က်န္းမာေရးအတြက္ ဒိန္ခ်ဥ္တစ္ခြက္
အဂၤလိပ္အကၡရာ Yogurt သည္ တူရဂီီ ဘာသားစကား Yoghurmak မွ ဆင္းသက္ကာ၊ တူရဂီလို "ပ်စ္ခဲခဲ" ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ သမိုင္း ရာဇ၀င္ မ်ားအရ၊ အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသတြင္ ၁၃ရာစုႏွစ္ မွ ၍ ဒိန္ခ်ဥ္ စတင္ ေသာက္ သံုးလာခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားေသာ္လဲ၊ မ်က္ေမွာက္ ကာလတြင္ လူမ်ိဳး ဘာသာမေရြး၊ က်ား/မ မေရြး ႏွစ္ျခိဳက္စြာ စားသံုးလွ်က္ရွိၾကသည္။ ႏြားႏို႔ကိုအတန္ငယ္ ပ်စ္ေ အာင္က်ိဳခ်က္ အေအးခံ ထားျပီး၊ အဝက်ယ္ေျမအိုး သန္႔သန္႔ တစ္လံုးထဲထည့္၍ တေဆး (yeast) အနည္းငယ္ ထည့္ျခင္း (သို ့ မဟုတ္) ဒိန္ခ်ဥ္ႏွစ္ဇြန္း ခန္႔ကိုေျမအိုး ထဲထည့္ျပီး၊ က်ိဳခ်က္ အေအး ခံထား ေသာႏြြားႏို႔ကိုေလာင္းထည့္ျခင္း (သို ့မဟုတ္) ႏြားႏုိ႕ဆူဆူအား ဒိန္ခ်ဥ္လုပ္ မည့္္ ေျမ အုိးထဲေလာင္း ထည့္္ျပီး ခပ္ေႏြးေႏြး အေနအထားတြင္ ထိုႏိုုိ႕အိုးထဲ သို ့ သံပုရာရည္ႏွ စ္စက္ ထည့္ျခင္း စသည့္နည္းတို ့ျဖင့္ ဒိန္ခ်ဥ္ျပဳလုပ္ႏိုင္ သည္။ ႏြားႏို ့/ ကြ်ဲႏို ့/ဆိတ္ႏို ့/ပဲႏို ့တို ့ျဖင့္ ဒိန္ခ်ဥ္ျ ပဳလုပ္ႏိုင္ျပီး၊ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏြားႏို ့ႏွင့္ ကြ်ဲႏို ့တို ့ျဖင့္သာ ဒိန္ခ်ဥ္ လုပ္ေလ့ရွိသည္္။ ႏြားႏို ့ဒိန္ခ်ဥ္ သည္ အေရာင္၀ါဖန္ ့ဖန္ ့ျဖစ္၍အသားေပ်ာ့ျပီး၊ ကြ်ဲႏို ့ဒိန္ခ်ဥ္သည္ျဖဴေဖြးကာ၊ အတန္ငယ္ အသားေတာင့္တင္းသည္။ ဒိန္ခ်ဥ္ကို ဆားနဲနဲ ခတ္ကာ၊ ထန္းလ်က္ရည္(သို ့)သၾကား(သို ့)ပ်ားရည္တို ့ႏွင့္ အတူ မိမိႏွစ္သက္ရာ ပန္းသီး၊ စေတာ္ဘယ္ရီ၊ စပ်စ္၊ ဖရဲ၊ သေဘၤာ၊ ဌက္ေပ်ာ၊ ေထာပတ္သီးတို ့ျဖင့္ ေဖ်ာ္စားႏိုင္ပါသည္္။
WHFoods ၏ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ခ်က္မ်ားအရ၊ ၂၄၅ ဂရမ္ရွိေသာ ဒိန္ခ်ဥ္တခြက္စာထဲတြင္ ကယ္ လိုရီ ၁၅၄.၃၅၊ အိုင္အိုဒင္း ၈၇.၂၂ မိုက္ ကရိုဂရမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ ၄၄၈.၃၅ မီလီဂရမ္၊ ေဖာ့စ ဖရက္ ၃၅၂.၈၀ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္(ဘီတူး) ၀.၅၂ မီလီဂရမ္၊ ပရိုတင္း ၁၂.၈၆ ဂရမ္၊ ဗီတာမင္( ဘီ12) ၁.၃၇မိုက္ကရိုဂရမ္၊ tryptophan ၀.၀၇ ဂရမ္၊ ပိုတက္စီယမ္ ၅၇၃.၃၀ မီလီဂရမ္၊ molybdenum ၁၁.၂၇ မိုက္က ရိုဂရမ္၊ ဇင့္ ၂.၁၈ မီလီဂရမ္ ႏွင့္ ဗီတာမင္(ဘီ5) ၁.၄၅ မီလီဂရမ္ တို ့ အသီးသီးပါရွိၾကသည္။
