ပန္းကမၻာ ၀က္ဆိုက္မွာ ေတာင္တန္းသာသနာျပဳဆရာေတာ္ႀကီးဦးဥတၱမသာရရဲ့ကိုယ္ေတြ႔ ကိုယ္ေဖာေရာင္ေရာဂါကို ပဲဇင္းငံုျပဳတ္စားျခင္းျဖင့္ ေရာဂါသက္သာေပ်ာက္ကင္း သြားတဲ့ အေၾကာင္းကိုဖတ္လိုက္ရပါတယ္။

ကိုယ္လက္အဂၤါေတြေဖာေရာင္ေစတဲ့ေရာဂါေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဓိကအခ်က္ကေတာ့

အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္လိုအပ္တဲ့ အသားဓါတ္ေတြ နည္းသြားတဲ့ အခါ ေရဓါတ္ေတြ ေသြးထဲကေန ေသြးေၾကာအျပင္ရွိ္ အသားေတြ၊ အေရျပားေတြေအာက္ ေရာက္ သြားတဲ့အခါ အဲ့ဒီေနရာေတြ နဂိုထက္ ပထမ ျပည့္ၿဖိဳးလာတယ္။ ေနာက္ပိုႀကီးလာတယ္။ ပိန္ရာကေန ၀ လာတဲ့သူေတြမွာလည္း လက္ေျခေတြျပည့္ၿဖိဳးလာပါတယ္။ ေဖာေရာင္တာနဲ႔        ၀ လာတာဘယ္လိုခြဲမလဲ။ ၀ လာတာက အဆီေတြ အသားေတြမ်ားလာလို႔ျဖစ္တာပါ။ ေဖာတာက ေရေတြေရာက္လာလို႔ပါ။ ဒီေတာ့ ေရာင္တဲ့ေနရာကို လက္နဲ႔ ခဏေလာက္ ဖိထား ၿပီး လက္ကိုလႊတ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေဖာတဲ့ေနရာက လက္ရာအတိုင္းခ်ိဳင့္ၿပီးက်န္ေနပါတယ္။ လက္ရဲ့ ဖိအားေၾကာင့္ ေရေတြေရႊ႕သြားလို႔ပါ။ ၀ တာဆိုရင္ေတာ့ လက္ဖယ္လိုက္ရင္ ဘာမွ မျဖစ္ပါဘူး။

          ေဖာေရာင္တဲ့အခါ အသားေပ်ာ့တဲ့ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ မ်က္ခြံ၊ ေျခေထာက္ေတြ မွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေျခေထာက္ေရာင္တာက မနက္ထက္ ညေနဘက္မွာ ပိုေရာင္ပါတယ္။ ေန႔ဘက္ ရပ္ေန၊ထိုင္ေနတဲ့အခါ ေျခေထာက္ေပၚ ေသြးခ်ိန္ပိုမ်ားလို႔ပါ (gravity) ထိုင္ၿပီး ေျခေထာက္ကို အျမင့္ေပၚတင္ထားမယ္ဆိုရင္ အေရာင္သက္သာတာေတြ႔ရပါမယ္။ မ်က္လံုး တစ္၀ိုက္ ေရာင္တာကေတာ့ မနက္အိပ္ရာထမွာ ပိုေရာင္ၿပီး၊ ညေနဘက္မွာအေရာင္ ေလ်ာ့ ပါမယ္။

          အသားဓါတ္နည္းေဆးတဲ့ေရာဂါေတြက အသဲေျခာက္ေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊

စတာေတြျဖစ္နိုင္သလို အစားအစာမွာ လိုအပ္သေလာက္အသားဓါတ္မပါရင္ (nutritional

edema) အာဟာရေၾကာင့္ေဖာေရာင္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ရဲ့ ေဆာင္းပါးအရ တစ္လ ေက်ာ္အျပင္းဖ်ားတယ္၊ၿပီးေတာ့ခံတြင္းပ်က္တယ္ ဆိုေတာ့ nutritional edema ျဖစ္တာပါ။

အဲ့ဒီေတာ့ အသားဓါတ္မ်ားတဲ့ အစာေတြစားေပးရင္ အသားဓါတ္ျပန္ျပည့္ၿပီး ေဖာေရာင္တာ လည္းေပ်ာက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါက ေသြးထဲမွာ အသားဓါတ္နည္းလို႔ျဖစ္တာမို႔ ေဆးလိမ္းလို႔ မေပ်ာက္နိုင္ပါဘူး။ 

          အသားဓါတ္ရနို္င္တဲ့အစာေတြကိုႏွစ္မ်ိဳးခြဲနိုင္ပါတယ္။ တစ္မ်ိဳးက တိရိစၦာန္ေတြဆီက ရတဲ့ အသားဓါတ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အထူးသျဖင့္ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးက ရပါတယ္။ ဒီႏွစ္မ်ိဳးမွာဘယ္ဟာက ပိုေကာင္းသလဲ။ အသားဓါတ္ေတြဆိုတာ (amino acids) ေတြစုေပါင္း ထားတာပါ။ (amino acids)  ၂၂ မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီထဲမွာ ၉ မ်ိဳးကို (essential amino acids) မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ (amino acids) လို႔ေခၚပါတယ္။ ဘာျဖစ္ လို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ကို က်မတို႔ အသဲက မထုတ္လုပ္နိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အစာထဲမွာ ပါရ ပါမယ္။ က်န္တာေတြကို က်မတို႔ အသဲက လိုအပ္ရင္ ထုတ္လုပ္နိုင္ပါတယ္။ (essential amino acids) ေတြအားလံုး ပါတဲ့ အသားဓါတ္ကို (complete protein) ျပည့္စံုေသာ အသားဓါတ္လို႔ေခၚၿပီး၊(essential amino acids) အားလံုးမပါတဲ့ အသားဓါတ္ကို (incomplete protein) မျပည့္စံုေသာ အသားဓါတ္လို႔ေခၚပါတယ္။

တိရစၦာန္ေတြရဲ့ အသားဓါတ္ေတြက ျပည့္စံုေသာ အသားဓါတ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး ကရတဲ့ အသားဓါတ္ေတြက မျပည့္စံုေသာ အသားဓါတ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပဲတစ္မ်ိဳး ခ်င္းမွာပါတဲ့အသားဓါတ္ေတြမွာ (essential amino acids) ေတြအျပည့္အစံုမပါေပမဲ့ ပဲမ်ိဳး စံုေအာင္စားမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ေကါက္ပဲသီးႏွံေတြနဲ႔ေရာ စားမယ္ဆိုရင္ လိုအပ္တဲ့ (essential amino acids) ေတြအားလံုးအစာထဲကရနိုင္ပါတယ္။

ပဲေတြအေနနဲ႔ (essential amino acids) ေတြမျပည့္စံုတာကလြဲရင္ တိရစၦာန္အသားထက္ သာတဲ့အခ်က္ေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

၁။ ေစ်းသက္သာတယ္။

၂။ ေသြးထဲမွာ အဆီတက္ေစတဲ့ က်န္းမာေရးကိုဒုကၡေပးတဲ့ အဆိပ္အဆီေတြနည္းတယ္။

၃။ ဗီတာမင္ဓါတ္ေတြေပါၾကြယ္၀တယ္။

၄။ သတၳဳဓါတ္ေတြမ်ားစြာပါ၀င္တယ္။

၅။ အမွ်င္ဓါတ္ေတြမ်ားစြာပါတဲ့အတြက္၀မ္းမွန္ေစတယ္။

၆။ ခ်က္ျပဳတ္ရာမွာ အပူခ်ိန္ျပင္းတဲ့ခ်က္နည္းေတြျဖစ္တဲ့ ကင္တာ၊ဘုတ္တာ ေတြနဲ႔ မခ်က္ တဲ့အတြက္ အပူျပင္းလို႔ထြက္လာတဲ့ အဆိပ္ဓါတ္ေတြ၊ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ဓါတ္ေတြ ျဖစ္ပြါး ျခင္းမရွိဘူး။

ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ့ေဆာင္းပါးမွာပါတဲ့ ပဲစိမ္္းငို (အဘိဓါန္ထဲမွာ ပဲဇင္းငို Botanical name Cajanus cajan) ကို pigeon bean လို႔ေခၚပါတယ္။ ေရွးက ခိုေတြကိုေၾကြးတဲ့ ပဲမို႔လို႔ပါ။ သူ႔မွာ

အမ်ိဳးမ်ားစြာရွိပါတယ္။ အေရာင္က အျဖဴ၊ အ၀ါ၊အညိဳ၊အမည္းေရာင္ထိရွိပါတယ္။ ပဲပံုသ႑န္ ကလည္း အလံုး၊ဘဲဥပံု၊ ေလးေထာင့္ပံုနည္းပါးအထိရွိပါတယ္။

ကမၻာအရပ္ရပ္မွတိုင္းရင္းေဆးဆရာမ်ားရဲ့ ပဲဇင္းငိုကိုေဆးအျဖစ္အသံုးျပဳပံုမ်ား။

၁။ အစာအိမ္ေရာဂါမ်ား။ အစာအိမ္အခ်ဥ္ေပါက္ျခင္း။

၂။ ေဖာေရာင္ျခင္း။

၃။ ေလနာေရာဂါ။

၄။ အဆိပ္သင့္ျခင္း။

၅။ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း။

၆။ လိပ္ေခါင္းေရာဂါ။

အာဟာရစြမ္းအားမ်ား။

၁။ ပဲဇင္းငိုတစ္ခြက္ (100 g) တြင္ စြမ္းအင္ Calorie 343 ပါ၀င္ပါတယ္။

၂။ သတၳဳဓါတ္မ်ားျဖစ္တဲ့ ပိုတက္စီရမ္၊ ေဖါ့ဖိုရပ္၊ မက္ကနီဆီရမ္၊ ထံုးဓါတ္၊ သံဓါတ္၊ ဆလဲနီယမ္မ်ား မ်ားစြာပါ၀င္ၿပီး၊ ဇင့္၊ ေကာ့ပါး၊ မက္ဂနီးတို႔ အသင့္အတင့္ ပါ၀င္ပါတယ္။

၃။ ဗီတာမင္ ေအ နဲ႔ နီယာဆင္ မ်ားစြာ ပါ၀င္ၿပီး၊ ဗီတာမင္ ဘီ၁၊ ဗီတာမင္ဘီ၂၊ ဗီတာမင္ ဘီ၅၊ ဗီတာမင္ ဘီ၆၊ ပန္တိတဲနစ္ဆက္စစ္ တို႔လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

၄။ က်န္းမာေရးအတြက္လိုအပ္တဲ့ အိုမီဂါ ၃ နဲ႔ ၆ မ်ားစြာပါ၀င္ပါတယ္။

၅။ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ အမိုင္နိုအက္စစ္ methionine, lysine, နဲ႔ typtophan တို႔ပါ၀င္ပါတယ္။

၆။ အသားဓါတ္ 11.4 g (23%)။

၇။ ကဆီဓါတ္ 159 calorie။

၈။ မေကာင္းေသာအဆီဓါတ္ (saturated ) 0.1 g

၉။ ေကာင္းေသာအဆီဓါတ္ (unsaturated ) 0.3 g

၁၀။ အမွ်င္ဓါတ္  11.3g (45%)

9 essential amino acids.

1. Isolucine.

2. Lucine.

3. methionine

4. phenylalanine

5. Threonne

6. typtophan

7. Valine.

8. Histidine.

9. lysine

က်မ္းကိုး

၁။ http://www.wisegeek.com/what-is-a-pigeon-pea.htm

၂။ http://en.wikipedia.org/wiki/Essential_amino_acid

၃။ http://www.onlyfoods.net/pigeon-peas.html