မွီမခြဲရင္ ေသနိုင္တယ္ဆိုျပီး အူအတက္အေကာင္းေတြကိုခြဲထုပ္ပါတယ္။ အူအတက္ေရာင္ေ၇ာဂါကလူတိုင္းမွာျဖစ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ လူ      မွျဖစ္တာပါ။ ဗိုလ္ခြဲတာ ခေလးကစားတဲ့ အလုပ္မဟုတ္ပါဘူး ။ အႏၱရယ္ရွိတဲ့ ကိစၥပါ။ အခန္႔မသင့္ရင္ေသနိုင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ မွဲ႕မွန္သမ်ွလဲ အေရျပားကင္စာျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုျပီးခြဲထုပ္ခိုင္းတယ္တဲ့။ မွဲ႕တိုင္းကင္စာျဖစ္တာမဟုတ္ပါဘူး။  မွာမွ ကင္စာ ျဖစ္တာပါ။ ေနာက္ျပီး က္စာျဖစ္နိုင္ေျခရွိတဲ့ လကၡဏာ မ်ားျဖစ္တဲ့ လွ်င္ျမန္စြာၾကီးလာျခင္း၊ ေသြးထြက္ျခင္းစတာေတြကို လူနာကိုယ္တိုင္ကသိနိုင္ပါတယ္။

    မီးရပ္နဲ႕သားဖြါးဆရာ၀န္ၾကီးကေတာ့ အမိ်ဳးသမီးေတြရဲ့ သားအိမ္နဲ႕သားအိမ္ေခါင္းမွာ ကင္စာျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုျပီး အေကာင္းၾကီးကိုခြဲထုပ္ၾကတာပါ။ အျခားခြဲစိပ္စရာရွိလို႕ဗိုလ္ခြဲရင္းနဲ႕တလက္စထဲ ဥပမာ။ ခေလး ၃ ေယာက္တိတိ အျခားေရာဂါေတြေၾကာင့္ခြဲစိပ္ေမြးဖြါးခ်ိန္မွာ ေနာက္ထပ္ခေလးကိုခြဲစိပ္ေမြးဖို႕မသင့္လို႕ခြဲထုပ္တာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ ပိုက္ဆံလိုခ်င္လို႕ခြဲတာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ အကုသိုလ္ေ၀စုယူတဲ့ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ၾကီးေတြလဲရွိပါတယ္။ ခြဲစိပ္ဆရာ၀န္ေတြက သိန္းခ်ီေငြယူၾကျပီး ခြဲထုပ္တဲ့ ပစၥည္းေတြကို  ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ဆီေရာဂါရွိေၾကာင္းသက္ေသျပရန္ ပို႔ပါတယ္။ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ၾကီးကလဲ ၃၅ က်ပ္မ်က္ႏွာနဲ႕ ေရာဂါမေတြ႕ေပမဲ့ အနည္းငယ္ေရာင္ရမ္းေနပါတယ္လို႕ေရးေပးၾကပါတယ္။

ေနာက္တစ္ဦးကေတာ့ အရိုးအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးပါ။ တစ္ခါမွာ သူေဌးတစ္ေယာက္ ကားတိုက္  လို႕ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီး ခြဲစိပ္ကုသဌာနကိုေရာက္လာပါတယ္။ လူနာရဲ့အရိုးထိခိုက္သြားလို႕ သူ႕လူနာဆိုၿပီး ခြဲစိပ္ဆရာ၀န္ႀကီးဆီ လူနာလာေတာင္းပါတယ္။ ခြဲစိပ္ဆရာ၀န္ႀကီးကလည္း သူ႕လူနာ မေပးနိုင္ဘူးဆိုၿပီး၊ လူနာလုပြဲႀကီးျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒီ အရိုးအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး ေဆးေက်ာင္း သားဘ၀က အလြန္ စာ ေတာ္ပါတယ္။ ေဆးေက်ာင္းေနာက္ဆံုးႏွစ္မွာ ပထမဆြဲခဲ့တဲ့သူပါ။ က်မအိမ္နားက ႀကီးႀကီးသန္းအသက္ ၆၀ မွာ အိမ္ထဲမွာေခ်ာလဲလို႕သူနဲ႕ျပပါတယ္။ သူခြဲစိပ္ ကုသ ေပးေပမဲ့ ႀကီးႀကီးသန္းေသတဲ့အထိ အိမ္ရာ ထဲက မထ နိုင္ခဲ့ပါဘူး။ က်မ ငယ္စဥ္ကျဖစ္လို႕ဘယ္အရိုးေတြထိၿပီး၊ဘယ္လိုကုလို႕မေပ်ာက္မွန္း မသိခဲ့ ပါဘူး။ ႀကီးႀကီးသန္းနဲ႕ တစ္ၿပိဳင္ထဲလုိလို က်မ အဖြြါးလည္း လဲက်ၿပီး ေပါင္ရိုးက်ိဳးသြားပါတယ္။ အဖြါးက အသက္ ၈၀ ရွိေနလို႕ခြဲစိပ္ ဆရာ၀န္ေတြနဲ႕မျပပါဘူး (ခြဲစိပ္ဆရာ၀န္ေတြက ခြဲဖို႕အလြန္ စိတ္ သန္ၾကလို႕ပါ)အဖြါးကို အနာ သက္သာေစဖို႕အိမ္နားကေဆးခန္းမွာပဲျပပါတယ္။ ၆လ ေလာက္ၾကာေတာ့ အရိုးျပန္ဆက္ သြား ပါတယ္။ လမ္းမေလွ်ာက္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ အိမ္ထဲမွာ ဖင္ဒရြတ္ဆြဲ သြားလာနိုင္ ပါ တယ္။ က်မ ဆရာ၀န္ျဖစ္ေတာ့မွ အဲ့ဒီအရိုးဆရာ၀န္ႀကီးရဲ့ အေၾကာင္းသိရပါတယ္။ အရိုးေရာဂါေၾကာင့္ လာျပတဲ့ လူနာကုိ အရိုးျမန္ျမန္ဆက္ေအာင္ က်ိဳးတဲ့အရိုး ၂ ခုကို ခြဲၿပီးမူလီနဲ႕စုပ္ ရမယ္ ဆိုၿပီး ေမ့ေဆး ေပး တယ္။ လူနာေမ့တဲ့ အခ်ိန္ အေရျပားပဲခြဲၿပီး ျပန္ခ်ဳပ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခါ မရွိတဲ့ မူလီ ကိုျပန္ထုတ္ ရမယ္ ဆိုၿပီး တပ္ခြဲၿပန္ တယ္တဲ့။ ေနာက္ပိုင္းမွာ သူကုတဲ့လူနာေတြရဲ့ အရိုးေတြ ဘယ္သူမွ ျပန္မဆက္ ေတာ့ ဘူးတဲ့။ 
ကတိသစၥာတည္ေသာအခါ၊ႏြယ္ျမက္၊သစ္ပင္၊ေဆးဖက္၀င္ ေပမဲ့၊ ကတိသစၥာမရွိတဲ့ အခါမွာေတာ့ ေရာဂါေပ်ာက္နိုင္တဲ့ေဆး မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။

ဒီဆရာ၀န္ႀကီးေတြ ေလာကီပညာေတြ မိုးပ်ံေအာင္တတ္ၾကေပမဲ့ တကယ္ပညာ မတတ္ၾကပါဘူး။ ေလာကီပညာေၾကာင့္ရမဲ့ ေငြေၾကး၊ ေက်ာ္ၾကားမႈဆိုတာ ဒီတစ္ဘ၀ အတြက္ သာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ဆိုဒီဘ၀ေတာင္မစံစားၾကရပါဘူး။ အစပိုင္းမွာ စာေတာ္လို႕ထင္ရွားေသာ (famous) ခဲ့ေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ စာရိတၱ ပ်က္ျပားလို႕နံမည္ဆိုးနဲ႕ေက်ာ္ေစာ (notorious) သြားၾကပါတယ္။

  ပညာဆိုတာ အမွားအမွန္ကို ပိုင္းျခားေ၀ဖန္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ကို ေခၚတာ . . . အမွန္ကိုသိၿပီး မွန္တဲ့အတိုင္း က်င့္ႏိုင္ႀကံႏိုင္မွ ပညာတတ္လို႕ေခၚရမွာ. . .ဆရာ၀န္ျဖစ္တိုင္း၊ ေရွ႕ေနျဖစ္တိုင္း ဘြဲ႕ရတိုင္း ပညာတတ္ ျဖစ္ၿပီလို႕သတ္မွတ္လို႕ရမလား ။  

ဥစၥာစည္းစိမ္ဆင္းရဲလို႕အပါယ္မက်ပါ။                                                              

ကိုယ္က်င့္သီလ ဆင္းရဲ့ရင္ အပါယ္က်ပါမယ္။

ေငြနွင့္အရိပ္ (ေမတၱာရွင္ ေရႊျပည္သာဆရာေတာ္)

လူသည္အရိပ္ေနာက္သို႕လိုက္လွ်င္ ဘယ္ေသာအခါမွမမီ၊
အရိပ္ကလိုက္ေလေျပးေလျဖစ္၏။
အရိပ္ေနာက္မလိုက္ေတာ့ဘဲ ကိုယ့္လမ္းကိုယ္သြားလွ်င္၊
အရိပ္ကေနာက္မွျပန္လိုက္၏။
ထို႕အတူ
ေမတၱာ ေစတနာမထားဘဲ ေငြေနာက္သို႕ဒလၾကမ္းလိုက္ကာ၊
စီးပြါးရွာလွ်င္ ဘယ္ေသာအခါမွ မေအာင္ျမင္။
ေငြေနာက္မလိုက္ဘဲ ေမတၱာ ေစတနာေနာက္လိုက္ကာ၊
အလုပ္ကို အာရံုစိုက္ႀကိဳးစားလွ်င္၊

ေငြက ေနာက္မွ တေကာက္ေကာက္ျပန္လိုက္၏။

ေရွးေရွးက ရန္ကုန္ပုဂၢလိကဓါတ္ခြဲခန္းမ်ား

ျမန္မာနိုင္ငံက ၀ိသမေလာဘ အထူးကုေဆးရံုေတြ၊အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးေတြရဲ့ မေကာင္းသတင္း   ၾကားသိေနတာ အလြန္ ၀မ္းနည္း မိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ မွန္မွန္ ကန္ကန္ လုပ္စားမယ္ဆိုရင္ မခ်မ္းသာရင္သာ ေနမယ္။ ငတ္ေသမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔ဘ၀ေရာက္လာၿပီး၊ ဆရာ၀န္ႀကီးေတာင္ျဖစ္ေနမွ ဘာေၾကာင့္မ်ား သံသရာ၀ဋ္ေကၽြးေတြ ယူခ်င္ၾကရတာလဲ။ လို႔ ကရုဏာသက္မိပါတယ္။

က်မ ရန္ကုန္ကနံမည္ႀကီး Poly clinic ေဆးခန္းမွာ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္အျဖစ္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၃၀ ခန္႕ကလုပ္ခဲ့ဖူးပါ တယ္။ အမ်ားနဲ႔တစ္ေယာက္ ဆိုေတာ့ ကိုယ္ပဲ အရူး abnormal ျဖစ္ခဲ့ျပီး ေဆးခန္းမထိုင္ျဖစ္ေတာ့ပါ။

ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ဆိုတာ လူနာေတြနဲ႔ေတြ႔ထိမႈနည္းေပမဲ့ အထူးကုဆရာ၀န္အားလံုးရဲ့ မကၽြမ္းက်င္မႈနဲ႔ မသမာမႈေတြကို မသိခ်င္ အဆံုး သိေနရတဲ့ ဆရာ၀န္ပါ။ (နိုင္ငံျခားကေဆးရံုေတြမွာ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ရဲ့အရည္အခ်င္းေပၚမူတည္ျပီးေဆးရံုရဲ့ အရည္အေသြးကိုခန္႔မွန္းပါတယ္။ လူနာတစ္ဦးဦးက တိုင္ၾကားရင္ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွစ္စဥ္ ေဆးရံုရဲ့ အေသအေပ်ာက္ႏွန္း၊ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းမွဳနံန္းေတြကို ေဆးရံုကခန္႕ထားတဲ့ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္က တာ၀န္ယူစစ္ေဆးရပါတယ္။ ျမန္မာနို္င္ငံမွာအဲ့လိုေဆးရံုရွိတယ္လို႕မၾကားမိပါ)။

တစ္ခ်ိဳ႕ အထူးကုဆိုတဲ့ဆရာ၀န္ႀကီးေတြက တကယ္ အထူးကုမဟုတ္ၾကပဲ နို္င္ငံျခားမွာ စာေတြ႔ theory စာေမးပြဲသာေအာင္ၿပီး လက္ေတြ႔အေနနဲ႔အထူးကုေဆးရံု ဥပမာ အသဲအထူးကုဆို အသဲအထူးကုေဆးရံုမွာ မလုပ္ခဲ့ပဲဲ ျမန္မာျပည္ေရာက္မွ အသဲ ေရာဂါသည္ေတြကိုလက္တဲ့စမ္းၾကပါတယ္။ ရလာဒ္ကေတာ့ လက္ေတြ႔မကၽြမ္းက်င္မႈေၾကာင့္ လူနာ ေတြဆီက အသဲစ စစ္ေဆးဖို႔ယူေပမဲ့ အသဲစ ပါမလာပဲ အသဲနဲ႔နီးတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ေတြ၊ အဆုတ္ေတြ ပါလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေရာဂါမသိနိုင္တဲ့ အျပင္ တစ္ခါတစ္ရံမွာေသြးေၾကာေတြေဖါက္မိလို႔ ကိုယ္တြင္း ေသြးထြက္မႈ (internal bleeding)နဲ႔ အသက္ဆံုးရံႈး သည္အထိျဖစ္ၾကပါတယ္။ လူနာချမာမွာ ေတာ့ မသိရွာပါဘူး။ ဆရာ၀န္ႀကီးႀကိဳးစားကုေပမဲ့ ကံကုန္လို႔ေသရရွာတယ္ဆိုၿပီး ဆရာ၀န္ႀကီးကိုေတာင္ ေက်းဇူးတင္ၾကပါတယ္။

ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ လူနာ့ေရာဂါအေၾကာင္းသိဖို႔ လိုအပ္ရင္ ဓါတ္ခြဲ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ရ ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုစစ္ဖို႔အတြက္ ေသြး၊ဆီး၊အသား စတာေတြကိုဓါတ္ခြဲခန္းပို႔ရပါတယ္။ ဒီလိုပို႔ထဲ့အခါမွာ စိတ္ခ်ရတဲ့ ဓါတ္ခြဲခန္းကိုပို႔ဖို႔လိုပါတယ္။ ဆရာ၀န္မ်ား အထူးသျဖင့္ ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား ဘယ္ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ အရည္ အခ်င္းရွိတဲ့သူ ရွိတယ္ ဆိုတာသိပါတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ အထူးကုေတြေမြးထုတ္ေတာ့ Diploma in Pathology (D.P) ဆိုၿပီး ၂ ႏွစ္ သင္ရ ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္က နယ္က အထူးကုေဆးရံုေတြက ဓါတ္ခြဲခန္းေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ပါ။ ျမန္မာျပည္က Diploma အားလံုး တစ္နစ္ပဲတက္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Pathology ဘာသာ ရပ္ ေအာက္မွာ Histopathology, Hematology, Biochemistry, Microbiology including Virology , Immunology, ေတြပါသင္ရတာမို႔ ၁ ႏွစ္နဲ႔ဘယ္လိုမွ မျဖစ္နိုင္လို႔ပါ။

၂ ႏွစ္သင္ရ တဲ့အျပင္ ဒီျပင္ Diploma ေတြမွာ က်လို႔ထြက္ရတာမရွိေပမဲ့ (D.P) ကေတာ့ ထြက္ရတဲ့ သူမ်ားပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းေလာကမွာ ဆရာ၀န္ေအာင္ၿပီး Postgrat ရတဲ့ ေရာဂါေဗဒဆရာ၀န္ အျပင္ Medical techoogist ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ သူတို႔က ဘြဲရ ဆရာ၀န္မဟုတ္တဲ့ D.P လို႔ေျပာရမယ္ ထင္ပါ တယ္။ ေနာက္ Medical technician grade 1,2,3 ဆိုၿပီး ၃ ဆင့္ရွိပါတယ္။ အဆင့္အနိမ့္ဆံုး grade 3 ဆိုတာ campagne ေတြမွာအသံုးျပဳဖို႔ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးကိုစစ္နိုင္ေအာင္သင္ထားတဲ့သူေတြပါ။ ဥပမာ TB campagne အတြက္ TB ပိုး ရွိမရွိ စစ္တတ္ေအာင္ သင္ထားသူပါ။

ဒီအေၾကာင္းေတြေရးျပေနတာအေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဆရာ၀န္မ်ိဳးစံု၊ technician မ်ိဳးစံုအျပင္ ေဆးပညာနဲ႔မပတ္သက္ပဲ Biochemistry ဘာသာနဲ႔ ဘြဲ႔ရတဲ့သူေတြပါ ဓါတ္ခြဲခန္းေတြစည္းကမ္း မရွိ ဖြင့္ေနၾကတာပါပဲ။ ဒီထက္ပိုဆိုးတာက တစ္ခ်ိဳ႕က ဓါတ္ခြဲခန္း technician ေတာင္မဟုတ္ပဲ ဓါတ္ခြဲခန္း တစ္ခုမွာလုပ္အားေပး ခဏလုပ္ၿပီး ဆရာ၀န္ႀကီးေတြနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ဓါတ္ခြဲခန္းဖြင့္ၾကတာမို႔ပါ။

ဓါတ္ခြဲခန္းအေနနဲ႔ ဆရာ၀န္ ethic အရ ကိုယ့္ဆီ (Refer) လုပ္တဲ့ဆရာ၀န္ကို (kick back) ဆိုတာမ်ိဳး မေပးရပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၀ ေလာက္မွာ Poly clinic ပိုင္ရွင္ေတြရဲ့ business စံစံ ဓါတ္ခြဲခန္း၊ဓါတ္မွန္ခန္း ေတြကေန ပို႔တဲ့ဆရာ၀န္ကို ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးခရဲ့ ၂၀% ေပးၾက ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းတေျဖးေျဖးနဲ႔ % ေတြ တိုးလာ လိုက္တာ တစ္ခ်ိဳ႕ဓါတ္ခြဲခန္းက ၆၀% အထိေတာင္ေပးၾကတယ္လို႔ၾကားရပါတယ္။ ၆၀% ေပးရင္ ဘယ္လိုမွ ဓါတ္ခြဲစစ္ ေဆးဖို႔ မျဖစ္နိုင္ေတာ႔ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးဖို႔ ဓါတုပစၥည္း ေတြလိုပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကနိုင္ငံျခားက၀ယ္ရတာမို႔ ေစ်းႀကီးပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းစစ္ေဆးတဲ့ technician ဖိုး၊ ေဆးခန္းခ၊ မီတာခ၊ စက္ပစၥည္း စတာေတြပါ ထဲ့တြက္ရင္ အိပ္ထဲကေတာင္ထပ္စိုက္ရမွာ ဘယ္လို ေပးပါလိမ့္လို႔စံုစမ္းလိုက္ေတာ့ လားလား မယံုနိုင္စရာ Ballpen method (or) Basin method သံုးတာတဲ့။ အဲ့ဒီ method ဆိုတာ လူနာဆီက အပ္နဲ႔ေဖါက္ယူထားတဲ့ေသြးေတြကို Basin ေခၚတဲ့ လက္ေဆးခြက္ ထဲ သြန္ျပစ္ၿပီး ၊ အားလံုး ေကာင္းပါ တယ္ ဆိုၿပီး Ballpen နဲ႔ အေျဖေရးေပးလိုက္တာတဲ့။ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလိုက္တဲ့ နည္းပါပဲ။ ေနာင္ဘ၀ လူျဖစ္ရင္ေတာင္ ေသြးေတြ မၾကာခဏေဖါက္စစ္ေဆးခံေနရတဲ့့(Thalassemia) ေရာဂါသည္ေတြျဖစ္မဲ့ အကုသိုလ္မႈေတြလို႔ျမင္မိပါတယ္။ ပို႔တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြက ဒီနည္း လုပ္ေနတာ မသိဘူးလား ဆိုေတာ့ သိတယ္တဲ့။ ဒါျဖစ္ရင္ဘာလို႔ ပို႔တာလဲဆိုေတာ့။ ပို႔တဲ့လူနာအတြက္ စစ္ရန္မလိုပဲ ပို႔တာတဲ့။ အဲ့ဒီဆရာ၀န္ႀကီးေတြထဲမွာ သူထက္သူ၊ပို လူစြမ္းေကာင္းတဲ့ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြက ဘာလုပ္ သလဲဆိုေတာ့သူ႔ လူနာကို ဓါတ္ခြဲခန္း ၁ ခုအစား ၂ ခုကို ပို႔တယ္တဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႔ ဓါတ္ခြဲခန္းက ေသြးစစ္ရာမွာ Hematology အတြက္ ၂၀% ေပးၿပီး၊ Biochemistry အတြက္ ၃၀%။ အခ်ိဳ႔ဓါတ္ခြဲခန္းက Hematology အတြက္ ၃၀% ေပးၿပီး၊ Biochemistry အတြက္ ၂၀% ေပးလို႔တဲ့။ လူနာချမာ အထူးသျဖင့္ ခေလးငယ္မ်ားမွာ မလိုအပ္ပဲ အခါခါေသြးေဖါက္ခံရရွာပါတယ္။ လူစိတ္မရွိတဲ့ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြ သားသမီးခ်င္းမစာနာ ၾကတဲ့အျပင္အရွက္မရွိ တလတလ % ဘယ္ေလာက္ရတယ္ ဆိုတာ ၾကြားၾက ပါေသးတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြကေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ဓါတ္ခြဲခန္းဖြင့္ထားၿပီး သူ႔ဓါတ္ခြဲခန္းက စစ္တာ မဟုတ္ရင္ မယံုဘူးဆိုၿပီး အစ အဆံုး၊ (battery of tests)၊ စစ္လို႔ရတာမွန္သမွ် သူ႔ဓါတ္ခြဲခန္းမွာျပန္ စစ္ ခိုင္းပါတယ္။