ဒိန္ခ်ဥ္ထဲတြင္ ဗီတာမင္ႏွင္ ့သတၱဳဓာတ္မ်ားၾကြယ္၀သည့္ျပင္၊ Probiotic (ေခၚ) ခႏၶာကိုယ္အက်ိဳးျ ပဳ ဘက္တီး ရီးမ်ားပါရွိ၍့ ေန ့စဥ္ ဒိန္ခ်ဥ္ ၁၀၀-ဂရမ္ ေသာက္သံုးေပးျခင္းျဖင့္၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစ၏။ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ လူေပါင္း ၁၆၂ ေယာက္ကို ရက္သတၱတစ္ပတ္ လွ်င္ ၃ၾကိမ္ႏႈန္းျဖင့္ ဒိန္ခ်ဥ္ ၅ႏွစ္တာ စားေစျပီး စမ္းသပ္ၾကည့္ရာ၊ ျပင္ပေရာဂါမ်ား ကူးစက္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးျပီး၊ သက္ရွည္က်န္းမာေစၾကာင္း အိႏၵိယေဆးက်မ္း မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
(၁) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားအရ၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အစာအစားျပီးတိုင္း ဒိန္ခ်ဥ္တစ္ခြက္ ေသာက္သံုးေပးျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ parathyroid ဟုိမုန္းစိမ့္ထြက္္ေစကာ၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ မလိုလားအပ္ေသာ အဆီဓာတ္မ်ား ေလာင္ကြ်မ္းကာဗိုက္ ခ်ပ္ေစေၾကာင္း၊ မေကာ င္းေသာ LDL ကိုလက္စထေရာကိုက်ေစျပီး၊ ေကာင္းေသာ HDL ကိုလက္စထေရာ ကို ျမွင့္တ င္ေပး ေၾကာင္း၊ ဒိန္ခ်ဥ္ထဲတြင္ ပါရွိေသာ ဘက္တီရီးယား မ်ားသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေယာနိကို သန္ ့စင္ေပးျပီး၊ ေယာနိအဂၤါ မႈိစြဲျခင္း/အျဖဴ ဆင္း၍ ယားယံျခင္းမွလည္း ကာကြယ္ေပးေၾကာင္း၊ ထို ့ျပင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာလာစဥ္ ဒိန္ခ်ဥ္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ကိုက္ခဲနာက်င္ မႈေ၀ဒနာမ်ား သက္သာေ စေၾကာင္း၊ ပဋိသေႏၶတားေဆးမီွဝဲေသာအမ်ိဳးသမီးမ်ားဟိုမုန္းထြက္ရွိမႈမွ်တေစေၾကာင္း Yale ေဆး တကၠ သိုလ္ရွိ္ သားဖြားႏွင့္မီးယပ္ပါေမာကၡ Mary Jane Minkin မွ အၾကံျပဳထားသည္။
(၂) ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ေလ့လာစမ္းစစ္ခ်က္မ်ားအရ၊ အ၀လြန္သူမ်ားကို အဆီထုတ္ထားေသာဒိန္ ခ်ဥ္ ၆-ေအာင္စ ပမာဏျဖင့္ တစ္ေန ့ ၃ၾကိမ္စားေစျပီး ကယ္လိုရီေလ်ာ့ခဲ့ရာ၊ မ်ားမၾကာမီအတြင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၂၂%ေလ်ာ့က် ခဲ့ၿပီး ဝမ္းဗိုက္အဆီ ၆၁%ထိ ေလ်ာ့ က်သြားေၾကာင္း ေတြ ့ ရွိရ သည္္။
(၃) ဒိန္ခ်ဥ္ထဲတြင္ပါရွိေသာ လက္တစ္အက္ဆစ္သည္ ခံတြင္းထဲရွိ ဘက္တီရီးယား ပိုးမႊားမ်ားကိုေသေစ၍၊ ခံတြင္း ရနံ ့ဆိုးမ်ားေျပေပ်ာက္ ေစသည့္ျပင္ သြားႏွင့္သြားဖံုးတို ့ကို က်န္းမာေစေၾကာင္း၊ တစ္ပတ္လွ်င္ အနည္းဆံုး ဒိန္ခ်ဥ္ ေလးႀကိမ္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ သြားပိုးစား ျခင္းကို ၂၅%ေလ်ာ့ က်ေၾ ကာင္း၊ တိုက်ိဳျမိဳ ့ရွိ ဖုခုအိုဒါတကၠသိုလ္ ႏွင့္ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံရွိ ေဆးသုေတသီမ်ားက အၾကံျပဳ ထား သည္။ အသက္ ၃-ႏွစ္အရြယ္ကေလးငယ္မ်ားကို ဒိန္ခ်ဥ္တိုက္ေကြ်းျခင္းျဖင့္ သြားမ်ားေပၚတြင္ အလႊာတထပ္ဖံုးေစကာ၊ သြားပိုးစားမႈ သက္သာ၍ ခိုင္ခန္ ့လာေၾကာင္း ၿဗိတိန္ႏို္င္ငံရွိ ေဆးသုေတသီမ်ားက အၾကံျပဳထားသည္။
(၄) လူတစ္ေယာက္၏ တစ္ေန ့တာလိုအပ္ခ်က္ ပရိုတင္း၂၀%ကို ဒိန္ခ်ဥ္္တခြက္စာပမာဏထဲ တြင္ ရရွိႏိုင္၏။ ထို ့ေၾကာင့္ ရာသက္ပန္ သက္သက္လြတ္စားသူမ်ားသည္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ပရိုတင္းအားျဖည့္စာအျဖစ္ ဒိန္ခ်ဥ္စား ေပး သင့္သည္။
(၅) ဒိန္ခ်ဥ္ထဲတြင္ပါရွိေသာ အက်ိဳးျပဳဘက္တီးရီးယားမ်ားသည္ ႏို ့ထက္ပိုမို၍ အစာေခ်စံနစ္ကို တိုးတက္ေကာင္း မြန္ ေစျပီး၊ အဆာ မေၾက၊ ေလပြ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ဝမ္းေလွ်ာ၊ ဝမ္းပ်က္ျခင္းတို ့ကို ကုသေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ ဆာေလာင္ မြန္သိပ္္မႈကို ေျပေပ်ာက္ေစေၾကာင္း၊ အစာအိမ္ႏွင့္ အူကိုေကာင္း က်ိဳးျပဳ၍ ဒိန္ခ်ဥ္ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ၀မ္းမသြား ေစေၾကာင္း၊ မစင္ထဲတြင္ ခြ်ဲပါျခင္းသည္ မႈိပိုး၀င္ေရာက္ ျခင္းျဖစ္၍ ဒိန္ခ်ဥ္စားျခင္းျဖင့္ သက္သာေစေၾကာင္း၊ မလိုင္ျပည့္ ဒိန္ခ်ဥ္ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ဖက္ခြက္နာ၊ ျပည္တည္နာစသည့္ ကိုယ္တြင္း/ကိုယ္ပ အနာမ်ားေပ်ာက္ ကင္းကာ၊ အူမၾကီးကင္ ဆာျဖစ္ႏိုင္ေခ်အလားအလာ ၇၅%နည္းပါးေစေၾကာင္း the American Journal of Clinical Nutrition ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
(၆) ဒိန္ခ်ဥ္ထဲတြင္ပါရွိေသာ probiotic ဘက္တီးရီးယားမ်ားသည္ အဆစ္အျမစ္ေရာင္ရမ္းနာ က်င္ျခင္းေ၀ ဒနာ မ်ားကို ထိထိေရာက္ ေရာက္ကုသေပးႏိုင္သည့္ျပင္၊ အဆီနည္းေသာ ဒိန္ခ်ဥ္ေ သာက္သံုးေပးျခင္းျဖင့္ ေဂါက္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေလ်ာ့နည္းေစေၾကာင္း အစၥေရးႏိုင္ငံ၏ က်န္းမာေရးဂ်ာနယ္တြင္ေဖာ္ျပထားသည္။
(၇) အရက္အလြန္အကြ်ံေသာက္သူမ်ားသည္ ဒိန္ခ်ဥ္ကိုတြဲဖက္ေသာက္သံုးေပးျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္၏ ေခ်ဖ်က္အင္ဇိုင္း အားေကာင္း ေစကာ အသည္းထိခိုက္မႈကိုေလ်ာ့နည္းေစေၾကာင္း၊ အဆုတ္ကို က်န္းမာေစသျဖင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားလည္း ဒိန္ခ်ဥ္စား ေပးသင့္ေၾကာင္း ရုရွားႏို္ င္ငံေဆးပညာရွင္မ်ားက အၾကံျပဳထားသည္။
(၈) ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္ျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းႏွင့္ အေအးမိႏွာေစးျခင္း မ်ား သက္သာေစေၾကာင္း၊ ည ဘက္ႏွစ္ျခိဳက္စြာအိပ္ေပ်ာ္ေစေၾကာင္း၊ ငယ္စဥ္ကတည္းက ဒိန္ခ်ဥ္ကို စြဲစြဲျမဲျမဲေသာက္ သံုးသူသည္ သက္ၾကီးပိုင္း ေသြးတိုးေရာဂါ မျဖစ္ေစေၾကာင္း၊ ျဗိတိန္ႏို္င္ငံေဆးသုေတသီမ်ားက အၾကံျပဳထားသည္။
(၉) သိုင္းရြိဳက္ေ၀ဒနာသည္မ်ား အိုင္အိုဒင္းအားျဖည့္ဓာတ္စာအျဖစ္ စားေပးသင့္သည္။
(၁၀) the Massachusetts Institute of Technology မွ ေဆးသုေတသီမ်ားသည္ ၾကြက္မ်ားျဖင့္ စမ္းသပ္ၾကည့္ ရာ ေသြးလည္ပတ္မႈ အားေကာင္းေစ၍၊ ကပၸါယ္အိတ္ၾကီးထြားကာ၊ အရည္ေ သြးမွီသုက္ရည္မ်ားထြက္ရွိျပီး၊ အိမ္ေထာင္ေရး သုချပည့္၀ေစႏိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ ့ရွိရသည္။
(၁၁) ႏို ့တိုက္မိခင္မ်ား အဆီနည္းေသာ ဒိန္ခ်ဥ္ေသာက္သင့္ေၾကာင္း၊ အသက္ ၁၀ႏွစ္မွ ၁၂ အရြယ္ ၾကီးထြာဖြံ ့ျဖိဳးဆဲ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား အရိုးအားေကာင္းေစရန္ ကယ္လ္စီယမ္ျဖည့္စြက္စာ အျဖစ္ဒိန္ခ်ဥ္စားသံုးေပး သင့္ေၾကာင္း၊ အရိုးