အားနာသင့္မွ အားနာရင္ေကာင္းမယ္ထင္ပါတယ္။

WHO ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ကေနၿပီး ဆင္းရဲတဲ့နိုင္ငံေတြမွာျဖစ္ပြါးတဲ့ေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါ၊အနာႀကီးေရာဂါစတာေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့သေတသနေတြျပဳလုပ္နိုင္ဖို႔အတြက္ အဲ့ဒီနိုင္ငံကသုေတသနပညာရွင္ေတြကိုႏွစ္စဥ္ Ph D ေခၚတဲ့ပညာသင္ဆုကိုခ်ီးျမွင့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့က်မတို႔
ျမန္မာနိုင္ငံကဒီအေၾကာင္းကိုမသိခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွ ေဆးသုေတသနဦးစီးဌာန (ယခု ျမန္မာျပည္ ေအာက္ပိုင္းေဆးသုေတသနဦးစီးဌာန ) က ဒါရိုက္တာတစ္ဦး ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔မွာအစည္းအေ၀း တက္ခြင့္ရေတာ့မွသိလာရပါတယ္။ သတင္းရလွ်င္ရခ်င္း ဒါရိုက္တာခ်ဳပ္ (DG) ကိုေျပာျပပါတယ္။
ဒါရိုက္တာခ်ဳပ္ ကလည္း ဌာနမွသုေတသန၀န္ထမ္းအားလံုးကိုအစည္းအေ၀းေခၚၿပီး Ph D ပညာ သင္ဆုေလွ်ာက္ၾကဖို႔ေျပာပါတယ္။ ၎အျပင္ immunology ဌာနတြင္တာ၀န္ထမ္း ေဆာင္ေနေသာ က်မႏွင့္က်မရဲ့ဆရာႏွစ္ဦးလံုးကိုေခၚၿပီး တိုးတက္ေနေသာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါခုခံကာကြယ္ျခင္းပညာ (immunology of malaria) ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္  သုေတသနပညာသင္ဆုတင္သြင္းရန္ေျပာဆိုပါတယ္။ က်မဆရာကသူ႔မွာသုေတသနလုပ္ငန္းေတြအလြန္မ်ားေၾကာင္း၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကိုလည္းစိတ္မ၀င္စား ေၾကာင္း ေျပာ ဆိုပါတယ္။ က်မ ကေတာ့  immunology နဲ႔ပတ္သက္တာဆိုအကုန္စိတ္၀င္စားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူမ်ားနဲ႔လုၿပီးလုပ္ရမဲ့ အလုပ္ထက္ သူမ်ားမလုပ္ခ်င္တဲ့ လုပ္ငန္းကိုသာ ေအးေအးေဆးေဆး လုပ္ခ်င္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္လုပ္မဲ့အေၾကာင္း၀န္ခံလိုက္ၿပီး immunology of malaria နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာတမ္းေတြကို စာၾကည့္တိုက္မွာရွာေဖြဖတ္ေနပါတယ္။

က်မတို႔ ေဆးသုေတသနဦးစီးဌာန မွာဌာနခြဲေပါင္းမ်ားစြာထဲက ငွက္ဖ်ားေရာဂါဌာနက ေဆးသုေတသန ဦးစီးဌာန စဖြင့္ကတည္းကတည္ရွိေနတဲ့ဌာနပါ။ immunology ဌာနကေတာ့ေနာက္ေပါက္တဲ့ဌာနပါ။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့သုေတသနေတြကို ငွက္ဖ်ားေရာဂါဌာနကတဆိုက္မတ္မတ္ လုပ္ ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးနဲ႔ပတ္သက္တာေတြပဲလုပ္ျဖစ္ၿပီး immunology  နဲ႔ပတ္သက္ တာေတာ့ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ဘူးလို႔ DG ကေျပာပါတယ္။

Ph D ပညာ သင္ဆုအတြက္ မိမိရဲ့ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္၊မိမိေဆာင္ရြက္မည့္ သုေတသနကိုတင္သြင္းရမည့္ အျပင္ မိမိကိုေထာက္ခံမည့္သူႏွစ္ဦးကလည္း ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔သို႔ေထာက္ခံစာတိုက္ရိုက္ပို႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မွတ္မွတ္ရရ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဌာနက သုေတသနအရာရွိ ၄ဦးႏွင့္က်မ အားလံုးေပါင္း ၅ ဦး ေလွ်ာက္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ပညာသင္ဆုအတြက္ျပင္ဆင္ေနစဥ္ ျပင္သစ္နိုင္ငံကနံမည္ၾကီးွ
ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ပါေမာကၡျမန္မာနိုင္ငံကိုအလည္လာေရာက္မယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲ့ဒီပါေမာကၡက ျမန္မာနိုင္ငံစစ္တကၠသိုလ္ကပါေမာကၡေတြနဲ႔ငွက္ဖ်ားေရာဂါပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာမို႔ ၎တို႔ရဲ့
သုေတသနလုပ္ငန္းေတြေဆြးေႏြးဖို႔ပါ။ ရန္ကုန္ေရာက္စဥ္ ေဆးသုေတသနဦးစီးဌာန ကိုလည္း လာ ေရာက္လယ္ပတ္မွာျဖစ္ပါတယ္။
၎လာေရာက္စဥ္ က်မတို႔ပညာသင္ဆုတင္သြင္းမဲ့သူမ်ားသူနဲ႔ေတြ႔ဆံုၿပီး အၾကံဥာဏ္ယူဖို႔ DG က ေျပာဆိုပါတယ္။ (DG နဲ႔ Directors မ်ားအေနနဲ႔အသစ္တပ္မံေဆာက္လုပ္မဲ့အေဆာက္အဦး အတြက္ ဌာနအျပင္သြားရမွာမို႔ မေတြ႔ဆံုနိုင္ေၾကာင္းေျပာဆိုပါတယ္)။

ျပင္သစ္ ပါေမာကၡ ေရာက္တဲ့အခါ က်မတို႔ ၅ ဦးအျပင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဌာနနဲ႔အျခားဌာနမွ စိတ္၀င္စားသူ
မ်ားစုစုေပါင္း ၂၀ ခန္႔နဲ႔အစည္းအေ၀းခန္းမွာေတြ႔ဆံုၾကပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ ငွက္ဖ်ားေရာဂါခုခံကာကြယ္
ျခင္းဆိုင္ရာ စာတမ္း ၂၀၀ ခန္႔ဖတ္ထားၿပီးၿပီးမို႔ က်မ မရွင္းလင္းတာမ်ား၊ကို၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးပါတယ္။
ျပင္သစ္ ပါေမာကၡ ကလည္းသူကၽြမ္းက်င္ရာသုေတသနေတြျဖစ္ေနတာမို႔ က်မနဲ႔သူႏွစ္ေယာက္ထဲစကား
ေျပာသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ နို္င္ငံျခားကသူေတသနပညာရွင္ေတြက သူတို႔စိတ္၀င္စားရာဘာသာရပ္တစ္ခုထဲ
ကိုသာ တစ္သက္လံုးလုပ္ေဆာင္ၾကတာမ်ားပါတယ္။ က်မတို႔နိုင္ငံမွာေတာ့ ပညာရွင္နညး္ပါးမႈ၊ပစၥည္း
ရွားပါးမႈေၾကာင့္ လိုအပ္ရင္လိုအပ္သလို ၀င္လုပ္ၾကရတာမို႔ တစ္ခုထဲကိုေဇာက္ခ်မလုပ္နိုင္ပါဘူး။ က်မ ဆိုရင္ ေဆးသုေတသနကိုေရာက္စက ေမြေပြးဆိပ္သုေတသနလုပ္ခဲ့ရၿပီး ေနာက္အသဲေရာင္အသား၀ါ
ေရာဂါသုေတသနေျပာင္းလုပ္ရပါတယ္။ ေနာက္ AIDS ေရာဂါေပၚလာေတာ့ AIDS ေရာဂါ သုေတသန လုပ္ခ်င္တဲ့သူ မရွိတာမို႔ က်မတာ၀န္ယူလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အခု ငွက္ဖ်ားေရာဂါစလုပ္ဖို႔ျပင္ဆင္ေနရပါၿပီ။

ျပင္သစ္ ပါေမာကၡ နဲ႔ေတြ႔ဆံုမဲ့ စစ္တကၠသိုလ္မွပါေမာကၡ ေတြကလည္းသူန႔ဲေတြ႔ဖို႔မအားျဖစ္ေနတာေၾကာင့္
ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီးကိုေခၚသြားခဲ့တယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ က်မတို႔ေဆးေက်ာင္းမွာ သုေတသနေတြလုပ္ဖို႔
ေနေနသာသာ၊သင္ေတာင္မသင္ခဲ့ရတဲ့အျပင္ ေဆးရံုမွာတစ္ေန႔တစ္ေန႔အလွ်င္မွီေအာင္မနဲလုပ္ေနရတဲ့
ဆရာ၀န္ေတြအေနနဲ႔ သုေတသနလုပ္ဖို႔လည္းအခ်ိန္မရွိ၊ေလ့လာဖို႔လည္းအခ်ိန္မရွိ (ေဆးရံုက အျပန္ ေဆးခန္းေျပးေနၾကရတာမို႔) သုေတသနပညာရွင္ျပင္သစ္ ပါေမာကၡ နဲ႔ေျပာစရာစကား သိပ္ရွိပံုမရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ျပင္သစ္ ပါေမာကၡက ေနာက္ေန႔ကိုေဆးရံုကိုမသြားခ်င္ေၾကာင္း ေဆးသုေတသနကိုသာ လာလို ေၾကာင္းေျပာပါတယ္။ ဦး... က ေဒၚ... မ်က္စပစ္လိုက္လို႔ ျပင္သစ္ ပါေမာကၡေဆးသုေတသနကို သာ လာခ်င္ တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္ (က်မကိုခ်စ္လို႔ စတယ္လို႔ပဲ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ယူဆလိုက္ပါတယ္။)

 DG အစည္းအေ၀းကျပန္ေရာက္ေတာ့ က်မတို႔ကိုေခၚေတြ႔ပါတယ္။ ေနာက္ေန႔  ျပင္သစ္ ပါေမာကၡ နဲ႔ေတြ႔ရင္ သူ႔ဌာနမွာ ျမန္မာပညာေတာ္သင္ေတြလက္ခံနိုင္ မနိုင္၊တကယ္လို႔လက္ခံနိုင္မယ္ဆိုရင္ တစ္လ ဘယ္ေလာက္ေပးရမယ္ဆိုတာ (ပညာေတာ္သင္ေတြနိုင္ငံျခားဓါတ္ခြဲခန္းေတြမွာ သုေတသနလုပ္တဲ့အခါ ကုန္က်မဲ့ ပစၥည္းေတြအတြက္လက္ခံတဲ့ ဌာနကို တစ္လ US ေဒါလာ ၃၀၀၀ ေပးရေၾကာင္း တကယ္လို႔သူ႔ဌာနက သက္သာရင္ သူ႔ဌာနကိုပို႔မယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက က်မတင္သြင္းမဲ့ WHO ပညာ သင္ဆုအတြက္သူ႔အေနနဲ႔ ေထာက္ခံေပးနိုင္မေပးနိုင္ကိုလညး္ေမးဖို႔ေျပာပါတယ္။

ေနာက္ေနျပင္သစ္ ပါေမာကၡ နဲ႔ေတြတဲ့အခါ DG မွာထားတာေတြကိုေမးပါတယ္။ သူ႔ဌာနမွာပညာသင္ေတြ
လက္ခံနိုင္ေၾကာင္းတစ္ျပားမွေပးစရာမလိုဘူးလို႔ေျပာပါတယ္။ က်မကိုေထာက္ခံဖို႔ကေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔က်မအေၾကာင္းမသိတာမို႔ မေထာက္ခံနိုင္ဘူးလို႔ေျပာပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကက်မတို႔ျမန္မာေတြအတုယူရမဲ့
အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ နိုင္ငံျခားသားေတြက သူတို႔မလုပ္နိုင္ရင္မလုပ္နိုင္ဘူး ေျဖာင္ပဲေျပာပါတယ္။ က်မတို႔က
အားနာတယ္ဆိုၿပီး မလုပ္နိုင္ပဲ အင္းလို႔ လက္ခံလိုက္တယ္။ ေနာက္ မလုပ္ေပးဘူး။ ဒီေတာ့ အလကား ေနရင္း ကတိပ်က္တာ၊လိမ္ေျပာတာျဖစ္သြားတယ္။ တစ္ဘက္သားမွာလည္း ရမယ္ထင္ၿပီး က်န္တဲ့ရနိုင္တဲ့
သူဆီက အကူအညီမေတာင္းျဖစ္ဘူး၊ သိတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့ အကူအညီေတာင္းဖို႔အခ်ိန္မရွိေတာ့ဘူး။
ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္လံုး နစ္နာတာမို႔ အားနာသင့္မွအားနာသင့္ပါတယ္။ မေပးနိုင္တာ ကိုမေပးနိုင္ဘူးလို႔ ယဥ္ယဥ္ ေက်းေက်းေျပာဖို႔လိုတယ္လို႔ထင္ပါတယ္။