က်မအျမင္ေတာ့ ဒီဆရာ၀န္ႀကီးေတြဟာ ေၾကာက္ဆရာေကာင္းပါတယ္ဆိုတဲ့ ေသြးစုပ္ ဖုတ္ေကာင္ ေတြထက္ ပိုဆိုးတဲ့ ေသြးစုပ္ရံုမက ပိုက္ဆံပါ လည္းပင္ညွစ္ယူတဲ့သူေတြလို႔ျမင္ပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ရွင္သာရိပုတၱရာအား ပါရာဇိက႑ပါဠိေတာ္၊ေ၀ရဥၨက႑သိကၡာကဒ၊ပညာတၱိယာစနာကထာ တို႔မွာ ေဟာေတာ္မူထားတာကို ဆရာႀကီးဦးေရႊေအာင္က အျမင္မ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း စာအုပ္မွာ- ကိုယ္က်င့္သိကၡာခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ရန္မႀကိဳးစားပဲ ပညာတတ္ ျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားျခင္းသည္ ျဖတ္လမ္းျဖစ္သျဖင့္ ေလာကႀကီးအတြက္ႀကီးမားေသာ အႏၱရာယ္ကို ယူေဆာင္ရာ ေရာက္တတ္ပါသည္ လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။

တိုင္းျပည္တည္ေထာင္ေနတဲ့အခုလိုအခ်ိန္မွာ ဓါတ္ခြဲခန္းဖြင့္လွစ္မႈကိုေသေသခ်ာခ်ာ စစ္ေဆးမႈေတြျပဳလုပ္
ျခင္းျဖင့္ အရည္အခ်င္းရွိေသာ ဓါတ္ခြဲခန္းမ်ား သီလ၊ သမာဓိ ၊ ပညာ ရွိေသာ သူေတာ္ေကာင္း ဆရာ၀န္၊ အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးေတြျဖစ္လာေစရန္ ရည္ရြယ္ေရးသားပါသည္။

အႏၱရယ္ကင္းေအာင္ငရုပ္သီးဘယ္လိုစားမလဲ

က်မ တို႔ငယ္ငယ္က ငရုပ္သီးစားရင္ မ်က္စိမႈန္မယ္၊တကိုယ္လံုးပူမယ္ဆိုၿပီး ခေလးေတြကိုမေၾကြးပါဘူး။
ဟုတ္ပါတယ္။ ငရုပ္သီးဟာ ပူစပ္တဲ့ အရသာရွိတာေၾကာင့္ ခေလးငယ္မ်ားနဲ႔မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး
အစာအိမ္နံရံကို ကလိတာေၾကာင့္ (irritation) အစာအိမ္ေရာဂါသည္မ်ားအတြက္မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့သူ႔မွာ အဖိုးတန္တဲ့ က်န္းမာေရးအေထာက္အကူျပဳပစၥည္းေတြမ်ားစြာပါ၀င္ပါတယ္။

၁။ သူ႔မွာပါတဲ့ capsaicin ဓါတ္ေၾကာင့္ သူ႔ရဲ့အရသာနဲ႔အနံကိုျဖစ္ေစတာပါ။ ဒါေပမဲ့ဒီဓါတ္ဟာ ဘက္တီရီးယားပိုးေတြ၊ကင္ဆာဆဲလ္ေတြကိုသတ္နိုင္ၿပီး၊ ဆိုး၀ါးတဲ့အဆီဓါတ္ (LDL) ကိုေလ်ာ့ေစ တယ္။ အနာ သက္ သာေစတယ္ (analgesic)။ ဆီခ်ိဳေရာဂါကိုသက္သာေစတယ္ဆုိတာကို
ဓါတ္ခြဲခန္းက နိ႔တိုက္တိရစၦာန္ေတြမွာစမ္းသပ္ေတြ႔ရွိပါတယ္။

၂။ လတ္ဆတ္တဲ့ အနီေရာင္နဲ႔အစိမ္းေရာင္ငရုပ္သီးစိမ္း (fresh chili) ေတြမွာ ဗီတာမင္ စီ မ်ားစြာ           ပါ၀င္ပါတယ္။ ငရုပ္သီးစိမ္း ၁၀၀ ဂရမ္မွာ ဗီတာမင္ စီ ၁၄၄ မိုက္ခရိုဂရမ္ပါ၀င္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ စီ         ဟာ ေရမွာေပ်ာ္၀င္တဲ့ အစြမ္းထက္တဲ့ အဆိပ္ေျဖေဆး (anti-oxidant) ျဖစ္ပါတယ္။

၃။ ငရုပ္သီးမွာသတၳဳဓါတ္ေတြျဖစ္တဲ့ ပိုတက္စီရမ္၊မက္ကနီစီရမ္ (magnesium)၊သံဓါတ္နဲ႔ မက္ဂနီစ္ဓါတ္ (manganese) ေတြလည္းမ်ားစြာပါ၀င္ပါတယ္။ ပိုတက္စီရမ္ဟာ ဆဲလ္နဲ႔ကိုယ္တြင္းေရဓါတ္ ေတြရဲ့ အေရးပါတဲ့ဓါတ္ပစၥည္းျဖစ္တာေၾကာင့္ ႏွလံုးခုန္နႈန္းနဲ႔ေသြးခ်ိန္ (blood pressure) ကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါတယ္။ မက္ကနီစီရမ္ (magnesium) ကေတာ့ အဆိပ္ေျဖေဆး (anti-oxidant) ေတြရဲ့ လုပ္ငန္းေတြကိုကူညီ  (co-factor ) ေပးပါတယ္။

၄။ ငရုပ္သီးမွာ ဗီတာမင္ ဘီေတြ ျဖစ္တဲ့ niacin, riboflavin, ဗီတာမင္ ဘီ ၁၊ ဗီတာမင္ ဘီ ၆၊ ေတြ လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီဗီတာမင္ ေတြကို က်မတို႔ ကိုယ္ခႏၶာ က မထုတ္လုပ္နိုင္ပဲ အျပင္အစားအစာက သာ ရရွိနိုင္တာမို႔ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ ဗီတာမင္ (essential vitamins) ေတြ လို႔ေခၚပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ေနထိုင္သူမ်ားသတိထားရန္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အထူးသျဖင့္မိုးရာသီလို ဆိုဆြတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ငရုပ္သီးနဲ႔ေျမပဲေတြမွာမိႈတက္ပါတယ္။
အဲ့ဒီမိႈေတြက Aflatoxin လို႔ေခၚတဲ့ အလြန္ပ်င္းတဲ့ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့အဆိပ္ေတြထြက္ပါတယ္။ အဲဒီ အဆိပ္ေတြကိုအသဲမွာ အဆိပ္ေျဖတာမို႔ အသဲကင္ဆာအမ်ားဆံုးျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီအဆိပ္အမ်ားႀကီး စားမိရင္ ခ်က္ခ်င္းအသဲပ်က္ဆီးျခင္း (Acute live necrosis ) ျဖစ္နိုင္ၿပီး၊ နည္းနည္းျခင္းတာရွည္စားရင္ အသဲႀကံဳ႔ျခင္း (cirrhosis) နဲ႔ အသဲကင္ဆာျဖစ္ေစပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အရက္မေသာက္တဲ့၊ အသဲေရာင္အသာ၀ါးပိုး (hepatitis B,C) လည္းမရွိတဲ့ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အသဲကင္ဆာ   အျဖစ္မ်ား တာဟာ ငရုပ္သီးအစားမ်ားလို႔ပါ။ မိုးတြင္းမွာ ငရုပ္သီးေျခာက္ ေတြရဲ့အတြင္းမွာမိႈေတြနဲ႔ျပည့္   ေန တတ္ပါတယ္။ ဒီအဆိပ္ကေရေဆးလို႔လဲေတာ္ေတာ္နဲ႔ထြက္မသြားပါဘူး။ ခ်က္ျပဳပ္လို႔လဲ မေပ်ာက္  ပ်က္ပါဘူး။ ေရာင္းတမ္းငရုပ္သီးမႈန္႔ေတြကေစ်းေပၚတဲ့ မႈိပါတဲ့ငရုပ္သီးေတြနဲ႔လုပ္တာမ်ားပါတယ္။ အခ်ိဳ႔ငရုပ္သီးမႈန္႔မွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဆိုးေဆးေတြလည္းပါတတ္ပါေသးတယ္။
က်မတို႔အိမ္မွာ ဟင္းခ်က္ငရုပ္သီးကို ေႏြဘက္မွာ မိႈမပါတဲ့ငရုပ္သီး ေတြ၀ယ္၊အေျခာက္လွမ္း၊ႀကိတ္စက္နဲ႔အမႈန္႔ႀကိတ္၊ ပုလင္းေတြနဲ႔ခြဲၿပီး၊ေန႔စဥ္စားဖို႔ကို (4C) ေရခဲေသတၱာမွာထားပါတယ္။ ၾကာၾကာသိမ္းမဲ့ဟာ ကိုေတာ့ (Frozen) ခဲထားပါတယ္။ ငရုပ္သီးအေလွာ္မႈန္႔ကိုလည္း၊ ငရုပ္သီးကို ေႏြမွာ ၀ယ္ ေလွာ္ၿပီး၊ခဲထားပါတယ္။ အျပင္က ငရုပ္သီးပါတဲ့ ဟင္းေတြ (ငပိေက်ာ္စသည္) ၀ယ္ မစား ပါဘူး။ မုန္႔ဟင္းခါး၊အသုပ္ စတာမ်ိဳး ၀ယ္စားရင္ ကိုယ့္အိမ္က ငရုပ္သီးမႈန္႔ပဲထဲ့စားပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ထင္တယ္ ေမေမဟာ အသက္ ၉၀ ႏွစ္မွာ (လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ ႏွစ္ကဆံုးပါးပါတယ္)။ အေဖကေတာ့ ယခု အသက္ ၉၈ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ မိတ္ေဆြ ေတြက ဘာအသက္ရွည္ေဆးေတြ တိုက္သလဲတဲ့ အသက္ရွည္ေဆးဆိုတာမရွိပါဘူး။ အစား အေသာက္ ဆင္ျခင္တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ငရုပ္သီးမိႈကိုဂရုစိုက္လို႔ပါ။ ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ တင္သြင္းတဲ့အစားအစာေတြကို
စစ္ေဆးပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္က တရုပ္ျပည္ကတင္သြင္းတဲ့အစာေတြမွာ  Aflatoxins ေတြေတြ႔ရွိလို႔ ဖ်က္
ဆီးလိုက္တယ္ဆိုတဲ့သတင္းဖတ္လိုက္ရပါတယ္။

ငရုပ္သီး ၁၀၀ ဂရမ္စားလွ်င္ရရွိမည့္ တစ္ေန႔စာလိုအပ္တဲ့ ဗီတာမင္နဲ႔ သတၳဳဓါတ္ ရာခိုင္းႏႈန္းမ်ား

ဗီတာမင္ စီ ၂၄၀%။
ဗီတာမင္ ဘီ၆  ၃၉% ။
ဗီတာမင္ ေအ ၃၂%။
သံဓါတ္  ၁၃%။
ေၾကးနီဓါတ္ ၁၄%။
ပိုတက္စီရမ္ ၇%။
. 

Ref
http://www.nutrition-and-you.com/chili-peppers.html

ေယာက်္ းမီးရပ္။

ဒီေခါင္းစဥ္ကိုဖတ္မိတဲ့သူေတြကေတာ့ ဒီစာေရးသူေတာ္ေတာ္ နေမာ္နမဲ့ ႏိုင္တာဘဲ။ ေယာက်ာ္းနဲ႕မိန္းမ
ေတာင္ မွားေရးတယ္လို႕ထင္မိပါလိမ့္မယ္။ မွားေရးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အမွန္ ေရးတာပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ မီးရပ္ ဆံုးသလို  ေယာက်ာ္းေတြမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြ မီးရပ္ ဆံုးသလို တူညီတဲ့ ခံစားမႈမ်ား ခံစား ရပါတယ္။ ေဆးပညာအရ Andropause လို႕ေခၚပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ မီးရပ္ ဆံုးတာကို Menopause
လို႕ေခၚပါတယ္။ Menopause ျဖစ္ရတာက လူလတ္ပိုင္း (middle age) ေလာက္မွာ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ရဲ့ လကၡဏာေတြကိုျဖစ္ေစတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း oestrogen  ေတြနည္းလာတဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ပါ။ ထို႕အတူအမ်ိဳးသားေတြလည္း လူလတ္ပိုင္း (middle age) ေလာက္မွာ  အမ်ိဳးသား ေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ testosterone ေတြ နည္းလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြခံစားရတဲ့ Menopause လကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့
၁။ ကိုယ္ခႏၶာ ပူျခင္း။ (Hot flashes)
၂။ စိတ္တိုျခင္း။ (Irritability)
၃။ ရာဂစိတ္မ်ားေလ်ာ့နည္းျခင္း။ (lack of libido)
၄။ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း။(Insomia)
၅။ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း။ (depression)
၆။ စိတ္ပူပန္ျခင္း။ (Anxiety)
၇။ ေၾကာနာ၊ေခါင္းနာျခင္း။ (Back and Headache)
၈။ စိတ္သေဘာထားေျပာင္းလဲျခင္း။ (Mood swing)
စတာေတြကိုခံစားရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြလို လစဥ္ ဓမၼတာေပၚျခင္းမ်ိဳး မရွိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြလို ဓမၼတာဆံုးသြားျခင္း (မီးရပ္ဆံုးျခင္း) လိုထင္ရွားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈကို
မေတြ႕ရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ (menopause) မီးရပ္ဆံုးတာနဲ႕ရွားပါးေသာ ခၽြင္းခ်က္မ်ားမွလြဲရင္ ခေလး မရနိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ (Andropause) ျဖစ္ေပမဲ့ သားသမီးရနိုင္ပါေသးတယ္။

ေရာဂါကုသတဲ့ေနရာမွာလည္း (Replacement therapy) ေခၚတဲ့လိုေနတဲ့ ေဟာ္မုန္းကို အစားထိုး ေပးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ menopause လကၡဏာေတြသက္သာေအာင္ အမ်ိဳးသမီး
ေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ (oestrogen ) ေပးရၿပီး၊ အမ်ိဳးသားေတြရဲ Andropause လကၡဏာေတြသက္သာေအာင္ အမ်ိဳးသားေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ (testosterone ) ေတြေပးရပါတယ္။

ဒီေရာဂါကို ၁၉၄၄ ခုမွ Heller and Myers တို႕ကစတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ WHO က အသိအမွတ္ မျပဳေသးပါဘူး။ ဒီေရာဂါ အေၾကာင္းဖတ္ရေတာ့ သဘာ၀တရားရဲ့ ေယာက်ာ္း၊မိန္းမ မခြဲျခားတဲ့ တရားမွ်တ တဲ့သေဘာကို သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္သဘာ၀တရားေတြကို အမွန္အတိုင္းသိ ျမင္ေတာ္မူတဲ့ျမတ္ဗုဒၶ ရဲ့ တရားေတာ္ေတြဟာလည္း က်ား၊မ ခြဲျခားမႈမရွိဘဲ တရားမွ်တ တာပါလားလို႕သေဘာက်မိပါတယ္။

(ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသား၊အမ်ိဳးသမီးေတြ အသက္ ၄၀ ေလာက္မွာ စိတ္ေနစိတ္ထားေတြေျပာင္းၿပီး ငယ္စဥ္ကေပါင္းသင္းလာတဲ့ မိမိရဲ့ၾကင္ေဖၚၾကင္ဘက္ေတြ အေပၚမွာစိတ္မ၀င္စားေတာ့ဘဲ အျခားေသာ
အမ်ိဳးသား၊အမ်ိဳးသမီးေတြ ကိုစိတ္၀င္စားၿပီး၊ၾကင္ေဖၚ ၾကင္ဘက္ေတြ ေျပာင္းလဲဖို႕ျပဳလုပ္ၾကတာကို အသက္ ၄၀ ေရာက္ေရာဂါလို႕ေခၚပါတယ္။)

က်န္းမာေရးဗဟုသုတျပည့္၀ၿပီးက်န္းမာၾကပါေစ။


က်မ္းကိုး။
Wikipedia

စိတ္ဘယ္မွာရွိသနည္း။

စိတ္သည္အဘယ္မွာတည္ရွိသနည္း ? သိပၸံပညာရွင္တို႕ယူဆသကဲ့သို႕ဦးေႏွာက္သည္စိတ္ျဖစ္သေလာ ?
ဦးေႏွာက္တြင္ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းအသီးသီးကိုထိန္းခ်ဳပ္ေသာအာရံုေၾကာအဖြဲ႕အစုအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕    
စုေ၀းတည္ရွိေနၾကသည္ကားမွန္၏။ သို႕ေသာ္ဦးေႏွာက္သည္ စိတ္၏အလုပ္ရံုတစ္ခုသာျဖစ္ၿပီး စိတ္ မဟုတ္ပါ။ ဦးေႏွာက္သည္စိတ္ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ဘ၀သစ္တစ္ခု၌ဦးေႏွာက္သစ္ျဖစ္ေပၚရသျဖင့္ မည္သူတစ္ဦး တစ္ေယာက္မွ်အတိတ္ဘ၀ကိုမျမင္၊မသိနိုင္ပါ။ ယခုမူ အတိတ္ဘ၀ကို ျမင္၊သိနိုင္ေသာဇာတိႆရဥာဏ္ရ လူ၀င္စားမ်ားအေျမာက္အျမားရွိသည္သာမက၊ အိပ္ေမြ႕ခ်၍အသက္ေလ်ာ့ခ်ေသာနည္း (age-degression hypnosis) ျဖင့္လူတိုင္းေလာက္ကို ငယ္စဥ္ေတာင္ေက်းကေလးဘ၀ႏွင့္အတိတ္ဘ၀ကိုျမင္သိ ေအာင္ ျပဳလုပ္နိုင္၏။ အတိတ္ဘ၀ကိုျမင္သိသည္ဆိုရာ၌ ကာယကံရွင္၏ စိတ္အထင္ျဖင့္ ေျပာျပ ျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲထိုအတိတ္ဘ၀၌က်င္လည္ခဲ့ရသည့္ အေထာက္အထာမ်ားကိုခိုင္ခိုင္လံုလံု သိပၸံနည္း က်က် သုေတသီတို႕စံုစမ္းသိရွိရျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။

        ထို႕အျပင္စိတ္ခ်င္းဆက္သြယ္ျခင္း (telepathy)၊စိတ္စြမ္းအားျဖင့္၀တၳဳပစၥည္းမ်ားကိုေရြလ်ားေစျခင္း (Psychokinesis)၊အနာဂတ္ျဖစ္ရပ္မ်ားကိုႀကိဳတင္သိျမင္ျခင္း (precognition)၊သူတစ္ပါးတို႕၏စိတ္အၾကံ မ်ားကိုသိရွိျခင္း(ပရစိတၱ၀ိဇာနန)၊ေ၀းလံဖံုးကြယ္ေနေသာအရပ္၌ရွိသည့္ရႈခင္းမ်ားကိုျမင္သိနိုင္ျခင္း(စကၡဳအဘိညာဏ္)၊ေ၀းလံေသာအရပ္မွအသံကိုၾကားသိနိုင္ျခင္း(ေသာတအဘိညာဏ္)၊တန္ခိုး အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖန္ဆင္းနိုင္ျခင္း(ကၠုဒၶိ၀ိဓအဘိညာဏ္)စေသာစိတ္၏တန္ခိုးသတၱိမ်ားသည္လူ႕ေလာက၌ ယေန႕တိုင္ ထင္းရွားရွိေနၾက၏။ ထူျခားဆန္းၾကယ္လွေသာစိတ္၏စြမ္းရည္သတၱိမ်ားကိုဦးေႏွာက္သီအိုရီ (Brain Theory) ျဖင့္မေျဖရွင္းနိုင္ရံုမွ်မက အျခားမည္သည့္သိပၸံသီအိုရီ (Science Theory) မ်ားျဖင့္လည္း မေျဖရွင္းနိုင္ပါ။ စိတ္၏ထူးျခားမႈအားလံုးကိုျမတ္ဗုဒၶ၏အဘိဓမၼာကသာရွင္းျပနိုင္သည္။ အဘိဓမၼာ၏ ျမင္ကြင္းက်ယ္(The great panorama of Abbidhamma) တြင္စိတ္၊ေစတသိတ္တို႕၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အတိုင္းသားျမင္ေတြ႕နိုင္၏။ နာမ္စြမ္းအင္တစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ကံတရားျဖင့္သတၱ၀ါအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေပၚပံု၊ ေသဆံုးပံု၊ဘံုအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေပၚပ်က္စီးေနပံုမ်ားကိုေပၚလြင္ထင္းရွားစြာျမင္ေတြ႕နိုင္သည္။
  ျမတ္ဗုဒၶ၏သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ကားအလြန္သိမ္ေမြ႕သည့္ စိတ္၊ေစတသိတ္ သေဘာတရား မ်ားကို ျမင္ေတြ႕ရံုသာမက ၎တို႕၏လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ား၊အခ်င္းခ်င္းဆက္ႏြယ္ေနမႈမ်ားအား ပင္လယ္ အတြင္း စီးဆင္းလာေသာျမစ္အေပါင္းမွေရမ်ားကို ခြဲျခားျပသကဲ့သို႕အဘိဓမၼာတရားေတာ္တြင္ ရွင္လင္း ေဟာျပ ထားပါသည္။
      အက်ဥ္းအားျဖင့္ေဖၚျပရေသာ္...
  သိတတ္ေသာစိတ္သည္ အမ်ားထင္သကဲ့သို႕တစ္ခုတည္းရွိေနသည္မဟုတ္။ အလိုလို သိေနသည္ လည္းမဟုတ္။ တစ္ခ်ိန္လံုးသိေနသည္လည္းမဟုတ္။ ခႏၶာကိုယ္တြင္းတစ္ေနရာ၌ ကိန္းေအာင္း ေနသည္လည္းမဟုတ္။

         စိတ္သည္အာရံုကိုသိတတ္ေသာသေဘာျဖစ္သည္။ စိတ္သည္မ်က္စိ၌လည္းတည္သည္။ နား၌လည္း တည္သည္။ ႏွာေခါင္း၌လည္းတည္သည္။ လွ်ာ၌လည္းတည္သည္။ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုး၌ျပန္႕ႏွံ႕ေနသည့္ကာယပသာဒေခၚကိုယ္အၾကည္ဓါတ္တို႕၌လည္းတည္သည္။ ႏွလံုးသား အတြင္း၌ လည္း တည္သည္။

           အာရံုတည္းဟူေသာအတိုက္ဓါတ္ႏွင့္ အခံဓါတ္တည္းဟူေသာ ပသာဒရုပ္အၾကည္ဓါတ္တို႕
တိုက္သည့္အခါ သိမႈဟူေသာစိတ္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ မီးျခစ္အိမ္ဟူေသာ အခံဓါတ္ႏွင့္
မီးျခစ္ဆံ တည္းဟူေသာအတိုက္ဓါတ္တို႕ပြတ္တိုက္သည့္အခါ မီးေတာက္ျဖစ္ေပၚလာ၏။ ထိုမီး ေတာက္သည္ နဂိုမူလ မီးျခစ္အိမ္ ၌ရွိသည္လည္းမဟုတ္။ မီးျခစ္ဆံ ၌ရွိသည္လည္းမဟုတ္။  မီးျခစ္အိမ္ ႏွင့္မီးျခစ္ဆံ ပြတ္တိုက္သည့္အခါမွသာေပၚလာသည္။ ထို႕အတူ စကၡဳပသာဒေခၚ မ်က္စိ အၾကည္ဓါတ္၌ အဆင္းအာရံု တိုက္ခတ္ေသာအခါ ျမင္သိစိတ္သည္ မ်က္စိအၾကည္ဓါတ္၌ ျဖစ္ေပၚလာသည္။  ေသာတပသာဒေခၚ နားအၾကည္ဓါတ္၌အသံအာရံုတိုက္ခတ္သည့္အခါၾကားသိစိတ္သည္ နားအၾကည္ ဓါတ္၌ျဖစ္ေပၚသည္။ ဃာနပသာဒေခၚႏွာအၾကည္ဓါတ္၌ အနံ႕အာရံု တိုက္ခတ္သည့္အခါ နံသိစိတ္သည္ ႏွာအၾကည္ဓါတ္ ၌ ျဖစ္ေပၚသည္။ ဇီ၀ွာပသာဒေခၚ လွ်ာအၾကည္ဓါတ္၌ အရသာ အာရံု တိုက္ခတ္သည့္ အခါ အရသာသိစိတ္သည္ လွ်ာအၾကည္ဓါတ္၌ျဖစ္ေပၚသည္။ ကာယပသာဒ ေခၚ ကိုယ္အၾကည္ဓါတ္၌ အထိအေတြအာရံု တိုက္ခတ္ သည့္အခါ ထိသိစိတ္သည္ ကိုယ္အၾကည္ဓါတ္၌ ျဖစ္ေပၚသည္။ မေနာဒြါရ ေခၚေသာ ဘ၀င္စိတ္၌ ဓမၼာရံု အပါအ၀င္အာရံု-၆ ပါးတို႕အနက္ တစ္ပါးပါး တိုက္ခတ္ သည့္အခါ
မေနာ၀ိညာဥ္ေခၚအာရံုသိစိတ္သည္ ဟာဒယ၀တၱဳ၌ျဖစ္ေပၚသည္။

            စိတ္တို႕သည္ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ၾကာရွည္စြာမတည္ဘဲပ်က္စီးၾကသည္။ မ်က္စိတစ္မွိတ္လွ်ပ္တစ္
ျပက္အခ်ိန္တြင္း၌စိတ္ေပါင္းကုေဋတစ္သိန္းမကျဖစ္ပ်က္သြားသည္။ ထိုေၾကာင့္စိတ္တစ္ခု၏ သက္တမ္း သည္ တစ္စကၠန္႕၏ကုေဋတစ္သိန္းပံုတစ္ပံုခန္႕သာရွိသည္။ စိတ္ျဖစ္ေပၚခိုက္ခဏကို ဥပါဒ္ခဏ ဟုေခၚ၏။
စိတ္တည္ေနခိုက္ခဏကို ဌီခဏ ဟုေခၚ၏။ စိတ္ပ်က္ခိုက္ခဏကို ဘင္ခဏ ဟုေခၚ၏။ ထို ဥပါဒ္-ဌီ-ဘင္ သံုးခ်က္ကို စိတၱခဏတစ္ခု (၀ါ) စိတ္တစ္ခု ဟုေခၚသည္။ ဤမွ်တိုေတာင္းေသာအခ်ိန္ကာလကို သိပၸံပညာရွင္မ်ားမေတြးမိၾကေသးေပ။ အတိုေတာင္းဆံုး ကင္မရာ တစ္ခု၏အလင္းတံခါးဖြင့္ခ်ိန္ (shutter speed) သည္ တစ္စကၠန္႕၏ႏွစ္ေထာင္ပံုတစ္ပံုခန္႕သာရွိသည္။

(စာေရးသူ။ ႏွစ္ဆယ္ရာစုေႏွာင္းပိုင္းတြင္ေတြ႕ရွိေသာ nanotechnology (nm) တြင္ တစ္မီတာကို ဆယ္ကုေဋ တပ္မံ၍အေသးစိတ္ခြဲျခားနိုင္သျဖင့္ shutter speed ကို တစ္စကၠန္႕၏ ေသာင္းေျခာက္ ေထာင္ပံုတစ္ပံုအထိ တိုေတာင္းနိုင္လာသည္။ အစြမ္းထက္ေသာ မွန္ဘီးလူးမ်ားျဖင့္ ျဒပ္မ်ား၏အေသးဆံုး ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ အက္တြမ္ ကိုျမင္နိုင္လာသည္။ ျဒပ္မ်ား၏အက္တြမ္ မ်ားသည္ 1-100nm အရြယ္ မ်ား ျဖစ္သည္။ အစြမ္းထက္ေသာ computer မ်ားကလည္း စာမ်ား၊ဓါတ္ပံုမ်ားကိုလွ်င္ျမန္စြာပို႕ေပးနိုင္သည္။
သို႕ရာတြင္အလြန္အစြမ္းထက္ေသာ computer တစ္ခုသည္ အမ်ားဆံုး
1 TB/s = 1,000,000,000,000 byte/second သာပို႕ေပးနိုင္သည္။ 1 KB/s ပို႕နိုင္မွ အကၡရာ 100 ကိုတစ္စကၠန္႕ပို႕နိုင္သျဖင့္ အမ်ားဆံုးပို႕နိုင္သည္မွာ တစ္စကၠန္႕တြင္ အကၡရာ 1,000,000 သာ ရွိေသး သည္။)

       တစ္ဘ၀၏မထမဦးဆံုးျဖစ္ေသာစိတ္ကိုပဋိသေႏၶစိတ္ဟုေခၚသည္။ ထိုေနာက္ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေသာ စိတ္ကိုဘ၀င္စိတ္ဟုေခၚသည္။ ဘ၀၏ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေသာစိတ္ကိုစုတိစိတ္ဟုေခၚသည္။ ၎စိတ္ သံုးမ်ိဳးလံုးသည္ ဟာဒယ၀တၱဳကိုမွီ၍ယခင္ဘ၀ေသဆံုးခ်ိန္ မရဏသႏၷာေဇာ အခါကယူခဲ့ေသာ အာရံုကို အာရံုျပဳသည္။ ပဋိသေႏၶစိတ္၊ဘ၀င္စိတ္၊စုတိစိတ္တို႕သည္ ဤဘ၀ျဖစ္ေပၚရန္ အက်ိဳးျပဳ လိုက္ေသာ ကုသိုလ္ကံ၏ ၀ိပါက္စိတ္တို႕ျဖစ္သည္။ လူျဖစ္ေစေသာ ၀ိပါက္စိတ္ ၉-မ်ိဳးရွိသည္။ ပဋိသေႏၶစိတ္၊သည္ေနာက္ဘ၀ကိုျဖစ္ေစသည္။ ဘ၀င္စိတ္သည္အသက္ရွင္စဥ္ ဘ၀ဆက္လက္တည္ရွိရန္ ေဆာင္ရြက္ သည့္အျပင္ စိတ္၌ အာရံုထင္ရန္တံခါးေပါက္လည္းျဖစ္သည္။ ဘ၀င္စိတ္ယူေနေသာအလြန္သိမ္ေမြ႕သည့္ မရဏသႏၷာေဇာ အာရံုကိုကၽြန္ပ္တို႕မသိနိုင္။ အၾကည္ဓါတ္တစ္ခုခု၌ ျပင္ပအာရံုတစ္ခုခုတိုက္ခတ္လာ ေသာအခါ ဘ၀င္စိတ္သည္ မရဏသႏၷာေဇာ အာရံုကိုစြန္႕လႊတ္၍အာရံုသစ္သို႕ဦးလွည့္၏။ အာရံုသစ္ကို သိရွိေစေသာ စိတ္အစဥ္အတန္းကို၀ီထိစိတ္မ်ားဟုေခၚသည္။ ျပင္ပအာရံုကိုသိမႈၿပီးလွ်င္ ဘ၀င္စိတ္ မ်ား ျပန္ျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ကၽြန္ပ္တို႕တြင္ ၀ီထိစိတ္ႏွင့္ ဘ၀င္စိတ္မ်ား အဆက္ မျပတ္ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေရအလွ်င္စီးသကဲ့သို႕ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနၾကသည္။ ဤသည္ပင္လွ်င္ ဘ၀ျဖစ္သည္။ သံသရာျဖစ္သည္။


က်မ္းကိုး
၁။ ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္၏တကၠသိုလ္အဘိဓမၼာ။
၂။ wikipedia.


ေအာက္ပါတို႕ကို ဓမၼလက္ေဆာင္ဆိုဒ္ မွကူးယူေဖၚျပပါသည္။

ေရႏွင့္တူေသာစိတ္ 

စိတ္ဟူသည္ေရႏွင့္တူ၏။ ေရသည္ေျမေပၚသို႕ေလာင္းလိုက္ေသာ္ နိမ့္ရာသို႕သာ စီးဆင္းတတ္ျမဲျဖစ္သည္။ ျမင့္ရာသုိ႕စီးဆင္းေစလိုပါက အတားအဆီးျပဳ လုပ္ေပး ရသည္။ ထို႕အတူ၊ စိတ္သည္ အတား အဆီး မရိွလ်ွင္ မေကာင္းသည့္ အာရုံထံသို႕သာ သြား တတ္၏။
<အရွင္ဇနကာဘိဝံသ (ခ်မ္းေျမ့ဆရာေတာ္)၏ စိတ္ယဥ္ေက်းက ခ်မ္းသာရ တရားေတာ္>  

ၿမိဳ႕ႏွင့္တူေသာစိတ္ 

စိတ္သည္ ၿမိဳ႕ကဲ့သို ့ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕တြင္တန္ဖိုးရိွေသာ ပစၥည္း မ်ား ရိွသျဖင့္ လုံျခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရန္ လိုအပ္ ၏။ တန္ဖိုးရိွေသာ စိတ္ေကာင္းစိတ္ျမတ္မ်ား ပ်က္စီးမသြားေစ ရန္ေစာင့္ေရွာက္ရမည္။ စိတ္ကို လုံျခဳံေအာင္ ထားနိဳင္သည္ ႏွင့္အမွ် တရားလ်င္ျမန္စြာရႏုိင္သည္။ စိတ္မလုံျခဳံပါမူ သူခိုး ဓါးျပမ်ားႏွင့္တူေသာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တို႕ဝင္ လာေပ လိမ့္မည္။ 
<ေဒါက္တာအရွင္ ပညိႆရ၏ ေျမအိုးပမာ ဤခႏၶာ တရားေတာ္> 

ေမ်ာက္ႏွင့္တူေသာစိတ္  

ေမ်ာက္သည္ အၿငိမ္မေန အျမဲလွဳပ္ရွားေဆာ့ကစား ေနတတ္သည္။ အၿငိမ္မေနသည္မွာ စိတ္၏ သဘာဝျဖစ္သည္။ ၿငိမ္ေအာင္ျပဳလုပ္ ရလည္း ခက္၏။

<ေဒါက္တာအရွင္ပညိႆရ၏ ေစာင့္ထိန္းက်င့္မွ တရားရ တရားေတာ္> 

ပုထုဇဥ္စိတ္သည္ ေမ်ာက္စိတ္ႏွင့္ တူသည္။ ခဏခဏ
ေျပာင္းလဲေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
<ဦးဝိမလ (မိုးကုတ္ဆရာေတာ္)၏ အရွဳခံစိတ္ ၁၃မ်ိဳးကို အရွဳ ဉာဏ္ ေမာဟစိတ္ႏွင့္ ဝိပႆနာရွဳနည္းတရားေတာ္> 

ငါးႏွင့္တူေသာစိတ္

စိတ္သည္ ငါးႏွင့္တူ၏။ ေရတည္းဟူေသာ တည္ရာမွ ထုတ္ ေဆာင္ကာ ကုန္းေပၚ၌ တင္ထားေသာ ငါးသည္ တဆတ္ဆတ္ တုန္၍ တဖ်တ္ဖ်တ္ခုန္ ေနတတ္သည္။
စိတ္သည္လည္း ခႏၶာ ငါးပါး ကိေလသာကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ကမၼ႒ာန္းအာရုံ၌ ပစ္တင္ထားသည္ရွိေသာ္ တဆတ္ဆတ္တုန္၊ တဖ်တ္ဖ်တ္ခုန္ လ်က္ေန၏။

<အရွင္ဇနကာဘိဝံသ (ခ်မ္းေျမ့ဆရာေတာ္)၏ စိတ္ယဥ္ေက်းက ခ်မ္းသာရ တရားေတာ္> 

ျဖစ္ၿပီးပ်က္တတ္ေသာစိတ္

အပ္ဖ်ားထိပ္တြင္ တင္ထားသည့္ မုန္ညင္းေစ့ပမာ စိတ္သည္
ျဖစ္ၿပီဆိုသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ပ်က္သြားတတ္သည္။
<ဦးသုမဂၤလ၏ သၾကၤန္သင္တန္း(၄) တရားေတာ္>

Posted by ဉာဏ္ဦး၊ ေအးဆက္

ေယာဂီတြင္ရွိရမည့္စိတ္

၁။ အမိုးဆက္ေသာ အိမ္ႏွင့္တူသည့္ စိတ္ရွိရမည္။

အိမ္သည္အမုိးဆက္မေနလ်ွင္ ကြာသည့္ေနရာမွ မိုးေရ၀င္ၿပီး အိမ္ပ်က္စီးတတ္၏။ အမိုးဆက္မွ အိမ္လုံသည္။ အမွတ္သတိ ဆက္ေနေသာ ေယာဂီ၏ စိတ္တြင္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တည္းဟူေသာ ကိေလသာ ၀င္ေရာက္ႏွိပ္စက္ႏုိင္ျခင္းမရိွ။

၂။ ၾကြက္ႏွင့္တူေသာ စိတ္ရွိရမည္။

ၾကြက္သည္ မည္သည့္ေနရာသို႕သြားသည္ျဖစ္ေစ အစာတည္း ဟူေသာ ဦးတည္ခ်က္တစ္ခုကိုသာထား၍ သြားသည္။ ေယာဂီသည္လည္း ဝိပႆနာအမွတ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားမည္ဟူေသာ စိတ္သာရွိရမည္။

၃။ ထီးႏွင့္တူေသာ စိတ္ရိွရမည္။

ထီးသည္ အထက္မွာသာ အျမဲရွိရသည္။ ေယာဂီ၏ စိတ္သည္ လည္း ကိေလသာကို အႏုိင္ယူ ႏုိင္ရမည္။

၄။ ပင့္ကူႏွင့္တူေသာ စိတ္ရိွရမည္။

ပင့္ကူသည္ အိမ္ဖြဲ႕ကာ အလယ္တြင္ ၿငိမ္သက္စြာ ေစာင့္လ်က္
ေန၏။ ပင့္ကူမွ်င္တြင္ အေကာင္ၿငိေသာ္ ထြက္ၿပီး ဖမ္းဆီးစား
ေသာက္သည္။ ေယာဂီသည္ ဒြါရ ၆-ပါးတြင္ ဖြဲ႕ယွက္ထားေသာ ကြန္ယက္သို ့ ဝင္ေရာက္လာသည့္ ကိေလသာမ်ားကို ဖမ္း သတ္ ႏုိင္ရမည္။

၅။ မီးႏွင့္တူေသာ စိတ္ရိွရမည္။

မီးသည္ ေလာင္စာႀကီးသည္ ေသးသည္ မဟူအကုန္႐ႈိ႕ ၿမိဳက္
ေလာင္ကၽြမ္းေစသည္။ ေယာဂီ၏ စိတ္သည္ ကိေလသာမွန္
သမွ် အကုန္ပယ္သတ္ႏုိင္ရမည္။

၆။ ကင္းၿမီးေကာက္ႏွင့္တူေသာ စိတ္ရိွရမည္။

ကင္းၿမီးေကာက္သည္ အၿမီးေထာင္ထားသည္။ လာထိေသာ္ အဆိပ္ျဖင့္ ပစ္လႊတ္တတ္သည္။ ေယာဂီသည္ ဝိပႆနာဉာဏ္ အၿမီးေထာင္ထားၿပီး ၀င္လာသမ်ွ ကိေလသာမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ရမည္။

၇။ ေမွ်ာ့ႏွင့္တူေသာ စိတ္ရွိရမည္။

ေမွ်ာ့သည္္ အသားစိုင္ကို ခိုင္ျမဲစြာစုပ္တြယ္ထားသည္။ ေယာဂီ
သည္ ထင္ရွားရာ အာရုံကို မိမိရရ ဆုပ္ကိုင္ၿပီး မဂ္ဉာဏ္ကို ဆြဲကိုင္ရမည္။

<အရွင္ဆႏၵာဓိက၏ ကိုယ့္စိတ္ကိုယ္စစ္ တရားေတာ္>

Posted by ဉာဏ္ဦး၊ ေအးဆက္

အၾကြားလြန္လို႕ေဒါင္းက ကမိမွာစိုး။

သားအိမ္ေခါင္း (၀ါ) သားအိမ္၀ = Cervix
သားအိမ္ကိုယ္ထည္              = Uterus
မိန္းမကိုယ္                        = Vagina
အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးဥ                   = Ovary

အခုတေလာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာေခတ္စားေနတာက သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္း။
ေဆးထိုးခက သိန္းေက်ာ္ၾကတာေၾကာင့္ ေဆးထိုးသူမ်ားက ငါထိုးနိုင္တယ္ဆိုၿပီးၾကြားၾကတယ္။
ေဆးကုမၸဏီေတြကလည္းအေ၇ာင္းရသြက္ေအာင္ လူသိမ်ားတဲ့ရုပ္ရွင္ပညာရွင္ေတြ၊အဆိုေတာ္
စတာေတြနဲ႕ေၾကာ္ျငာ (Advertise) ၾကတယ္။ဓမၼကထိကဆရာေတာ္ ေတြရဲ့တရားေတာ္ေတြ ထဲမွာ ေတာင္ထဲ့ ေဟာတဲ့အထိေခတ္စား လာတယ္။ တရားေတာ္ေတြဟာ ေတာနယ္ေတြအထိေရာက္တာမို႕အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးပညာ ရွင္ေတြမဟုတ္တဲ့သူေတြကိုေဆးပညာဗဟုသုတေပးမယ္ဆိုရင္ အမွန္အတိုင္း ေပးသင့္ပါတယ္။  နို႕မဟုတ္ရင္ ေက်ာ္ၾကားေအာင္လို႕ညာ တဲ့ ေက်ာ္ညာျဖစ္သြားပါမယ္။ ျမန္မာအမ်ားစုကလည္း ဘယ္ဟာကိုမွတိတိက်က်ေလ့လာေလ့မရွိၾကဘဲ နားစြန္နားဖ်ားနဲ႕မိုးကုတ္ ဆရာေတာဘုရားႀကီး ေဟာသလို သူမ်ားပါးစပ့္ဖ်ားမွာဆံုးၿပီး၊ သူမ်ားေယာင္တိုင္းလိုက္ေယာင္ အေမာင္ဘာမွန္းမသိ ေတြကမ်ား ၾကတယ္။

သားအိမ္ကင္ဆာမွာ သားအိမ္ကိုယ္ထည္ မွာျဖစ္တဲ့ကင္ဆာနဲ႕သားအိမ္၀ (၀ါ) သားအိမ္ေခါင္း မွာ ျဖစ္တဲ့ကင္ဆာဆိုၿပီး ၂ မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒီ၂ မ်ိဳးက လံုး၀မတူပါဘူး။ သားအိမ္ကိုယ္ထည္ မွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာက အပ်ိဳႀကီး ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး၊သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကေတာ့အိမ္ေထာင္ဆက္မ်ားတဲ့သူ၊ ခေလးမ်ားမ်ားေမြးခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြက မတူၾကလို႕ပါ။ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာက လိင္ဆက္ဆံရာက ကူးလာတဲ့ virus ပိုုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။  အခုကာကြယ္ေဆးဆိုတာကဒီ virus ပိုုးေတြ မကူးဆက္ ေအာင္ကာကြယ္တဲ့ ေဆးပါ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခါမွလိင္မဆက္ဆံဖူးတဲ့ တကဲ့အပ်ိဳႀကီးစစ္စစ္ေတြမွာ ျဖစ္စရာ အေၾကာင္းမရွိလို႕ကာကြယ္ေဆးလဲထိုးစရာမလိုပါဘူး။ ထိုးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အိမ္ေထာင္ျပဳဖို႕စဥ္းစားလို႕လား ဒါမွမဟုတ္ ခိုးစားဖို႕ရည္ရြယ္တာလားလို႕ထင္စရာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆးထိုးနိုင္တယ္လို႕ႀကြားမယ္ ဆိုရင္လဲ သတိထားၿပီးႀကြားၾကပါ၊လူပံုအလယ္မွာ ေဒါင္းက ကမိသလိုျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။

သားအိမ္ကိုယ္ထည္ကင္ဆာဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာမသိေသးပါဘူး။ ဒီကင္ဆာျဖစ္တဲ့သူေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာေအာက္ပါအခ်က္မ်ားနဲ႕အတူေတြ႕ရတာေၾကာင့္၎တို႕ကို သားအိမ္ကိုယ္ထည္ကင္ဆာ
ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ အေၾကာင္း (အႏၱရာယ္ျဖစ္နိုင္ေသာအခ်က္မ်ား)ေတြလို႕ေဖၚျပၾကပါတယ္။

အႏၱရာယ္ျဖစ္နိုင္ေသာအခ်က္မ်ား
၁။ အ၀လြန္ျခင္း။
၂။ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း(high levels of estrogen) မ်ားျခင္း။
၃။ သားအိမ္အတြင္းသားပြါးမ်ားျခင္း။ (endometrial hyperplasia)
၄။ ေသြးတိုးျခင္း (hypertension)
၅။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးဥေရာဂါမ်ား (polycystic ovary syndrome)
၆။ တခါမွကိုယ္၀န္မေဆာင္ဖူးျခင္း (nulliparity (never having carried a pregnancy)
၇။ ၿမံဳျခင္း (infertility (inability to become pregnant)
၈။ အပ်ိဳျဖစ္ေစာျခင္း (early menarche (onset of menstruation)
၉။ မီးရပ္ဆံုးမႈေနာက္က်ျခင္း (late menopause (cessation of menstruation)
၁၀။ သားအိမ္အတြင္းအသားပိုႏွင့္ကင္ဆာမဟုတ္ေသာေရာဂါမ်ား (endometrial polyps or other benign growths of the uterine lining)
၁၁။ ဆီခ်ဳိေရာဂါ။
၁၂။ တိရစၦာန္အဆီ အစားမ်ားျခင္း။
၁၃။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္းဓါတ္ေ၇ာင္ျခည္ျဖင့္ကင္ျခင္း။ (pelvic radiation therapy)
၁၄။ ရင္သားကင္ဆာ။
၁၅။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးဥကင္ဆာ။
၁၆။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈမရွိျခင္း။
၁၇။ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ထက္ႀကီးျခင္း။
၁၈။ အရက္ေသာက္ျခင္း။

ကာကြယ္ေဆးဆိုတာ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္တာမို႕ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ျဖစ္နိုင္ေျခ ရွိတဲ့ သူေတြကို ထိုးရပါမယ္။ ေရာဂါကူးၿပီးသားသူကိုထိုးလို႕က ပိုက္ဆံကုန္ရံု၊အသားနာရံုသာျဖစ္ပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ၿပီးသားသူေတြထိုးဖို႕မလိုသလို၊ ခေလးေတြလဲေမြးၿပီးၿပီး မိမိအိမ္ေထာင္ရွင္ တစ္ဦးတည္းအေပၚမွာသစၥာရွိရွိေပါင္းမယ္။ ကိုယ့္ခင္ပြန္းကလည္း ကိုယ္ကလြဲရင္ မေဖါက္ျပန္တဲ့သူ ဆိုရင္ ထိုးစရာမလိုဘူးဆိုတာ သိသာပါတယ္။ (လူေျပာင္းၿပီးဆက္ဆံရင္ေတာ့ မတူတဲ့ virus ေျပာင္းၿပီးကူးနိုင္လို႕ထိုးသင့္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ကိုယ့္အမ်ိဳးသားက အဆီအဆိမ့္တြင္မက ငပိရည္တို႕စရာ စတာ ေတြပါ စားတတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ထိုးသင့္ပါတယ္။)

ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ အရြယ္ေရာက္စ လိင္ဆက္ဆံမႈ မျပဳရေသးတဲ့ မီးေခါင္းေပါက္အရြယ္ေတြကို အစိုးရ ကိုယ္တိုင္က အကုန္အက်ခံၿပီးကာကြယ္ေဆးထိုးေပးပါတယ္။ ၾသစေတးလီးရာနိုင္ငံမွာ အသက္ ၁၁-၁၃ ႏွစ္အရြယ္အပ်ိဳေပါက္မ်ားကိုထိုးပါတယ္။ အေမရိကားမွာ ၉-၂၆ ႏွစ္အမ်ိဳးသမီးမ်ားနဲ႕၉-၂၁ ႏွစ္ အမ်ိဳးသား မ်ားကိုထိုးေစပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သယ္ေတြနဲ႕အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူ ေတြကို အစိုးရ ကလည္းထိုး မေပး ပါဘူး၊ သူတို႕ကိုယ္တိုင္လည္းအကုန္ခံ၊အနာခံၿပီးမထိုးၾကပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ မလို လို႕ပါ။ သူတို႕ေတြက အိမ္ေထာင္သည္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အိမ္ေထာင္မရွိသူပဲျဖစ္ျဖစ္ႀကိဳက္တဲ့သူနဲ႕အခ်ိန္မေရြး အရြယ္ေရာက္ ကထဲကလိင္ဆက္ဆံၾကတာမို႕ virus မ်ိဳးစံုနဲ႕ကူးၿပီး သားမို႕ပါ။ ျပင္သစ္အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ရဲ့ဘ၀မွာသူမနဲ႕ဆက္ဆံခဲ့ဖူးတဲ့သူေတြကို အကုန္မွတ္မိဖို႕ေတာင္မလြယ္ဘူးလို႕ဆိုပါတယ္။

သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္းအေသးစိပ္ကိုဒီဆိုဒ္မွာ (ကာကြယ္နိုင္တဲ့ကာကြယ္ ေဆးရွိတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာကင္ဆာေရာဂါ) အေနနဲ႕ေဖၚျပထားပါတယ္။

က်မ္းကိုး
1. National Cancer Prevention Policy Australia
2. CDC. gouv
3. wikipedia

ေလဥနဲ႕သက္သတ္လြတ္။

 ျပင္သစ္သူငယ္ခ်င္းက သူေမြးထားတဲ့ သာလီကာမေလးတစ္ေကာင္က သူ႕ ဥေတြ အေကာင္မေပါက္လို႕ စိတ္ဓါတ္က်ေနတဲ့အေၾကာင္းေျပာတာကိုနားမလည္တဲ့ ျမန္မာသူငယ္ခ်င္းရယ္ ျမန္မာျပည္မွာ သက္သတ္လြတ္စားတယ္ဆိုတဲ့ သူေတြ ယခုအခါ ၾကက္ေမြးျမဴေရးကေရာင္းတဲ့ ေလ ၾကက္ဥ ဆိုတာ စားေကာင္း မစားေကာင္းအျငင္းပါြးေနၾကလို႕ က်မသိေလာက္ဒီေဆာင္းပါးကိုေရးလိုက္ပါတယ္။ က်မတို႕ပတ္၀န္က်င္မွာရွိတဲ့တိရိစၦာန္ေတြထဲက နိ႕တိုက္သတၱ၀ါေတြျဖစ္တဲ့ ဆင္၊ျမင္း၊ကၽြဲ၊ႏြား၊ေခြး၊သိုးဆိတ္၊၀က္၊ၾကြက္ စတာေတြက အေကာင္လိုက္ေမြးပါတယ္။
ၾကက္၊ဘဲ၊သာလိကာ စတဲ့ ငွက္ေတြက ဥ ဥျပီး ၊ဥကမွ အေကာင္ေပါက္ပါတယ္။ ဥမွာမွ အဖိုမ်ိဳး နဲ႕ေပါင္းျပီးေသာဥ နဲ႕ အဖိုမ်ိဳးနဲ႕မေပါင္းေသာဥ (fertilized and unfertilized egg ) ရယ္လို႕ရွိပါတယ္။ အဖိုးမ်ိဳးနဲ႕ေပါင္းထားတဲ့ ဥ ကေန အေကာင္ေပါက္ပါတယ္။ အဖိုးမ်ိဳးနဲ႕မေပါင္းတဲ့ဥ က အေကာင္မေပါက္ပါဘူး။ ျမန္မာေတြေခၚတဲ့ ေလဥပါ။ တနည္းအားျဖင့္ အဖိုးမ်ိဳးနဲ႕မေပါင္းတဲ့ဥ က အမမ်ိဳးဥ (ovum) ပါ။ fertilized and unfertilized egg ကိုအျပင္ပမ္းအားျဖင့္ ခြဲျခား၍မရပါ။ ယခုေခတ္ၾကက္ေမြးသူမ်ားက ၾကက္ဥေရာင္းရန္ရည္ရြယ္လွ်င္ၾကက္မ မ်ားသာေမြးပါတယ္။ ဥမရဘဲ အစာသာကုန္မည့္ၾကက္ထီးမ်ားနဲ႕ေရာ္မေမြးပါ။

ငါးနဲ႔ ဖါးမ်ားကေတာ့ အမမ်ိဳးဥ (ovum ) မ်ားကို ငါးမနဲ႕ဖါးမမ်ားက ေရထဲသို႕ဥခ်ျပီး ၄င္း အ မဥမ်ားေပၚသို႕ငါးထီးနဲ႕ဖါးထီးမ်ားက ၄င္းတို႕၏ အဖိုမ်ိး (sperm) မ်ားကိုပက္ျဖန္းေပးပါသည္။ (ovum နဲ႕sperm မ်ားေရထဲတြင္ေပါင္းစပ္ၾကပါတယ္။

ေျမြမ်ိဳးသည္ ငွက္မ်ားကဲ့သို႕ ဥ ဥျပီး၊ဥမွအေကာင္ေပါက္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ေျမြေဟာက္ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေျမြမ်ားသည္ (0voviviparous) ေျမြမ၀မ္းတြင္းတြင္အရင္ဥျပီး ၄င္းဥမ်ား၀မ္းတြင္းတြင္ပင္အေကာင္ေပါက္သျဖင့္
အျမင္အားျဖင့္ အေကာင္လိုက္ေမြးပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္မ်ားစြာက DMR ေျမြေဟာက္သုေတသနတြင္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္စဥ္ လယ္သမားတစ္ဦး ေျမြရိုက္သတ္ျပီး ခါးပိုက္ေဆာင္တြင္ထဲ့ထားရာမွ ေျမြေသအမမွ ေျမြေပါက္စေလးေတြထြက္လာျပီးကိုက္သျဖင့္ေသဆံုးခဲ့ဘူးပါသည္။ ေျမြေဟာက္မ်ား အေကာင္ ၁၀-၂၀ အထိေပါက္ျပီး၊ ေျမြေပါက္စမ်ားတြင္လဲအဆိပ္ရွိပါတယ္။

သက္သတ္လြတ္စားရာတြင္ စားသူရဲ့ အဓိပၸါယ္ေဖၚမွုေပၚမူတည္၍အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားပါသည္။
 ျမန္မာနိုင္ငံရွိအမ်ားစုက သတၱ၀ါကိုသတ္ျပီးမွရရွိနိုင္ေသာ သတၱ၀ါ၏္အသားအေသြးမ်ားကို မစားၾကပါ။ တိုေၾကာင့္သတၱ၀ါမသတ္ဘဲရေသာႏြားနိဳ႕ကိုေသာက္နိုင္ပါသည္။ ဤသို႔ဆိုပါက အေကာင္မေပါက္နို္င္ေသာၾကက္မ၏ေလဥသည္လည္းစားေကာင္းပါသည္။ တခ်ိဳ႕က ၄င္းကိုသက္သတ္လြတ္ဟုမေခၚသင့္ပဲ အသားလြတ္ဟုေခၚသင့္သည္ဟုဆိုပါသည္။

 ျပင္သစ္သက္သတ္လြတ္ကေတာ့ ေရသတၱ၀ါမ်ားျဖစ္ေသာ ငါး၊ပုဇြန္၊ခရုစသည္မ်ားစားနိုင္ပါသည္။

ရွမ္းျပည္တြင္ေတြ႕ရေသာရွမ္းတရုတ္မ်ားကမူ ေရသတၱ၀ါသာမက၊ႏြားနို႕စေသာတိရိစၦာန္မွရေသာနို႕မ်ား၊ အေညွာင့္ထြက္ေသာ ၾကက္သြန္နီ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴမ်ားပါမစားၾကပါ။ထိုသူမ်ားတြင္ အာဟာရခိ်ဳ႕တဲ့ေသာေရာဂါမ်ားျဖစ္သည္ကိုေတြ႔ရပါတယ္။

  ေမြးစကပင္ သက္သတ္လြတ္စားေသာမဂိုလူမ်ားမွာမူျမန္မာမ်ားကဲ့သို႕ သတၱ၀ါအသားမ်ားမစားေသာ္လဲ
ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕၊နို႔နဲ႔နို႕ထြက္ပစၥည္းမ်ားစားသံုးသျဖင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့သည္ကိုမေတြ႕ရပါ။

ဗဟုသုတၾကြယ္၀ၾကပါေစ။

၁၉ရာစုရဲ့အဆိုးဆံုးေရာဂါ။

အိပ္(စ္)ေရာဂါ (Acquired immune deficiency syndrome AIDS) ကေတာ့ ေခတ္ေပၚ ေရာဂါမို႔ ေခတ္မွီသူတိုင္း သိၾကပါတယ္။ အေမရိကန္နိုင္ငံ Los Angles မွာ 1981 June 5 ရက္မွာ လိင္တူ ဆက္ဆံတဲ့ အေျခာက္ (၅) ေယာက္မွာ စတင္ျဖစ္ပြါး ပါတယ္။ ျမန္မာ နိုင္ငံကို ၁၉၈၂ ႏွစ္မွာ သေဘၤာသားတစ္ဦးက အေကာက္ခြံမဲ့ တင္သြင္းလာခဲ့ပါတယ္။

      ဒီေရာဂါက (virus) လို႔ေခၚတဲ့ အလြန္ေသးငယ္တဲ့ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး လူေတြရဲ့ ခုခံကာကြယ္ေရး တပ္သားေတြျဖစ္တဲ့ ေသြးဥျဖဴေတြထဲမွာ ပြါးမ်ားပါတယ္။ ဒီေရာဂါပိုးက အရင္က  လူေတြမွာ မျဖစ္ပါဘူး။ Chimpanzee ေခၚ အာဖရိကေမ်ာက္၀ံေတြရဲ့ ကိုယ္ထဲမွာေနတဲ့ ပိုးေတြပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေရာဂါပိုးကို ေမ်ာက္ေတြထဲ ထိုးထဲ့ရင္ အိပ္(စ္)ေရာဂါ မျဖစ္ပါဘူး။

ေခတ္ဆန္လာတဲ့ လူေတြရဲ့ သဘာ၀မဟုတ္တဲ့ ေနထိုင္မႈေတြေၾကာင့္ေပၚေပါက္လာတဲ့ ေခတ္သစ္ေရာဂါဆန္းတစ္ခုပါ။ ဒီေရာဂါ စတင္ျဖစ္ပြါးစဥ္က လိင္တူဆက္ဆံတဲ့အေျခာက္ေတြ မွာ ျဖစ္တာေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လိင္မတူ ေယာက္်ားမိန္းမအတြဲ (Hetrosexual) ေတြ မွာပါ ေတြ႔လာ ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအတြဲေတြကလည္း သဘာ၀နည္း အျပင္သဘာ၀ မဟုတ္တဲ့ အေျခာက္ေတြလို စအိုကို အသံုးျပဳၾကလို႔ ကူးဆက္ၾကတယ္ဆိုတာေတြ႔ရွိရပါတယ္။ စအိုဟာ သဘာ၀ (မိန္းမကိုယ္) ထက္ ေသြးေၾကာႏွစ္ဆ မ်ားပါတယ္။ ၀မ္းကို ထိန္းထားနိုင္တဲ့ စပင္တာ (Spinter) ေခၚတဲ့ၾကြက္သားလည္းရွိတာမို႔ သဘာ၀လမ္းေၾကာင္းထက္ပိုၿပီးအားျပင္း ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါပိုမို  ကူးဆက္ေစ ပါတယ္။

“ကာမငါးေထြ၊ ဆားငံေရသို ့၊ ေသာက္ေလ ေသာက္ေလ၊ ငတ္မေျပ တည့္”  ဆိုသလို တဏွာရာဂဆိုတာ  “ရေလလိုေလ အိုတေစ”   မို႔ ဉာဏ္ပညာနဲ႔ ခၽြန္းမအုပ္လို႔ ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ အေတာ္သတ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

AIDS ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ပိုးကို (Human Immunodeficiency Virus HIV) လို႔ ေခၚပါ တယ္။ ပိုးေတြကို လူနာရဲ့ေသြးနဲ႔ ကိုယ္ကထြက္တဲ့အရည္ေတြ (secretions) မွာေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လိင္အဂၤါကထြက္တဲ့ အရည္ေတြမွာ မ်ားစြာ ပါရွိပါတယ္။ နုိ႔၊တံေတြး၊ဆီး၊မ်က္ရည္ ေတြမွာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တံေတြး၊ ဆီး၊ မ်က္ရည္ေတြကတဆင့္ကူးဆက္ ခံရတဲ့ ေရာဂါသည္ေတာ့ မေပၚေပါက္ ေသးပါဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ (သဘာ၀ နည္းေရာ၊ သဘာ၀ မဟုတ္ေသာ နည္းမ်ား၊ ပါးစပ္နည္း အပါအ၀င္)၊ေသြးသြင္းျခင္း၊ မသန္႔ရွင္း ေသာ ေဆးထိုးအပ္မ်ား၊ သြားႏုတ္ျခင္း စသည့္ သြားႏွင့္ပတ္သက္ေသာကုသျခင္းမ်ား၊ေဆးမင္ ရည္ထိုးျခင္း၊ နားေဖါက္ျခင္း မ်ားအျပင္ ေရာဂါရွင္လူနာမွ သေႏၶသားအားကူးျခင္း၊ နို႔ဆို႔ခေလး အား နိ႔တုိက္သည့္ ေရာဂါသည္မွ ကူးျခင္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

HIV ပိုးကႏုနယ္ပါတယ္ ကိုယ္ခႏၶာအျပင္မွာ ၾကာၾကာ မရွင္နိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူတစ္ဦးက  ေနာက္တစ္ဦးရဲ့ ေသြးထဲကို တိုက္ရိုက္၀င္ေရာက္မွသာ ကူးဆက္ နိုင္ပါတယ္။

HIV ပိုးက လူ႔ခႏၶာရဲ့ ကာကြယ္ေရးဆဲေတြျဖစ္တဲ့ ေသြးဥျဖဴေတြထဲမွာ ၀င္ေနတာမို႔   က်မတို႔ ခႏၶာကိုယ္က HIV ပိုးေတြကို မတိုက္ထုတ္ ပါဘူး။ သူ႔လူ ကိုယ့္ဘက္သားေတြ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ထား သလိုပါပဲ။ ဒီထက္ပိုဆိုးတာက ေသြးဥျဖဴေတြမွာ ပိုးေတြေပါက္ ဖြါးျခင္း ေၾကာင့္ ေသြးဥျဖဴမ်ား နည္း သြားျခင္း၊ ေသြးဥျဖဴမ်ားအေနနဲ႔ အျခားေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားႏွင့္ ကင္ဆာဆဲမ်ားကို မတိုက္ထုတ္ နိုင္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ သာမန္လူေကာင္း ေတြမွာ ေရာဂါ မျဖစ္နိုင္တဲ့ ပိုးေတြေၾကာင့္ ေရာဂါ ျဖစ္ျခင္း (Opportunistic infections) နဲ႔ကင္ဆာေရာဂါမ်ား ေၾကာင့္ ေသဆံုးၾကရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ မွာေတာ့ ေရာဂါပိုးေတြ က်မတို႔ ပတ္၀န္းက်င္ မွာ အလြန္မ်ားတာေၾကာင့္  HIV ပိုးရွိတဲ့သူေတြ ၀မ္းကိုက္ေရာဂါ၊ အဆုတ္အေအးမိေရာဂါ၊ တီဘီေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါေတြနဲ႔ ေသဆံုးၾကတာ ေတြ႔ရပါ တယ္။

ဒီေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ေဆး (vaccine) မရေသးပါဘူး၊ ေရာဂါေပ်ာက္ေဆးလည္း မရွိပါဘူး။ ေစ်းအလြန္ႀကီးတဲ့ေဆးေတြက ေရာဂါပိုး ထပ္မပြါးေအာင္ပဲ ထိန္းထား နိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေကာင္း ဆံုးနည္းက ကိုယ့္အိမ္ေထာင္အေပၚသစၥာရွိဖို႔နဲ႔ ခဏတာ သာယာ မႈအတြက္ မိမိတင္မက မိမိခ်စ္တဲ့ မိသားစုႀကီးပါ ဘ၀မိုးေမွာင္က်သြားနိုင္တယ္ဆိုတာကို ေျခလွမ္းမမွားခင္ တစ္ခါေလာက္ျဖစ္ျဖစ္ စဥ္းစား လိုက္ပါ။

“အသြားမေတာ္ တစ္လွမ္း”   တဲ့ ဒါနဲ႔မွ မရဘူးဆိုရင္။ ျမတ္ဘုရားရဲ့သား ရဟန္းေတာ္ ေတြကို လွမ္းၿပီး ၾကည္ညိဳလိုက္ပါ။ ဒါနဲ႔လည္း မရဘူးဆိုရင္ေတာ့ အေဖၚလို႔အမည္ေပးထားတဲ့ (codom) ကြန္ဒံုးကို  စနစ္တက် အသံုးျပဳဖို႔ ပါပဲ။ သိထားရမွာက အေဖၚကလည္း ၁၀၀% မကာကြယ္ နိုင္ပါဘူး။

HIV ပိုး၀င္လာရင္ က်မတို႔ ကိုယ္ခႏၶာက HIV ပိုးဆိုင္ရာ အင္ျမဴနိုဂလိုဗူလင္ေတြကို (immunoglobulin for HIV) ထုတ္ပါတယ္။ HIV ပိုးကိုစမ္းသပ္တဲ့ ဓါတ္ခြဲခန္းနည္းေတြက  အလြန္ေစ်း ႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ HIV ပိုး အစား ေရာဂါ ရွိမရွိကို သိဖို႔ HIV အင္ျမဴနိုဂလိုဗူလင္ကိုပဲ စမ္းသပ္ပါ တယ္။ HIV ပိုး ၀င္၀င္ခ်င္း HIV အင္ျမဴနိုဂလိုဗူလင္ကို စမ္းသပ္လို႔ မရ ပါဘူး။ ေရာဂါလကၡဏာေတြလည္း မေပၚေသးပါဘူး။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကို ျပဳတင္းေပါက္အခါ (Window Period) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ အခ်ိန္မွာ လူနာကိုယ္ထဲမွာ ပိုးေတြ ရွိေန တာမို႔ ေရာဂါ ကူးနိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က အႏၱရာယ္ အႀကီးဆံုး အခ်ိန္ပါပဲ။ လူနာကိုယ္တိုင္က ေရာဂါရွိေနမွန္း မသိလို႔ ကာကြယ္မႈေတြမျပဳ ၾကလို႔ သူနဲ႔ဆက္ဆံသူမ်ားကို ကူးဆက္ေစနိုင္ ပါတယ္။ Window Period ကလူနာတစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ကြာျခားပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၃ပတ္ မွ ရက္သတၱပတ္မ်ားစြာ ၾကာနိုင္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႔လူနာမ်ားမွာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ၾကာပါတယ္။

HIV ပိုး ကူးစက္ခံရၿပီးေနာက္ ေရာဂါလကၡဏမ်ား ေပၚလာေသာ အခါမွသာ AIDS  အိပ္(စ္) ေရာဂါ ဟု ေခၚပါတယ္။ HIV ပိုး ကူးစက္ခံရၿပီးေနာက္ HIV အင္ျမဴနိုဂလိုဗူလင္မ်ားကို ေသြးထဲတြင္ စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိသည့္အခ်ိန္ကို  (HIV  sero-positive) ဟု ေခၚပါတယ္။ HIV ပိုး ကူးစက္ခံရသည့္အခ်ိန္မွ အိပ္(စ္) ေရာဂါ ျဖစ္သည့္ အခ်ိန္ ဟာ ၂ ပတ္မွ ၂၀ ႏွစ္အထိ ၾကာနိုင္ ပါသည္။ HIV  sero-positive ျဖစ္သူမ်ားႏွင့္  virus ထိန္းေဆး ေသာက္ေနသူမ်ားဟာ လူေကာင္းတစ္ေယာက္လို သြားလာေနထိုင္ နိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကာယခံရွင္က မေျပာရင္ ေဘးလူက မသိနိုင္ပါဘူး။

ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ HIV  sero-positive ျဖစ္ေနသူက မိမိ၌ ေရာဂါပိုး ရွိမွန္း သိလွ်က္ Codom မသံုးပဲ အမ်ိဳးသမီးသံုးဦးႏွင့္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ ေရာဂါရေစတဲ့အတြက္ ေထာင္ဒဏ္  ၁၅ ႏွစ္ ခ်မွတ္ပါ တယ္။ ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ ေသဒဏ္ မရွိပါဘူး။ ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ ႏွစ္ ဆိုတာ ႀကီးေလးတဲ့ ျပစ္မႈပါ။ မေတာ္တဆ လူေသမွဳဆို ေထာင္တန္ ၅ ႏွစ္ပဲက်ပါတယ္။

ေအာက္ပါအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ အိပ္(စ္)ေရာဂါ မကူးဆက္ ပါဘူး။

၁။ ျခင္၊ ၾကမ္းပိုးစသည္တို႔ ကိုက္ျခင္းျဖင့္ မကူးပါ၊                                                           

၂။ ႏွာေခ်ျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းမ်ားမွ မကူးပါ၊                                                           

၃။အိမ္သာတစ္ခုတည္းကိုအတူတကြအသံုးျပဳျခင္းျဖင့္မကူးပါ၊                                                        ၄။ ေပြ႔ဖက္၊ နမ္းရႈပ္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါ မကူးပါ၊                                                              

၅။ အ၀တ္အစားမ်ားအတူတကြ ၀တ္ဆင္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါ မကူးပါ၊                                        

၆။ အစားအေသာက္ အတူစားျခင္း။ ပန္းကန္တစ္ခုထဲတြင္ စားေသာက္ျခင္းျဖင့္ မကူးပါ၊

၇။သို႔ရာတြင္သြားပြတ္တံကဲ့သို႔ေသာေသြးထြက္သည့္ပစၥည္းမ်ားအတူတူသံုးျခင္းျဖင့္ကူးနိုင္ပါတယ္။       
၈။အတြင္းခံမ်ားကိုမေလ်ာ္ပဲ အတူတကြသံုးဆြဲမယ္ဆိုရင္ေတာ့ကူးဆက္နိုင္ပါမယ္။

အေမရိကန္နိုင္ငံအခ်ိဳ႔ေသာ ျပည္နယ္မ်ားမွ ကက္တလစ္ (Catholic) ေက်ာင္းေတြက  ဆယ္ေက်ာ္သက္ (Teenage) ေတြကို ေရာဂါမကူးေအာင္ ပါးစပ္အသံုးျပဳဖို႔ ပညာေပးတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။ ဘယ္လိုလူေတြပါလိမ့္။ သူတို႔ေတြပဲ ရူးေန ၾကတာလား။ က်မပဲ (date out) သြားသလား မသိပါဘူး။ စာရူ႔သူေတြ သိဖို႔က ဒီနည္းက ကာေမသုမိစၦာစာရကံထိုက္တဲ့အျပင္ ေရာဂါလည္းကူးနိုင္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၅ ႏွစ္ေလက္က ျမန္မာ့တီဗီကေန AIDS ေရာဂါသည္ေတြ ရြာျပင္ေတြမွာ ေခြးေသ၊ ၀က္ေသ ေသေနၾကတာကိုျပခဲ့ပါတယ္။ ယခုမွ အရြယ္ေရာက္သူမ်ားကေတာ့ ေတြ႔ ခဲ့ၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အလြန္စိတ္မခ်မ္းသာစရာ ျမင္ကြင္းေတြပါပဲ။ ေရွာင္နိုင္တဲ့ ေရာဂါ ကို ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ပက္ပက္ စက္စက္ ေသၾကရတာပါ။

လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၅၀ က အာဖရိကတိုက္မွာ bushmeat or wildmeat ေတာရိုင္း တိရစၦာန္မ်ား ၏အသားရွာေဖြတဲ့လူစု ေပၚေပါက္လာၿပီး၊ ဆန္းျပားေသာနည္းေတြနဲ႔ တိရစၦာန္ ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံရာက ေမ်ာက္စအိုမွာေနတဲ့ပိုးေတြ လူေတြဆီေရာက္လာၾကၿပီး၊ AIDS ေရာဂါ ဆန္း ျဖစ္ပြါးလာရပါတယ္။ ထူးဆန္းတဲ့ ပါးစပ္နည္း သံုးၾကမယ္ဆိုရင္ ေနာက္ႏွစ္ ၅၀ မွာ ပါးစပ္ မွာရွိတဲ့ ပိုးေတြေၾကာင့္ ဘာအထူး အဆန္းေရာဂါေတြထပ္ျဖစ္အံုးမယ္ မသိပါဘူး။ ပါးစပ္ကကူး တဲ့ ေရာဂါဆိုရင္ေတာ့ စကားေျပာရံုနဲ႔ ေလထဲမွာ ပိုးေတြ ပါလာၿပီးေရာဂါအျမန္ဆံုးကူးစက္ ေတာ့ မွာပါ။ ပါးစပ္တို႔ ႏွေခါင္းတို႔က ပိုးထြက္ရင္ လူနာရဲ့ပိုးေတြေလထဲကိုရာက္တာမို႔ အဲ့ဒီေလ ရႈမိ တဲ့သူေတြ ကိုကူးနိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ဟာ ကမၻာႀကီး ေရာဂႏၱရကပ္နဲ႔ ပ်က္မွာ ထင္ပါရဲ့။

ကာမတဏွာေနာက္လိုက္မိရင္ ေနာင္ခံရမည့္ အကုသိုလ္ကံေတြအျပင္ ယခုဘ၀၌ပင္ မိမိသာမက အျပစ္မဲ့တဲ့ မိမိခ်စ္တဲ့မိသားစုအျပင္ လူသားအားလံုးပ်က္စီးသည္အထိျဖစ္နိုင္တယ္ ဆိုတာစဥ္းစားၿပီး တဏွာရာဂကို ဉာဏ္ပညာျဖင့္ထိန္းနိုင္ၾကပါေစ။

မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ့မာဃေဒ၀လကၤာသစ္။

ကာမေရာဂါ၊ကိုယ္တြင္းနာကား၊ကုရာနတၳိ၊ေဆးမရွိဘူး။

မိမိပညာ၊သတိသာလွ်င္၊မဟာၾသသဓ၊ေဆးမည္စြျဖင့္။

ဆရာေတာ္ အရွင္ဆႏၵာဓိက (ေရြပါရမီေတာရ)။

ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာကို မစြန္႔ႏိုင္ၾကေသးလို႔၊ စြန္႔ဖို႔အေျခအေနမေပးေသးလို႔၊

ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာ ခံစားေနၾကတဲ႔သူေတြအေနနဲ႔

စိတ္လည္ပင္းမွာ သတိဆိုတဲ႔လည္ပတ္ေလးတပ္ထားရပါမယ္။

ကာမဂုဏ္ျမက္ခင္းျပင္ထဲမွာလည္း ဉာဏ္ဆိုတဲ့ ဓာတ္ႀကိဳးလိုင္းေလး

ထည့္ျမဳွပ္ထားရပါမယ္

လည္ပတ္က သတိနဲ႔ ဓာတ္ႀကိဳးက ဉာဏ္နဲ႔ ထိမိေတြ႔ မိလို႔ ဓာတ္လိုက္သြားၿပီဆိုတာနဲ႔

တစ္ၿပိဳင္နက္ စည္းလြတ္ေဘာင္လြတ္ ကာမဂုဏ္ခံစားမႈေတြ၊

လိုင္းေက်ာ္ နယ္ေက်ာ္ ကာမဂုဏ္ခံစားမႈေတြ လံုး၀ ကင္းရွင္းသြားပါလိမ္႔မယ္။

ကီမိုနို

လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္ ဂ်ပန္ ဆရာ၀န္ကို ကီမိုနို၀ယ္ခ်င္တယ္ေျပာေတာ့ သူက အံၾသသြားတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကီမိုနိုက အလြန္ေစ်းၾကီးတယ္။ ဂ်ပန္မေတြေတာင္မဂၤလာေဆာင္မွ တစ္စံုပဲ၀ယ္တယ္တဲ့။ တကယ္က ၂ စံု၀ယ္ရမွာ။ ကီမိုနိုက အပိ်ဳ၀တ္တာနဲ႕ အအို၀တ္တာရွိတယ္။ အပ်ိဳ၀တ္က လက္ရွည္၊ေနာက္က ခါးပတ္မွာ လွပတဲ့ ပန္းပံုေဖၚထားတယ္။ အအို၀တ္က လက္စက၊ေနာက္ကခါးပတ္က ဖဲျပားအျပား (flat)။ ဂ်ပန္မက အပ်ဳိ၀တ္၀ယ္ျပီး မဂၤလာေဆာင္တဲ့ေန႔မွာ၀တ္တယ္၊ ေနာက္ေန႔ပြဲက်ေတာ့ လက္ျဖတ္ျပီး ခါးပတ္ေနာက္ကဟာကိုေျပာင္းတတ္တယ္တဲ့။ ခါးပတ္ေနာက္က အပ်ဳိအတြက္ပန္းက ကိုယ့္ဘာသာျပန္လုပ္လို႔မရေအာင္လုပ္ထားတယ္။ တကယ္လို႔ အပ်ိဳက ကီမိုနိုခ်ြတ္ခဲ့ရင္သိေအာင္လို႕ လုပ္ထားတာ။ (အရင္က ဂ်ပန္ေသေဌးအိမ္ေတြမွာ ၾကမ္းကိုအသံျမည္ ေအာင္ခင္းထားတယ္။ သူခိုးလာရင္သိေအာင္လိုတဲ့)
  ဂ်ပန္မွာ မတ္လ ၃ ရက္ေန႕ကို Hinamstsuri or Doll`s or Girl`s day လို႕ေခၚပါတယ္။ အဲ့ဒီေန႔မွာ အသက္ ၂၀ ျပည့္တဲ့ မိန္းမပိ်ဳေလးေတြ အပ်ိဳ၀တ္ ကီမီနိုေတြ၀တ္ျပီးသြားလာေနတာေတြ႕ရပါတယ္။
   က်မတို႕ျမန္မာေတြ၀ယ္တဲ့ ကီမိုနိုဆိုတာက ျမန္မာရည္လယ္တဲ့ ဂ်ပန္တစ္ေယာက္က ျမန္မာအၾကိဳက္ ဒီဆိုင္းေတြရိုက္ျပီး ၂ မီတာဆီျဖတ္ေရာင္းတာ။ အဲ့ဒီဂ်ပန္က ျမန္မာစကားတတ္တယ္။ တစ္ႏွစ္တခါျမန္မာျပည္ကို ကီမိုနိလာေရာင္းတယ္။ ျမန္မာပညာေတာ္သင္ေတြအတြက္အျပန္လက္ေဆာင္အျဖစ္ ကီမိုနိုမပါမျဖစ္သူ႔ဆီက၀ယ္ရတယ္။ ဒီဆိုင္းေပၚလိုက္ျပီး (ဂ်ပန္ၾကီးက ျမန္မာအၾကိုက္အဆင္ကို ၇၀၀။ မၾကိုက္တာ ၆၀၀ နဲ႔ေရာင္းတယ္။) ။ ေရြျမန္မာအခ်ဳ႕ိက ဂ်ပန္ၾကီးရဲ့ ဖုန္းနံပတ္မေပးပဲ တစ္ထည္ကို ၁၀၀ အျမတ္တင္ေရာင္းၾကတယ္။ သူ႕ကိုဖုန္းဆက္လိုက္ရင္ အထည္ ၂၀ ေလာက္ ေရြးဖို႕လာပို႕တယ္။ ေနာက္ပိုင္းသူနဲ႕ခင္သြားေတာ့ သူ႔၈ိုေဒါင္ဆီေခၚသြားျပီး ၾကိဳက္တာေပးေရြးတယ္။
   ျမန္မာ custom ကလူေတြက သူ႕ေသတၱာေမႊျပီး ျပႆနာလုပ္တတ္လို႕ ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြကို custom ကလူေတြကိုျမန္မာလို ႏွတ္ဆက္စကားေျပာဖို႕သင္ခိုင္းတယ္။ ျမန္မာေတြသင္ေပးတဲ့ စကားေျပာလိုက္တာ custom ကလူေတြက ေၾကာင္ၾကည့္ျပီး ဘာျပႆနာမွမလုပ္ဘဲ ေသတၱာပိတ္ျပီးသြားခြင့္ျပဳလိုက္တယ္တဲ့။ ဘာစကားသင္လိုက္လဲ သိခ်င္ပါသလား?
( ဓါးျပၾကီး၊သူခိုး္ၾကိးမ်ား ခင္ဗ်ာ ၊ ခင္ဗ်ာတို႕ၾကိဳက္ရာယူၾကပါတဲ.)

အဆိုးထဲကအေကာင္း။

ျမန္မာနိုင္ငံေဆးေလာကရဲ့နိုင္ငံျခားပညာေတာ္သင္လႊတ္ရာမွာ က်မသိသေလာက္က နိုင္ငံျခား ဘြဲ၊နဲ႕ training သြားထားသူ ျပန္ေရာက္ျပီးတစ္ႏွစ္ေနမွ သာထဲ့သြင္းစဥ္းစားရန္၊ အစည္းအေ၀း၊ conference စသည္တို႕ႏွင့္ မဆိုင္၊ သို႕ရာတြင္ MSc immunology in London အတြက္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ က်မ Manila Pathologist Conference တစ္ပတ္သြားထား တာ တစ္ႏွစ္မျပည့္လို႕ ၀င္ေ၇ာက္မရွင္းျပိဳင္ရတဲ့။ တစ္ႏွစ္ ျပည့္ခါနီးတစ္လ အလိုတြင္ WHO ရဲ့ Ph. D pathology in malaria grant ေပၚေပါက္လာပါသည္။ ပညာသင္၀င္ျပိဳင္သူမ်ား malaria  research လုပ္ေနသူျဖစ္ရမည္တဲ့။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က DMR ကလူေတြကလြဲရင္ research လုပ္ေနသူေတြ မရွိလို႕ ဘယ္သူမွ ၀င္ေျဖလို႔မရတဲ့ အေနအထားျဖစ္ေနပါတယ္။ မိတ္ေဆြမ်ားက တစ္ခ်ိဳ႕က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးကိုေျဖခြင့္ျပဳဖို႔ သြားေျပာေနတယ္လို႕သတင္းေပးၾကပါတယ္။ ေျပာမွ ရမယ္ဆိုရင္ က်မဘာမွမလိုခ်င္ပါ။ က်မ မိဘေတြဆီကေတာင္ဘယ္ေတာ့မွလိုခ်င္တာမေတာင္းခဲ့ပါ။ ကိုယ္လိုခ်င္တာကို မုန္႔ဖိုးထဲကဆုျပီး၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ က်မမွာ ပညာပါရမီပါလာလွ်င္ရလိမ့္မယ္လို႕ယံုၾကည္ပါတယ္။ နို္င္ငံျခားဘြဲ႕ရမွတတ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအသိုင္းအ၀ိုင္းက နိုင္ငံျခားဘြဲ႕ရမွ၊ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ အရည္အခ်င္းကို အျမည္းရွည္မရွည္နဲ႕သတ္မွတ္ေနေတာ့လည္း အခက္သား။ ဆရာ၀န္ျဖစ္ကထဲက အားလံုးဥာဏ္ရည္အတူတူပါ၊ အခြင့္အေရးရတာနဲ႔မရတာပဲကြာတယ္လို႕ယူဆပါတယ္။ က်မတို႕ fresher welcome မွာ ဆရာၾကီးဦးဘသန္းေျပာခဲ့တာရွိပါတယ္။ IQ အမွတ္ ၁၀၀ မွာ ယေန႔ေရာက္လာတဲ့ေဆးေက်ာင္းသား ၃၂၀ က ၉၈ နဲ႔ ၁၀၀ ရၾကသူေတြတဲ့။
 ၀န္ၾကီးသြားေျပာတဲ့သူ teaching ကလူ grant ရသြားပါတယ္။  grant ရျပီး နိုင္ငံျခားမသြားခင္ သိရတာက ဂ်ပန္ prof က လူလည္က်ျပီး WHO ရဲ့ Ph. D pathology in malaria grant ကိုျမန္မာေက်ာင္းသားအေနနဲ႕ေလ်ာက္ျပီးသူ႕ဂ်ပန္ေက်ာင္းသားကိုအစားထိုးလႊတ္ျပီး ျမန္မာေက်ာင္းသားကိုေတာ့ ဂ်ပန္ေခၚျပီး ၂ ႏွစ္သင္တန္းေပးတာတဲ့ ေတာ္ေသးတယ္ နို္င္ငံျခားမထြက္ခင္သိလိုက္ရလို႕၊ ဂ်ပန္ Prof ကိုေျပာေတာ့ English လိုေျပာတာ နားလယ္မွဳ႕လြဲသြားတာပါတဲ့။ တကယ္က အရင္ကလည္းျမန္မာေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကိုလဲ အဲ့ဒီလိုလုပ္ခဲ့တာ ပထမလူက  Ph. D မရလို႔မျပန္ရဲတာနဲ႕ နိုင္ငံျခားမွာပဲေနလိုက္တာ။
က်မ Manila ကျပန္ေရာက္ျပီး ၂ ႏွစ္ၾကာေတာ့ WHO ကလုပ္တဲ့ directors အစည္းအေ၀းကိုက်မတို႕DMR က director တစ္ေယာက္ပထမဦးဆံုးတက္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ အစည္းအေ၀းကအျပန္မွာ WHO က ႏွစ္စဥ္
research လုပ္ေနသူမ်ားကိုမိမိတို႕နိုင္ငံမွာ prevalent ျဖစ္တဲ့ malaria, leprasy, filaria စတဲ့ ေရာဂါနဲ႕ပတ္သက္ျပီး research project ေရးျပီး မိမိ cv နဲ႕ေလ်ာက္နိုင္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းရလာပါတယ္။ က်မတို႕ကမသိေတာ့ ဂ်ပန္ prof လုပ္တာခံခဲ့ရတာပါ။ DG လဲစိတ္၀င္စားျပီး research project ေတြေရးခိုင္းပါတယ္။
က်မဘ၀မွာ ဘယ္တံုးကမွ အလြယ္တကူရခဲ့တာမရွိခဲ့ဘူးလို႕ ထီး ၂ က်ပ္တန္ေတာင္မထိုးခဲ့တာမို႕ ၀င္ျပိဳင္ရမွာကို စိတ္မ၀င္စားခဲ့ပါဘူး။ DG က immunology လုပ္ေနတဲ့ က်မတို႕ႏွစ္ေယာက္ကိုေခၚေတြ႕ျပီး malaria research ကို parasitology ဌာနက parasite espect ကပဲလုပ္ေနလို႕ ပိုမိုထြန္းကားလာတဲ့ malaria immunology လုပ္ဖို႕ေျပာပါတယ္။ က်မရဲ့ ဆရာ immunologist ကသူစိတ္မ၀င္စားေၾကာင္းေျပာပါတယ္။ က်မကေတာ့ အသစ္အဆန္းဆိုရင္၊သူမ်ားနဲ႕လုရတာမဟုတ္ရင္အကုန္စိတ္၀င္စားပါတယ္။ ဒါနဲ႕ စာၾကည့္တိုက္သြားျပီး malaria immunology နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ articles ေတြရွာဖတ္တာ အေဆာင္ ၂၀၀ ေလာက္ရပါတယ္။ က်မလုပ္ခ်င္တဲ့ malaria immunology project နဲ႕ က်မရဲ့ CV ပို႕ျပီး ေလ်ာက္ခဲ့တာ ဒီတခါေတာ့ ကံေကာင္းစြာ ၁၉၉၃ မွာ WHO sponsored Ph. D grant ကိုရရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီႏွစ္က WHO မွာ fun နည္းေနလို႕ Ph. D grant တစ္ခုပဲေပးပါတယ္။ အရင္ႏွစ္ေတြက အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေအာက္ကိုသာေရြးေပမဲ့ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ႏွစ္မကန္႔သပ္ထားတဲ့အျပင္ ျမန္မာနိုင္ငံကိုဦးစားေပးပါတယ္တဲ့။
   က်မတို႕ 3rd MB မွာတံုးက lecturer တစ္ေယာက္ေျပာခဲ့တာသတိရမိပါတယ္။လူဆိုတာ အျမဲတန္းကံ မဆိုးေနသလို အျမဲတန္းလဲ ကံမေကာင္းနိုင္ဘူးတဲ့။ အေရးၾကီးတာက ကိုယ္က အခြင့္အေရးေပၚတဲ့အခ်ိန္ အရယူနိုင္ရန္ အဆင္သင့္ျပင္ထားရမယ္တဲ့။ (ကံေတြလုပ္စဥ္က အေကာင္းေရာ္ အဆိုးေရာ္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးလုပ္ခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ ကံေကာင္းေရာ္ ကံဆိုးေရာ္နဲ႕ေတြ႔ၾကရတာပါ)။ ဒါေၾကာင့္ အဆင္မေျပရင္ စိတ္ပ်က္၊ စိတ္ဓါတ္က်ျပီး မဟုတ္တာေတြမလုပ္ဖို႕၊အဲ့ဒါေတြကကိုယ့္ရဲ့ အရည္အခ်င္းကို က်ေစတဲ့အျပင္ ဆိုးေနတဲ့ ကံကိုပိုဆိုးေစပါတယ္။ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကိုပိုမို အဆင့္ျမင့္ေအာင္ၾကိဳးစားဖို႕နဲ႕ ကံေကာင္းေအာင္ စိတ္ေကာင္းထားၾကဖို႕ ကုသိုလ္အလုပ္ေတြလုပ္ဖို႕တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။

ယြန္းစာပြဲ ။

  ဒီတခါေရာက္လာတာက စည္ပင္က သူငယ္ခ်င္း၂ ေယာက္။ ဘယ္သူက ဘီးတပ္လိုက္တယ္မသိ၊ ဂ်ပန္မွာ ျမန္မာ ယြန္းထည္ေတြေစ်းေကာင္းတယ္ဆိုလို႕ ယြန္းစာပြဲၾကီးယူလာၾကတယ္။ ဘယ္မွာမွေ၇ာင္းမရလို႕  တနဂၤေႏြေန႕ေတြမွာ လမ္းေတြပိတ္ျပီးလမ္းေပၚေစ်းေရာင္းတဲ့ဆီသြားေ၇ာင္းတာ မေ၇ာင္းရတဲ့အျပင္ ရာဂူဇာ ေခၚတဲ့ ဂ်ပန္ မာဖီးယားေတြကေစ်းခြံေတာင္းလို႕ေပးလိုက္ရတယ္တဲ့ ။
  ဂ်ပန္ယြန္းကို BC ငါးေထာင္ကပင္ သစ္ထည္မ်ားေပၚတြင္ အဆိပ္ပါေသာ ၀က္သစ္ခ်ပင္ရဲ့ အေစး (poison oak sap) မ်ားသုပ္လိမ္းျပီး ပစၥည္းမ်ိဳးစံုျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ သစ္သားပစၥည္းမ်ားျဖစ္လို႕ ခိုင္ခံပါတယ္။
ျမန္မာယြန္းကို ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္ (၁၅၅၅-၁၅၅၆၂) တြင္ ယိုဒယားမ်ားနဲ႕ပါလာသည္ဟုဆိုပါသည္။ ျမန္မာယြန္းတည္မ်ားကို ၀ါးနဲ႕ျမင္းမီၤွးမ်ားျဖင့္ျပဳလုပ္ျပီး၊ စစ္စီးေခၚ Melanorrhoea usitata အပင္၏အစီး သုပ္လိမ္းပါတယ္။ ၀ါးနဲ႔ျပဳလုပ္တာမို႕ခိုင္ခံမွုနည္းပါတယ္။ လၻက္ရည္ကဲ့သို႕ေသာ အပူမ်ားထဲ့ရန္ မသင့္ပါ။ ျမင္းမွီး
ႏွင့္ျပဳလုပ္ေသာယြန္းထည္မ်ား ေပ်ာ့ေျပာင္းျပီး လူၾကိဳက္မ်ားပါတယ္။

    တစ္ေန႕မွာ center နားက ေစ်းဆိုင္ေရွ႕ကထီးအဆိုေတြထားတဲ့ ခြက္ထဲကထီးေတြကိုျမန္မာပညာေတာ္ သင္ မိန္းခေလး ၂ ေယာက္ဖြင့္ၾကည့္ေနၾကတာေတြ႕လို႕ ဘာလုပ္ေနၾကတာလဲသြားေမးေတာ့ center မွာေရာက္ႏွင့္တဲ့ ျမန္မာျပည္က director မ က အလကားယူလို႕ရတယ္ဆိုလို႕ ရန္ကုန္ယူသြားဖို႕ေရြးေနတာတဲ့။ တကယ္ပဲမသိလို႕လား။ ဂ်ပန္က ကၽြန္းနိုင္ငံဆိုေတာ့ မိုးတြင္းရယ္လို႕ မရွိဘူး၊ အခ်ိန္မေရြးမိုးရြာတယ္။ မိုးမဆိုေအာင္ေဆာင္းတဲ့ ဂ်ပန္ထီးေတြက အေရာင္စံု အၾကည္ ( transparent ) ေတြ။ ျမန္မာျပည္မွာလိုေနမပူေအာင္ ေဆာင္းတဲ့အနက္ေရာင္ အပိတ္ (opaque) ေတြမဟုတ္ဘူး။ ေနရာတိုင္းမွာ ရမ္ ၃၀၀ နဲ႕၀ယ္လို႕ရတယ္။ အိမ္ေတြ ဆိုင္ေတြထဲ၀င္ရင္ ေရမဆိုေအာင္လို႔ ထီးကိုခြက္ထဲမွာထားခဲ့ရတယ္။ ဆိုင္အထြက္မွာ မိုးရြာရင္ကိုယ့္ထီးကိုယ္ျပန္ယူေဆာင္းတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ မိုးမရြာရင္ျပန္မယူဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာမွာ ခြက္အစား ပလပ္စတစ္အိပ္အရွည္ေတြရွိတယ္ ထီးထဲ့ယူသြားလို႔ ရေအာင္။
    center မွာ ဂ်ပန္စာေတြေရးထားတဲ့ အ၀တ္ေလ်ာ္စက္ေတြရွိတယ္။ တနဂၤေႏြဆို အ၀တ္ေလ်ာ္ မီးပူတိုက္ၾကပါတယ္။ တစ္ေန႕မွာ ပညာေတာ္သင္ဆရာမေလးက အမ ဒီ center မွာခေလးေတြလဲရွိတယ္တဲ့။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အ၀တ္ေလ်ာ္တဲ့စက္ထဲမွာခေလး အက်ီ ၤေတြ႕လိုတဲ့။ ဒါေပမဲ့ ၾကည့္ရင္းနဲ႕ သူ႕အက်ီ ၤျဖစ္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ စက္အရင္သံုးခဲ့တဲ့သူက အပူနဲ႔ေလ်ာ္ထားတာ သူက မသိဘဲ သူ႕ sweeter ကိုေလ်ာ္လိုက္တာ အပူေၾကာင့္ ၾကံဳ႕သြားျပီး ခေလးအရြယ္ျဖစ္သြားတာပါ။ က်မ အ၀တ္ေလ်ာ္ထားတာသြားထုတ္ေတာ့ စက္ထဲမွာ စကၠဴစေတြေတြ႕ရလို႔ ဘယ္သူမ်ား စကၠဴေတြထဲ့ေလ်ာ္ပါလိမ့္လို႕ သူမ်ားကိုသြားအျပစ္တင္ေနမိတယ္။ ပလပ္စတစ္အုပ္ထားတဲ့ က်မဓါတ္ပံု ထြက္လာေတာ့မွ က်မေမ့ျပီး ဂ်င္းေဘာင္ဘီအိပ္ထဲထဲ့ထားတဲ့ တစ္လစာ ရထားလက္မွတ္ ထဲ့ေလ်ာ္မိမွန္ သတိရပါေတာ့တယ္။
  Eco ကသူငယ္ခ်င္း အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္နဲ႕အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္လဲေရာက္လာတယ္။ သူတို႔က rice cooker ပါလာၾကျပီး ႏွစ္ေယာက္အတူတူ ထမင္းခ်က္စားတယ္။အတူတူဆန္၀ယ္ျပီး အမ်ိဳးသမီးအခန္းမွာခ်က္တယ္။ ဆန္ကုန္ရင္ တစ္လွဲ့ဆီ၀ယ္ၾကတယ္။ ထမင္းခ်က္တဲ့အမ်ိဳးသမီးက ခ်က္မဲ့ဆန္ထဲက နည္းနည္းျခင္းယူဖယ္ထားျပီး သူ၀ယ္တဲ့အလွည့္မွာ သံုးတယ္။ အိမ္သားမ်ားတဲ့ ထမင္းအိုးမွာသာ လက္တစ္ဆုတ္စာ ဆန္ယူရင္ဘာမွ မသိသာေပမဲ့ ႏွစ္ေယာက္စာက ထုပ္တာဆိုေတာ့ သူငယ္ခ်င္းအမ်ိဳးသားလဲ ရိပ္မိသြားျပီး ၆လ ျပည့္လို႕ျပန္တဲ့အခ်ိန္မွာ စကားမေျပာတဲ့သူေတြျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီအမ်ိဳးသမီးက ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ေျခြတာသလဲဆိုေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေရးတဲ့စာရဲ့နခန္းသားေတြမွာသူ႕အိမ္အတြက္ စာလိုက္ေရးတယ္။ စာပို႕ခ က စာရြက္အေလးခ်ိန္အရေပးရတာဆိုေတာ့ သူေရးတဲ့စာ အတြက္ သူလဲ တံဆိပ္ေခါင္းဖိုမကုန္၊သူ႕သူငယ္ခ်င္းလဲ တံဆိပ္ေခါင္းဖိုးပိုမကုန္ေအာင္လို႕တဲ့။ ေျခြတာတာနဲ႔ ကပ္စီးနည္းတာ ခြဲျခားျပီးမသိတာလား ? ေလာဘေတြဖုန္းလႊမ္းေနတာလားေတာ့မသိေတာ့ပါဘူး။ ေျခြတာတယ္ဆိုတာ မကုန္သင့္တာမကုန္ေအာင္လုပ္တာ။ ကပ္စီးနည္းတယ္ဆိုတာ ကုန္သင့္တာမကုန္ေအာင္လုပ္တာ။ ကုန္သင့္တာ မကုန္ေအာင္က သူမ်ားရဲ့ ပစၥည္းကိုသြားသံုးမွရေတာ့မွာေပါ့။

      ဂ်ပန္က ဇီဇ၀ါပန္းေတြက အရမ္းၾကီးျပီး အရမ္းပြင့္တယ္။ အဲ့ဒီပန္းေတြကိုသြားခူးျပီး ဘုရားတင္မလို႕တဲ့ ။ Public ကပန္းေတြကိုဘယ္သူမွ မခူးဘူး၊ ခူးရင္လည္း သိသာတယ္။ ဆိုင္ကပန္း၀ယ္ရင္ စကၠဴလွလွနဲ႕ပတ္ျပိး ဖဲျပားနဲ႔ခ်ီးေပးတာေလ။ ဂ်ပန္မွာက ၾကီးတဲ့အပင္ကိုေသးေအာင္လုပ္ျပီး၊ ငယ္တဲ့အပင္ကိုၾကီးေအာင္လုပ္ၾကတယ္။ ဂ်ပန္ေရာက္ေနတဲ့ Ph.D ေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္က ခရမ္းေရာင္ အေမြးဖြါးဖြါးနဲ႕ပန္းကိုျပျ႔ပီးသိလားလို႔ေမးတယ္။ ျမင္ဘူးသလိုလိုနဲ႔ဘာပန္းမွန္းမသိဘူး။ ေခြးေသးပန္းပြင့္ေတြကိုၾကီးေအာင္လုပ္ထားတာတဲ့။
ဂ်ပန္မွာ ကိုယ့္ကိုယ္သတ္ေသတာအလြန္မ်ားတယ္။ သူတို႕ကနည္းနည္းေလးျပႆနာျဖစ္တာနဲ႔ သတ္ေသၾကတယ္။ က်မတို႕ေရာက္ေနတံုး အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္က ေယာက်္းနဲ႕ရန္ျဖစ္လို႕။သူ႕သမီး၂ ေယာက္ကလဲလိုက္သတ္ေသၾကတယ္။ သူတို႕က ေသျပီး ရရက္ၾကာရင္လူျပန္ျဖစ္တယ္လို႕ယံုၾကတယ္ေလ။ ေခါင္းကိုပလပ္ဆတစ္ ၂ အိပ္စြတ္ျပီး လည္ပင္မွာခ်ီးလိုက္ၾကတယ္။ တကယ္ေသခ်င္လို႔သာ ဒီလိုေသၾကတာပါ။ ေသခါနီးရင္ ေၾကာက္လိုျဖစ္ျဖစ္ မေသခ်င္ေတာ့ရင္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္လို႕ရတာပဲ။ က်မ မေ၇ာက္ခင္ကေတာင္ Ph.D ေက်ာင္းသူတစ္ဦးဂ်ပန္နည္းနဲ႕သတ္ေသသြားတယ္။ ထံုန္စံအတိုင္းျမန္မာျပည္က မိန္းခေလးေတြကိုဂ်ပန္ကို Ph.D ေက်ာင္းသူအေနနဲ႕မလႊတ္ဖူးဆိုတဲ့အမိန္႔ထုပ္ျပီး Ph.D လုပ္ဖို႕ေရာက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသူေတာင္
Ph.D မယူရဘဲ ျပန္သြားရတယ္။ဂ်ပန္ Ph.D ကလည္း အနည္းဆံုး ၅ ႏွစ္လုပ္ရတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ဂ်ပန္လို႕စာတမ္းေရးရ ၊ေျဖရတာမို႕ ဂ်ပန္စာသင္ေနရတာနဲ႔တင္အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ကုန္တယ္။
ဂ်ပန္စာက သံုးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေန႕စဥ္သံုးတာက ဟီတကတ၊ နိုင္ငံျခားစကားေတြယူသံုးထားတာကဟတ္တာကတ၊ တရုပ္စာင လာတဲ့ ခန္းၾကီး။ ဟီတကတက ျမန္မာေတြအတြက္ အသံထြက္ရလြယ္တာ sentence construction လဲ ျမန္မာနဲ႕တူတယ္။ vocabulary ပဲက်က္ဖို႕လိုတာ။ ဂ်ပန္မွာ -း တို႕  -့  အသံတို႕မရွိဘူး။ က်မနံမည္ကို စိုစို လို႕ေခၚၾကတယ္။ ေတာ္ေသးတယ္အေျခာက္မျဖစ္လို႕။ ဂ်ပန္ေတြက ၾကြက္နဲ႔ ပင့္ကူးေပါင္းတားသလားတင္ရတယ္။
   ဂ်ပန္မွာ ပိုင္ရွင္တစ္ဦးတည္ပိုင္တဲ့ supermarkets ေတြ၊ ေဟာ္တည္ေတြကိုနံမည္တစ္ခုထဲ ထားၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္ကလာတဲ့သူေတြက က်မကိုဆက္သြယ္ဖို႕ center မွာ message ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဥပမာ သမတေဟာ္တည္မွာေရာက္ေနပါတယ္လို႕ပဲ မွာခဲ့တယ္။သမတေဟာ္တည္ဆိုတာရန္ကုန္မွာတစ္ခုတည္းရွိေပမဲ့ ဂ်ပန္မွာေတာ့ ရပ္ကြက္တိုင္းမွာရွိတာမို႕ က်မအေနနဲ႕ရပ္ကြက္တိုင္းက သမတေဟာ္တည္ဆိုတာေတြကိုဖုန္းဆက္ရပါေတာ့တယ္။
   တနဂၤေႏြတစ္ေန႕မွာ ျမန္မာအဖြဲ႔ေတြနဲ႕ လမ္းပိတ္ေစ်းကိုေရာက္ၾကတယ္။ ဂ်ပန္ေစ်းသည္တစ္ဦးက ၅၀ % ခ်တယ္လို႕ေအာက္ေနတာနဲ႕သူ႔ဆီကပစၥည္းေတြေရြးေနတံုး ပိုက္ဆံေပးဖို႕အတင္းေတာင္းပါတယ္။ က်မတို႔လဲ ေပးမွာေပါ့ ဘာျဖစ္တာလဲေပါ့။ ေနာက္မွသိတယ္ သူက လူလာေအာင္ ၅၀% ကို ပထမ ၁၅ မိနစ္ပဲခ်တာ။ ဒါေၾကာင့္ ပိတ္ဆံေတာင္းေနတာ။ ေနာက္ပိုင္း၀ယ္ရင္ အျပည့္ေပးရမွာ။
   ဂ်ပန္က supermarkets ေတြက တစ္ေန႔ထဲအတူတူမပိတ္ဘူး။ ရက္ေရြးပိတ္တယ္။ ရပ္ကြက္တစ္ခုမွာ တစ္ဆိုင္ဆိုင္က အျမဲဖြင့္ေအာင္လို႕။ အသီးအရြက္ေတြကို ဆိုင္မပိတ္ခင္တစ္ေန႔ ညေနပိုင္းဆို  ၅၀-၇၀ % ေလ်ာ့့့ေရာင္းတယ္။ ေနာက္ျပီး expired date နီးတဲ့ ဆီစတာေတြဆိုရင္ ၂၀ % ေလာက္ေလ်ာ့တယ္။ ေစ်းေလ်ာ့့တဲ့ပစၥည္းကို တန္းေပၚကေနေအာက္ကိုခ်ထားတယ္။ ရန္ကုန္မွာ expired date ေတာင္မပါတဲ့ဆီေတြစားေနရတာမို႕ expired date နီးတာေတြပဲရွာ၀ယ္ၾကပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာ အသီးအႏွံက အသားထက္ေစ်းၾကီးတယ္။ ျမန္မာေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကၾကက္သားကိုေစ်းသက္သာေအာင္ အားလူးနဲ႕ေရာ္ခ်က္တယ္။ တကယ္က အားလူးက ၾကက္သားထက္ပိုေစ်းၾကီးတာ။ စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာသက္သာလြတ္မွာရင္ အသားဟင္းထက္ေစ်းပိုၾကီးတယ္။ အဲ့ဒီပညာေတာ္သင္က ပထမ ၃ လမွာ ေခါက္ဆြဲထုပ္ၾကီးေန႔တိုင္းစားျပီး။ သူေနရတာ တစ္မ်ိဳးပဲ ကိုယ္ကေပါ့ေနတယ္တဲ့။ ေခါက္ဆြဲထုပ္ (ကဆီဓါတ္) ထဲဘာအသီးအရြက္၊အသား၊ၾကက္ဥ၊ စတာေတြမပါလို႔ အာဟာရမျဖစ္တာပါ။
   ဂ်ပန္မွာ ဆန္ကေစ်းၾကီးေလ စီးေလပဲ၊ ရွမ္းဆန္နဲ႕တူတယ္။ တူနဲ႕စားတာဆိုေတာ့ ညွပ္လို႕ေကာင္းတာေပါ့။ ဆူရွီလဲလုပ္လို႕ေကာင္းတယ္ေလ။ က်မတို႕အတြက္ေတာ့ ေစ်းေပၚတဲ့ဆန္ကပိုအစဥ္ေျပတယ္။ ေစ်းေပၚေတာ့ပိုေကာင္းတာေပါ့။ ဂ်ပန္မွာ ေျမၾကီးေအာက္မွာ ေက်ာက္ေတြရွိတာမ်ားျပီး စိုက္လို႕ရတဲ့ေနရာရွားတယ္။ အစားအေသာက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နိုင္ငံျခားကသြင္းရတာ။ ဆန္ကေတာ့ အစိုးရကတမင္စိုက္ခိုင္းတယ္။ စစ္ျဖစ္ရင္ မငတ္ေအာင္လို႕။ ဆန္စိုက္တဲ့လယ္သမားေတြကခ်မ္းသာတယ္ ဒါေပမဲ့ ဂ်ပန္မေတြကေတာေတြမွာမေနခ်င္ဘူး ျမိဳ႕ေပၚတက္ၾကလို႔ လယ္သမားေတြအတြက္နိုင္ငံျခားကမိန္းခေလးေတြနဲ႔ေအာင္သြယ္ေပးတဲ့ Profession ေတြရွိတယ္။ ေတာနယ္မွာေနရတဲ့အျပင္ ေယကၡမကလဲ ခေလးေမြးတဲ့အထိခိုင္းလို႕
နိုင္ငြျခားသူမိန္းမေတြထြက္ေျပးၾကတယ္။
    ဂ်ပန္ကေရေမြးဆိုင္ေတြက အနံ႔စမ္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဆိုင္ကေကာင္မေလးေတြကသူတို႕လက္ခံုေပၚစြတ္ျပီးေပးနမ္းလို႕ တစ္ခ်ိဳ႔ ေရေမြးဆိုင္ေလ်ာက္လည္ၾကတယ္။
   supermarkets ေအာက္ဆံုးထပ္မွာ စားစရာဆိုင္ေတြပဲရွိတယ္။ ဆိုင္ေရွ႕မွာျမည္းဖို႕ခ်ထားတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႔က အဲ့ဒီမွာ တစ္ဆိုင္ျပီးတဆိုင္ ျမည္းရင္နဲ႕ဗိုလ္ျဖည့္ၾကတယ္။
    စက္ေတြကေန ေရခဲမုန္႔ကအစ စားစရာအစံု၀ယ္လို႕ရတယ္။ ေရခဲမုန္႕က ရမ္ ၁၀၀ ပဲက်တယ္။အလြန္အရသာရွိတယ္။ခ်ိဳဆိမ့္ေနတာ။ တစ္ေယာက္က လက္နဲ႕လုပ္တဲ့ ေ၇မဲမုန္႔သြားစားဖို႕အေဖၚစပ္တာနဲ႔လိုက္သြားတယ္။ တစ္ခုကို ၅၀၀ ရမ္ေပးရတယ္။ လက္နဲ႔လုပ္တဲ့ ေရခဲမုန္႔ဆိုတာ က်မတို႕စားေနၾက ေရခဲဆုပ္ျဖစ္ေနတယ္။ ဂ်ပန္မွာ လုပ္အားခကေစ်းၾကီးေတာ့ လက္နဲ႔လုပ္တာဆိုေစ်းၾကီးတာၾကီးပဲ။ Nihon University ေရာက္စေန႔က စာေရးမေလးက ေကာ္ဖီေသာက္ဖို႔မတ္ခြက္ေတြလိုက္ျပျပီးၾကိဳက္တဲ့ခြက္ယူသံုးနိုင္တယ္တဲ့ အားလံုးက အလြန္လွျပီးသပ္ရပ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခုကေတာ့  မညီမညာ၊မလွမပ တဲ့ ဆင့္ရည္သုပ္ထားတဲ့ ခြက္။အဲ့ဒါေတာ့ မသံုးနဲ႔တဲ့ ပေ၇ာ္ဖက္စာကိုယ္တိုင္ ဆင့္လုပ္တဲ့ဆီမွာကိုယ္တိုင္လုပ္ထားတဲ့ ခြက္မို႔လို႕တဲ့။


  တိုက်ိဳကေျမေစ်းကအလြန္ေစ်းၾကီးတယ္။ေဒါလာခင္း၀ယ္ရေလာက္ေအာင္ေစ်းၾကိးတယ္တဲ့။ က်မ research လုပ္မဲ့ အသဲေရာဂါ virus ကဓါတ္ခြဲခန္းက ပူးေတြ၊ၾကြက္ေတြ၊ယံုေတြမွာေရာဂါမျဖစ္ဘဲ ေမ်ာက္ေတြမွာပဲေရာဂါျဖစ္တယ္။ ေမ်ာက္ေတြထားဖို႕ တိုက်ိဳမွာေနရာမရွိတာနဲ႕ ေမ်ာက္ေတြထားတဲ့ အိုဟီးရာကၽြန္းေလးကိုက်မ တစ္လသြားရတယ္။အဲ့ဒီမွာ JICA center မရွိလို႕ေဟာ္တည္မွာေနရတယ္။Ph.D  ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြေျပာထားလို႕ western type hotel ေတာင္းထားလို႕ ေရခ်ိဳးခန္းနဲ႔အိမ္သာပါတဲ့ အခန္းရတယ္။ ဂ်ပန္ type ေတြက ေ၇ခ်ိဳးကန္က common။ စစ္အတြင္းက ဂ်ပန္လိုေရခ်ိဳးတယ္ဆိုတဲ့ စကားတြင္သြားသလို ဂ်ပန္ေတြက ကိုယ္လံုးတည္းခိ်ဳးတာ။ ေရခ်ိဳးကန္ထဲကိုအ၀တ္၀တ္ျပီးမ၀င္ရဘူး။ တခါက ျမန္မာေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ေရခ်ိဳးကန္ထဲ ၀င္ရမွာရွက္တာနဲ႔ မ်က္ႏွာသုပ္ပု၀ါနဲ႔ပတ္ထားျပီး၊မ်က္ႏွာသုပ္ပု၀ါခြြါျပီး ကန္ထဲအျမန္ခုန္ခ်လိုက္တယ္တဲ့ ဒါေပမဲ့ေရကသူထင္သလိုမေအးပဲ ပူေနတာ (၃၀-၅၀ C) နဲ႕အျပင္ကိုျပန္ခုန္တက္ခဲ့တာနဲ႕ ႏွစ္ခါရွက္ခဲ့ရတယ္တဲ့။

ေကာလာဟလ ဘယ္ကလာ ?

Manila , Pilippine မွာျပဳလုပ္တဲ့ WHO sponsored International Pathologist conference ကိုတတ္ေရာက္ဖို႕ က်မနဲ႕ MC2 က မမ တစ္ေယာက္ကိုေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္ WHO ရံုးက က်မတို႕ကို ေဒါလာ အနည္းငယ္သာေပးလိုက္ျပီး Manila က်မွက်န္တာထုပ္ဖို႕မွာလိုက္ပါတယ္။ Manila ေရာက္ေတာ့  conference က 5 stars hotel မွာလုပ္တာျဖစ္ျပီး registration လုပ္ျပီးက်မတို႕မွာပိုက္ဆံ မက်န္ေတာ့ပါဘူး။ Manila က WHO ရံုးကလဲပိတ္ျပီးမို႕မနက္မွသြားရပါမယ္။ က်မတို႕ႏွစ္ေယာက္ 5 stars hotel မွာ အခက္ေတြ႕ေနတံုး က်မ ဂ်ပန္မွာသိခဲ့တဲ့ အင္ဒိုနီးရွားမနဲ႕ေတြ႔ျ႔ပီး က်မတို႕ကို ေကာ္ဖီတိုက္သြားပါတယ္။ မမ လဲ Manila ကသူ႕မိတ္ေဆြဆီကိုဖုန္းဆက္ပါတယ္။ လူမေတြ႕လို႕ message ထားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေန႕မနက္ taxi ငွါးျပီး WHO ရံုးသြားၾကပါတယ္။ taxi ငွါးခေစ်းၾကီးမွာစိုးလို႕ ေဟာ္တည္ထဲမွာ မငွါးဘဲ အျပင္ထြက္ငွါးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ taxi သမားက မီတာကို ဘာလုပ္ထားသလဲမသိဘူးအရမ္းျမန္ပါတယ္။  WHO ရံုးေရာက္ေတာ့ အဲ့ဒီ ဟိုတယ္မွာမတည္ဖို႔ေျပာပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ သူတို႕ေပးမဲ့ ေန႕တြက္က ေဟာ္တယ္တည္းခေလာက္ေတာင္မရွိဘူးတဲ့။ ကံေကာင္းေထာက္မစြာ မမ ရဲ့ မိတ္ေဆြ မ်ား ေဟာ္တည္ကိုေရာက္လာျပီး သူတို႕အိမ္မွာတည္းဖို႕ေခၚသြားခဲ့ပါတယ္။ Manila မသြားခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစ်းက က်မ ေက်ာက္စိမ္း၇ိုင္းေတြနဲ႕လုပ္ထားတဲ့အရုပ္ခေလးေတြ ကို duty free ဆိုင္မွာ ၀ယ္ပါတယ္။ conference အျပီးမွာ ကိုယ့္နိုင္ငံက souvenir ပစၥည္းေတြ လဲလွယ္ေလ့ရွိလို႕ လိုလိုမယ္မယ္၀ယ္ခဲ့တာပါ။ ေလဆိပ္ေရာက္ေတာ့ custom က ေဖါက္ခ်ာပါေပမဲ့ ယူလို႕မရဘူးတဲ့။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ေလဆိပ္က souvenir ဆိုင္ကမ၀ယ္လို႕တဲ့. က်မလဲ စကားမမ်ားခ်င္တာနဲ႕ လိုက္ပို႕တဲ့ ာီမေတြကိုျပန္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မ ျပန္ေရာက္ေတာ့ DG ကေခၚေမးတယ္။ က်မ ေက်ာက္စိမ္းေတြ ခိုးထုတ္တယ္ဆိုတာ ဟုတ္လားတဲ့။ ေတာ္ေသးတယ္ က်မ အေၾကာ္ငးသိေနတဲ့ DG  မို႕။

Nara daibutsu ဆင္းတု နံ႕ deer park

က်ိဳတို ဘက္ေရာက္ရင္ေတာ့ ျမန္မာအမ်ားသြားေရာက္တာကေတာ့ နာရာျမိဳ႕က Todaiji ဘုရားေက်ာင္းအတြင္းရွိ Nara daibutsu ေခၚတဲ့ ကမၻာ ့အၾကီးဆံုးသစ္သားနဲ႕တည္ေတာက္ထားတဲ့ ဗုဒဆင္းတုေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။ ၄၉.၁ မီတာျမင့္ပါတယ္။ Todaiji ဘုရားေက်ာင္းကိုယခုအခါ UNESCO world heritage အျဖစ္သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဘုရား၀င္းအတြင္းမွာလႊတ္ထားတဲ့ ေထာင္ေက်ာ္ရွိတဲ့သမင္ (deer park) ကအလြန္နံမည္ၾကီးပါတယ္။ အဲ့ဒီသြားရင္ လက္မွာ ကား၊ရထား၊ေလယဥ္လက္မွတ္မကိုင္ထားဖို႕သတိေပးပါတယ္။ သမင္ေတြကလူေတြကိုယဥ္ပါးျပီးလက္ထဲမွာကိုင္ထားတာေတြကိုယူစားတတ္လို႕ပါ။

ဂ်ပန္ေရာက္ဥာဏ္ၾကီးရွင္မ်ား။

JICA center အခန္းေတြမွာ မီးမေလာင္ရေအာင္အခန္းထဲမွာ smoke sensor တပ္ထားပါတယ္။ အခန္းထဲမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ sensor ကအသံျမည္ပါတယ္။ အနံ႕ဆက္ရွိေနမယ္ဆိုရင္ အမိုးကေနေရေတြပန္းထြက္လာပါတယ္။ အခန္းမီးကိုလဲ ပါ၀ါနည္းတဲ့ breaker တပ္ထားပါတယ္။ ထမင္းဟင္းခ်က္လို႔မရေအာင္ပါ။ breaker ကိုလဲ ျဖဳတ္လို႔မရေအာင္၊ျဖဳတ္ရင္လဲသိေအာင္ ရက္ဆြဲေရးထားတဲ့ cellotape ကပ္ထားပါတယ္။ အဲ့ဒါကို အနံျပင္းတဲ့ျမန္မာဟင္းေတြ ရေအာင္ခ်က္စားၾကတယ္။ အိမ္သာထဲမွာ exhaut fan ရွိတာမို႕ ကမုတ္ေပၚမွာ တင္ခ်က္ၾကတယ္။ ျမန္မာအဂၤ်င္နီယာေတြက cellotape ေပၚကစာမပ်က္ေအာင္  breaker ေျပာင္းတပ္ေပးတယ္။ အခန္းကို ေန႕တိုင္းသန္႕ရွင္းေရးလာလုပ္လို႕ ခ်က္စားတဲ့ ဆန္စတာေတြကို ရန္ကုန္ကပါလာတဲ့ ေသတၱာထဲမွာထဲ့သိမ္းျပီးေသာ့ခတ္ထားရတယ္။ အခန္းထဲမွာလဲ က်မေနေအာင္သတိထားသိမ္းျပီးမွ အလုပ္သြားရတယ္။ အဲ့ဒီတံုးက စဥ္းစားမိတာက ငါဘာ အကုသိုလ္မ်ားလုပ္ခဲ့လို႕ ကိုယ့္ပိုက္ဆံနဲ႕ကိုယ္ဘာလို႕ခိုးေခ်ာင္ခိုး၀ွက္စားေနရတာလဲလို႕ အခုမွ အေျဖေတြ႕တယ္။ ဘာအကုသိုလ္ေၾကာင့္မွ မဟုတ္ဘူး။ ပိုက္ဆံမက္တဲ့ေလာဘနဲ႕ ကိုယ့္ျမန္မာစာနဲ႕မိတ္ေဆြေတြကိုမက္တဲ့ ေလာဘေၾကာင့္ပဲ။
 တစ္ၾကိမ္မွာေတာ့ ရန္ကုန္ကေရာက္စ ျမန္မာပညာသင္ႏွစ္ဦး အခန္းထဲမွာ ရန္ကုန္ကပါလာတဲ့ အမဲသားေျခာက္ေတြခ်က္တာ အမိုးကေရေတြလဲပန္းထြက္၊အသံေတြလဲျမည္တာနဲ႕ဟင္းအိုးကိုင္ျပီး corridor ကိုထြက္လာတယ္။ corridor ကို security က camera ေတြနဲ႕အျမဲၾကည့္ေနတာ။ သူတို႕ဟင္းအိုးေရာ rice cooker ေရာ္သိမ္းသြားျပီး ရန္ကုန္ျပန္မွျပန္ေပးတယ္။
     ဂ်ပန္မွာ စက္နဲ႕ေလာင္းကစားတဲ့ (ပါခ်င္ကို)ဆိုတာ ေနရာတိုင္းလိုလိုမွာရွိတယ္။ ဂ်ပန္ေတြက တကမၻာလံုးကိုသူတို႕ေစတနာ၊ေမတၱာရွိတယ္ဆိုတဲ့ နံမည္ေကာင္းျပခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ JICA အေထာက္အပံ့ေတြ နိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့သူမ်ားနိုင္ငံေတြကိုေတာ့ သူတို႕ရဲ့နည္းပညာေတြမရေစခ်င္ဘူး။ သင္တန္းမွာ ဘာမွ သိပ္မသင္ဘူး။သူတို႕ေထာက္ပံ့တဲ့ပိုက္ဆံသူတို႕တိုင္းျပည္မွာပဲသံုးျပီးျပန္ေစခ်င္တယ္။ ပညာေတာ္သင္တစ္ေယာက္က ဘာမွသင္စရာမရွိေတာ့ ေလာင္းကစားတဲ့ စက္နဲ႕ေန႕တိုင္းသြားကစားတယ္။ ကစားရင္း စက္၇ဲ့အထာကိုသိသြားျပီးသူကစားတိုင္းနိုင္လို႕ ဆိုင္ရွင္က စက္ကိုလဲျပစ္တယ္။ ဒါလဲသူပဲနိုင္ေတာ့ ေနာက္လာမကစားဖို႕ ဆိုင္ကလူမိုက္နဲ႕ႏွင္ရတဲ့ အေျခအေနေရာက္သြားတယ္။
     ဂ်ပန္က ေဟာ္တည္မွာ အဲ့ဒီအခ်ိန္ထဲက mini bar ထားျပီး ေ၇ခဲေသတၱာထဲက စားစရာေတြယူရင္ automatic front desk ကို bill ေရာက္တယ္။ အဲ့ဒါ ျမန္မာတစ္ေယာက္က bar ထဲက အရက္ေတြအားလံုးေသာက္ျပစ္တာ သူ႕ကို stretcher နဲ႕ျပန္သယ္ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပိုက္ဆံ တစ္ျပားမွ မကုန္ခဲ့ဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ လို႕စပ္စုၾကည့္ေတာ့ automatic front desk ကို bill ေရာက္တယ္ဆိုတာ အထဲကပစၥည္းယူလိုက္ရင္အေလးခ်ိန္ေပါ့သြားလို႕ signal ေရာက္တာ။  signal မေရာက္ေအာင္ပစၥည္းယူတဲ့အခါ ေအာက္ေျခ  signal ျဖစ္မဲ့ေနရာကိုလက္ခေလးနဲ႕ဖိျပီး အေလးခ်ိန္တူတဲ့ေရထဲ့ထားတဲ့ပုလင္းကိုျပန္ထဲ့လိုက္တယ္တဲ့။
ေနာက္လူေတာ့ ေရေတြပဲေသာက္ရေတာ့မယ္ထင္တယ္။
 က်မက သူငယ္ခ်င္းျမန္မာသူနာျပဳတစ္ေယာက္နဲ႕ ျမန္မာျပည္ျပန္မဲ့သူေတြကို အျပန္ပစၥည္းေတြလိုက္သိမ္းေပးေလ့ရွိပါတယ္။ တခါေတာ့ ျပန္မဲ့သူက  ေနာက္မွာ ဘုနဲ႕TV  ကိုဖြင့္ျပီးအထဲမွာ နာရီေတြကို   cellotape ေတြနဲ႕ကပ္တာေတြ႕ရတယ္။ ရန္ကုန္က custom မေတြ႕ေအာင္တဲ့။ နာရီအလံုး ၁၀၀ ေလာက္ေတာ့အသာေလးပဲတဲ့။
   တိုက်ိဳမွာ prepayed phone card ေတြက ျမိ႕တြင္းေရာ္နိုင္ငံျခားေရာ္ေခၚလို႕ရတယ္။ဒါေပမဲ့ ျမိဳ႕တြင္းက တစ္ယူနစ္ကို ရမ္ ၁၀ ပဲက်ျပီး ျမန္မာျပည္ေခၚရင္ ရမ္ ၁၀၀ က်တယ္။ ရမ္ ထဲ့ျပီးလဲေျပာလို႕ရတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ရမ္ ကို အေပါက္ေသးေသးေလးေဖါက္ၾကိုးထဲ့ထားျပီး၊ ဖုန္းေခၚျပီးရင္ၾကိုးဆြဲျပီးပိုက္ဆံျပန္ထုတ္တယ္တဲ့။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ဖုန္းကိုဘယ္လိုလုပ္လိုက္လဲမသိဘူး၊ ျမန္မာျပည္ေခၚရင္ ရမ္ ၁၀ ပဲက်တယ္။ သူတို႕ေျပာျပီးရင္ က်န္တဲ့ ျမန္မာေတြကိုအေၾကာင္းၾကားတယ္။ အဲ့ဒီဖုန္းေရွ႔မွာ ျမန္မာေတြဖုန္းေျပာဖို႕တန္းဆီေနၾကတာ။ မသိတဲ့ဂ်ပန္ေတြက ဒီျပင္ဖုန္းလဲ ရွိတယ္ ေစာင့္ဖို႕မလို ဘူးလိုေျပာျပတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မတို႕ျမန္မာေတြက sentimental ျဖစ္တယ္။ ဒီဖုန္းနဲ႕မွလို႕ျပန္ေျဖၾကတယ္။
   ဂ်ပန္ telephone co က ျမန္မာျပည္ေခၚတာမ်ားတယ္ဆိုျပီး ျမန္မာျပည္အထူး phone card ထုတ္တယ္။ ၀ယ္မဲ့သူမရွိလို႕ ထုတ္တာရပ္လိုက္ရတယ္။
     Center က TV လိုင္း ၁၀ ခုေလာက္ရွိတယ္။ အားလံုး အလကားၾကည့္လို႕ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ လိုင္း ၂ ကေတာ့ ပိုက္ဆံေပးရတယ္။ အဲ့ဒါကိုလဲ ျမန္မာေတြအလကားၾကည့္တဲ့အျပင္ တျခားနိုင္ငံျခားသားေတြကိုပါ အလကားျပၾကတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္တာလဲလို႕စပ္စုၾကည့္ေတာ့။ front desk ကိုသြားတဲ့ လိုင္းကို ပင္အက္နဲ႕စိုက္ထားရင္ signal မသြားေတာ့ဘူးတဲ့။
   ၁၉၆၀ က world bank က မွတ္ခ်က္ထုတ္တယ္။ Asia မွာျမန္မာနိုင္ငံက သရံဇာတာၾကြယ္၀ျပီး၊လူေတြကလည္း IQ ျမင့္လို႕ အတိုးတက္ဆံုးျဖစ္မယ္တဲ့။ မွန္ လား ? မ မွန္ဘူးလား ?  

ဂ်ပန္ေရာက္မွ သူေတာ္စင္ျဖစ္သြားျခင္း။

Kamakura ဘုရားဆိုတာ ျမန္မာပညာသင္ေတြအၾကားအလြန္နံမည္ၾကီးတဲ့ဘုရားပါ။ ဂ်ပန္ကိုရက္ပိုင္းေလာက္ေရာက္တဲ့သူေတြေတာင္ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႕သြားဖူးၾကပါတယ္။ တံခိုးၾကီးလို႕မဟုတ္ပါဘူး။ အဲ့ဒီဘုရားမွာဆုေတာင္းရင္ ဂ်ပန္ကိုေနာက္ထပ္ျပန္လာရလို႕တဲ့။ ဘုရားက တိုက်ိဳကေန တစ္နာရီေလာက္သြားရပါတယ္။bronze ၾကီးသြန္ဘုရားျဖစ္ျပီး ၁၂၅၂ ကသြန္းလုပ္ခဲ့ပါတယ္။အျမင့္၁၁.၄ မီတာျမင့္ျပီးအတြင္းကလွိဳင္ေခါင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္းတု အေနာက္ဖက္မွာအေပါက္ရွိျပီးလူ၀င္လို႕ရပါတယ္။ ဘုရားကိုယ္ထဲ၀င္ရသလိုမို႕၀င္မၾကည့္ခဲ့ပါဘူး။ ယခင္က အမိုးအကာနဲ႔ျဖစ္ေပမဲ့ တိုင္ဖုန္ဒါဏ္အၾကိမ္ၾကိမ္ခံရတာေၾကာင့္ ၁၄၉၅ ကစျပီးပင္လယ္ကမ္းစပ္မွာထီးထီးၾကီးရွိေနပါတယ္။
ဘုရားကအလြန္သပၸါယ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္ မိတ္ေတြတစ္ေယာက္လိုက္ပို႕ေတာ့ ဘုရားရင္ျပင္မွာ ပုဆစ္ထုပ္ျပီးအားရပါးရ မ်က္စိမွတ္ျပီးဘုရားရွစ္ခိုး တရားမွတ္ေနလိုက္တာ တစ္နာရီခန္႔ၾကာသြားပါတယ္။ မ်က္စိျပန္ဖြင့္လိုက္ေတာ့ က်မေရွ႕မွာအေၾကြေစ့ေတြခ်ထားတာေတြ႕လိုက္ရပါတယ္။ ဂ်ပန္ေတြက ဗုဒဘာသာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ Kamakura ကိုအလည္လာၾကည့္စရာ အေဆာက္အဦးတစ္ခုလိုပဲသေဘာထားပါတယ္။ က်မရဲ့မိတ္ေဆြ ဂ်ပန္တစ္ေယာက္က ငါတို႕မွာဘာသာသံုးမ်ိဳးရွိတယ္တဲ့။ ေမြးကာစမွာ (ရွင္တို) အဲ့ဒီကိုသြားျပီး ခေလးေနာင္ေရးအတြက္ဆုေတာင္းၾကတယ္။ မဂၤလာေဆာင္က်ေတာ့ ခရစ္ယံျဖစ္သြားျပီး ခ်ပ္မွာမဂၤလာေဆာင္တယ္။ ေသရင္ေတာ့ ဗုဒဘာသာျဖစ္သြားတယ္။ ဗုဒဘာသာဖုန္းၾကီးကိုဆုထားတဲ့ပိုက္ဆံေတြေပးခဲ့တယ္။သူက ငါတို႕ေကာင္းရာေရာက္ေအာင္ဆုေတာင္းေပးတယ္တဲ့။
တခါလည္း အလုပ္လုပ္ေဖၚဂ်ပန္သူငယ္ခ်င္းက သူ႕အိမ္မွာ ဗုဒဘာသာပြဲလုပ္မွာမို႕လာခဲ့ဖို႕ဖိတ္တယ္။ ဘယ္လိုလဲဆိုတာသိခ်င္တာနဲ႕သြားခဲ့တယ္။ ဟိုေရာက္ေတာ့ စားပြဲေပၚမွာစားစရာေတြတင္ထားတယ္။ လူ ၁၀ ေယာက္ေလာက္ရွိတယ္။ လူစံုျပီဆိုေတာ့ ၾကမ္းမွာ ၀ိုင္းဖြဲ႕ထိုင္ရတယ္။ ျပီးေတာ့ က်မမွအပ အားလံုး အားရပါးရငိုၾကတယ္။ stress ေတြရွင္းျပစ္တာတဲ့။ ငိုလို႕အားရေတာ့ အစားမ်ိဳးစံုစားၾကတယ္။
ဘယ္လိုေျပာရမွန္းေတာင္မသိေတာ့ဘူး။ တရြာတစ္ပုဒ္ဆန္းတဲ့ ဗုဒဘာသာလား ?
PS
ဂ်ပန္သြားမယ္ဆိုေတာ့ ၇န္ကုန္ကမိတ္ေဆြတစ္ဦးက ဂ်ပန္ဗုဒဘာသာဖုန္းၾကီးတစ္ပါးကိုလက္ေဆာင္တစ္ခုပါးလိုက္တယ္။ ေပးလိုက္တဲ့ဖုန္းအတိုင္းဆက္လိုက္ေတာ့ အဲ့ဒီဖုန္းၾကီးသက္ေတာ္ ၆၀ ရြယ္ေလာက္က JICA center မွာလာယူျပီးသူ႕ေက်ာင္းကိုလဲလိုက္လည္ဖို႕ဖိတ္တာနဲ႕center ကျမန္မာတစ္ခ်ိဳ႕နဲ႕လိုက္သြားၾကတယ္။ သူ႕ေက်ာင္းက
ျမိဳ႕ျပင္မွာမို႕ လမ္းမွာတင္ ၁၁ နာရီထိုးသြားလို႕ ဆြမ္းလြတ္သြားမွာဆိုးလို႕ ကိုယ္တတ္တဲ့ ဂ်ပန္စကားနဲ႕ သူ႕ကိုဆြမ္းစားဖို႕ေျပာတာ သူကေက်ာင္းက်မွစားမယ္လို႕ေျပာတယ္။ ဂ်ပန္ကဗုဒဘာသာဖုန္းၾကီးေတြက ညစာစားတာ မိန္းမနဲ႕ခေလးရွိတာ သိမွ မသိဘဲ။

 

    တစ္ေန႕ မွာလယ္စိုက္ရွင္းမွ ဒါရိုက္တာတစ္ဦး   အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ ၆၀ နီးပါး၊ ေျခာက္လ၊ ပညာေတာ္သင္ေရာက္လာပါတယ္။ ထံုစံအတိုင္း ခိုးေခ်ာင္ ခုိး၀ွက္ က်မအခန္းမွာ ညေန ထမင္း စုစားခ်ိန္မွာအခန္းထဲမွာလူမ်ားေနတာနဲ႔ က်မတို႔ကၾကမ္းေပၚမွာ ထိုင္ၾကၿပီး ဦ...ကိုေတာ့ က်မကုတင္ေပၚမွာထိုင္ေစပါတယ္။
    ထမင္းစားၿပီးေထြရာေလးပါးစကားေျပာၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ က်မတို႔ကၾကမ္းေပၚမွာဆက္ထိုင္ေနၾကၿပီး ဦး...ကေတာ့ ကုတင္ေပၚမွာလွဲအိပ္လိုက္ပါတယ္။ လွဲအိပ္ၿပီးမၾကာခင္မွာဦ.. လဲအိပ္ေနရာက ကမန္းကတမ္း ထထိုင္ၿပီးမၾကာခင္သူ႔အခန္းကိုျပန္သြားပါတယ္။ က်မလည္း ခ်က္ခ်င္းႀကီးေျပာင္းလဲသြားတဲ့သူ႔အျပဳအမႈကို စဥ္းစားမရတာနဲ႔ ဘာျဖစ္တာလဲလို႔ က်န္ေနသူမ်ားကိုေမးလိုက္ေတာ့.....
      အမကလဲ သူကကုတင္ေပၚမွာအိပ္ေနၿပီး က်ေနာ္တို႔ကေအာက္မွာထိုင္စကားေၿပာေနၾကေတာ့ အသုဘနဲ႔တူသြားတာေပါ့ ဒါေၾကာင့့္သူျပန္ေျပးတာ ဆိုေတာ့မွ က်မ ငတံုးလဲ သေဘာေပါက္သြားပါတယ္။
         ဒါနဲ႔သူ႔အေၾကာင္းဆက္ေျပာျဖစ္တာက သူက ၀န္ႀကီးတစ္ဦးရဲ့သမက္ေတာ္ေၾကာင္း၊ ရိုးသားလို အသက္၂၀ ေလာက္ကြာတဲ့ သမီးျဖစ္သူနဲ ေပးစားထားၿပီး၊ မၾကာခင္ ပင္ဆင္သြားရေတာ့မွာမို႔ ပင္ဆင္မယူခင္ ကား၀ယ္နိုင္ေအာင္ motology အတြက္ပညာေတာ္သင္လႊတ္လိုက္တာတဲ့။ ပညာေတာ္သင္ကိုယ္တိုင္သာမက ပညာေတာ္သင္ေရြးခ်ယ္တဲ့သူေတြကလည္း ရည္ရြယ္ခ်က္ႀကီးမားလိုက္ၾကတာ motology တဲ့။
      ဦး..က ေျခတစ္ဘက္နဲနဲဆာေနၿပီးမ်က္မွန္လည္းတပ္ထားရလို႔ က်မတို႔နဲ႔အတူၿမိဳ႔ထဲေလွ်ာက္ လည္တဲ့ အခါတစ္ေယာက္ ေယာက္ကိုတြဲခိုင္းထားရတယ္။ အခန္႔မသင့္ေခ်ာ္လဲမွာထိခိုက္ဒါဏ္ရာရမွာစိုးလို႔ပါ။ ညာဘက္မ်က္ေစ့ကလည္းသိပ္မျမင္ရွာဘူး။ တစ္ေန႔မွာ က်မကို အစစအရာရာကူညီေပးလို႔ေက်းဇူးတင္ လြန္းလို႔ဆိုၿပီးသူ ရန္ကုန္က ပါလာတဲ့ ငါးေျခာက္ဆိုၿပီးယူလာေပးတယ္။ က်မၾကည့္လိုက္ေတာ့
ဖိနပ္တိုက္တဲ့ Brush ဘရပ္ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္မွသူလဲသိသြားၿပီးက်မကိုအခါခါေတာင္းပန္ရွာတယ္။
က်မ စိတ္မဆိုးတဲ့အျပင္သူ႔ကိုေတာ္ေတာ္သနားမိပါတယ္။
          တစ္ေန႔ ဦး..ဖုန္း ဆက္တယ္သူ႔ဖိနပ္ေအာက္ကကြာသြားလို႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲတဲ့။ က်မလည္း
အလြန္ကပ္တဲ့ superglue tube တစ္ခု  (JICA centre) ေအာက္ကဆိုင္က ၀ယ္ ကပ္လိုက္ဖို႔အၾကံေပးလိုက္ပါတယ္။ ခဏၾကာေတာ့ က်မဆီထပ္ဖုန္းဆက္လာတယ္။ က်ေနာ့္လက္ဖိနပ္မွာ ကပ္ေနလို႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲတဲ့။ ဦး...ရိုးသားတယ္ဆိုတာ မွန္ပါတယ္လို႔သာေထာက္ခံရေတာ့ မွာပါ။
        တနဂၤေႏြတစ္ေန႔မွာ က်မတို႔ေတြေလွ်ာက္လည္ၾကရင္းနဲ႔ Roller Coster ေခၚတဲ့ လူေတြကို အထက္ ေအာက္လွည့္ေမႊတဲ့ စက္ေတြဆီေရာက္သြားပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ဦး.. အပါအ၀င္ လူငယ္ေတြကစီးၾကတယ္။
က်မနဲ႔ ေၾကာက္တတ္တဲ့အမ်ိဳးသမီးအခ်ိဳ႔မစီးပဲ ေအာက္ကေနေစာင့္ေနၾကတယ္။ စီးၿပီးျပန္လာတဲ့ လူငယ္တစ္ခ်ိဳ႔ မူးေနာက္ေနာက္ျဖစ္ေပမဲ့ဦး.. ကေတာ့ ဟန္မပ်က္ပဲ။ က်မလည္း အံ့ၾသတာနဲ႔ ဦး ..ကို ကပ္ေမးလိုက္တယ္။ ဦး.. ကေတာ္ေတာ္ခံနိုင္တာပဲ။ မမူးဘူးလားဆိုေတာ့။ ဟဲဟဲ က်ေနာ္က မမူးေအာင္ ဘီရာ ေသာက္ထားတာတဲ့။ ၾသ ဒါေၾကာင့္ ၀န္ႀကီးသမက္ေတာ္ေပတာပဲလို႔မွတ္ခ်က္ခ်မိပါတယ္။
         ညေနထမင္းစား၀ိုင္းမွာ ေရာက္တတ္ရာရာေျပာၾကရင္းနဲ႔ ဂ်ပန္ TV အေၾကာင္းေရာက္သြားတယ္။
ဂ်ပန္မွာ နိုင္ငံျခားရုပ္ရွင္အားလံုးကို ဂ်ပန္အသံထဲ့ထားတယ္။ တစ္ခါ Columbo ဇတ္ကားျပလို႔ ဒီတခါေတာ့ ကိုယ္နားလည္တဲ့ကားၾကည့္ရေတာ့မယ္ဆိုၿပီးဖြင့္လိုက္ေတာ့ ဇတ္ေကာင္အေမရိကန္ေတြက ဂ်ပန္လို      ေျပာေနၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။ ပညာေတာ္သင္တစ္ေယာက္က က်ေနာ္စဥ္းစားမိတယ္။ က်ေနာ္တို႔
ဆီမွာလည္း ဒီမွာလို ျမန္မာသံေတြ ထဲ့ရင္ အေမရိကန္ေတြက ျမန္မာစကားေျပာရင္ေတာ္ေတာ္ရီရမွာ။
ဒါေႀကာင့္ က်ေနာ္တို႔ မလုပ္ေသးတာလို႔ ၀င္ေနာက္တယ္။ TV လိုင္းေပါင္း ၁၂ ခုေလာက္ရွိတယ္ထင္တယ္။
သိပ္မမွတ္မိေတာ့ပါဘူး။ နံပါတ္ ၂ ကေတာ့ ပိုက္ဆံေပးရတယ္။ က်န္တာေတြကေတာ့ အလကားႀကည့္လို႔ရတယ္။ က်မတို႔က အမူအရာနဲ႔ နည္းနည္းနားလည္နိုင္တဲ့ စာမူရိုင္းကားေတြၾကည့္တယ္။ ဦး..က လူရြင္ေတာ္ေတြပ်က္လံုးထုတ္တာၾကည့္တယ္တဲ့။ ပ်က္လံုးနာလည္ဖို႔ ဂ်ပန္လိုေတာ္ေတာ္ကၽြမ္းက်င္မွ
ျဖစ္မွာမို႔ က်မလည္း ဦး..ကို အထင္ႀကီးစြာဂ်ပန္ရုပ္ရွင္ကိုဘာသာျပန္ဖို႔ေျပာေတာ့ ဦး..ကသူဂ်ပန္လို ဆရာမေလာက္နားမလည္ဘူးလို႔ေျပာပါတယ္။ က်မလည္း ဒါျဖင့္ လူရႊင္ေတာ္ေတြရဲ့ပ်က္လံုးေတြကို ဘယ္လို နားလည္တာလဲဆိုေတာ့ ။ က်ေနာ္နားမလည္ပါဘူး။ သူတို႔ရီရင္ က်ေနာ္လိုက္ရီတယ္တဲ့။ မွတ္သားေလာက္ပါေပတယ္။
 ဒီလိုနဲ႔ ဦး... သူ႔လုပ္ငန္းရွိရာ လယ္စိုက္ခင္းေတြဆီထြက္သြားပါတယ္။ တစ္ေန႔မွာ နယ္ကေန ဦး.. က်မဆီအေရးတႀကီးဖုန္းဆက္လာပါတယ္။ သူအဆိပ္သင့္ေနလို႔ ရင္ေတြလဲ အလြန္ပူေနတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲတဲ့။ က်မလည္း ဘယ္လိုအဆိပ္သင့္တာလည္း ေျပာပါအံုးဆိုေတာ့။
ဒီေန႔ ထမင္းစားခ်ိ္န္မွာ ဂ်ပန္တစ္ေယာက္နဲ႔အတူတူစားၾကေၾကာင္း။ သူက စားေနက်အတိုင္း ေဖါ့ဘူးနဲ႔လာတဲ့ ထမင္းဘူးထဲကအထုပ္ေတြေဖါက္ထ့ဲ၊ေရေႏြးထဲ့ၿပီး၊ခဏေနထမင္းက်က္ေတာ့စားေၾကာင္း။
သူက ထမင္းဘူးမွာ မႈိမတက္ေအာင္ထဲ့ထားတဲ့ silica gel လံုးေတြကိုစားစရာထင္ၿပီးေရာထဲ့ေၾကာင္း။
ဂ်ပန္က အဲ့ဒါစားစရာမဟုတ္ေၾကာင္း၊ အဆိပ္လို႔ေျပာေၾကာင္း။ အဲ့ဒါသိကထဲက သူ႔လည္ပင္ေတြ၊ရင္ပတ္ေတြလည္းအလြန္ပူလာေၾကာင္းေျပာပါတယ္။
            က်မ ဆရာ၀န္သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ silica gel စားလို႔အဆိပ္ျဖစ္တာ မေတြ႔ဖူးပါဘူး။ က်မတို႔ျမန္မာျပည္မွာ ဂ်ပန္မွာလို ထမင္းဘူးေတြမွ မစားၾကတာ။ က်မလည္းဘာေျဖရမွန္းမသိဘူး။ ဒါနဲ႔ ဦး စားေနတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီလဲဆိုေတာ့ နယ္ေရာက္ကတဲကစားတာ တစ္ပတ္ေလာက္ေတာ့ရွိၿပီတဲ့။ တစ္ပတ္ေနမွ ဘာမွမျဖစ္ေသးဘူးဆိုရင္ ဘာမွျဖစ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ရင္ပူတယ္၊လည္ပင္ပူတယ္ဆိုတာ silica gel  ကေရစုပ္တာေၾကာင့္ရယ္၊ အဆိပ္ဆိုတဲ့ေၾကာက္စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပလိုက္ၿပီး ေနာက္တပ္ ထပ္မစားဖို႔ေျပာလိုက္ရပါတယ္။

PS
(Silica gel မ်ားဟာအဆိပ္မရွိပါ သို႕ရာတြင္ခေလးမ်ားစားမိပါက အသက္ရူလမ္းေၾကာင္းအတြင္း၀င္သြား
နိုင္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕Silica gel တြင္အဆိုဓါတ္ရွိမရွိသိရန္ ကင္ဇာျဖစ္ေစေသာ cobalt သုတ္ထားတတ္ပါ
သည္။ အဆိုဓါတ္မရွိလွ်င္ အျပာေရာင္ျဖစ္ျပီး အဆိုဓါတ္ရွိလွ်င္ ပန္းေ၇ာင္သို႕ေျပာင္းသြားပါသည္။)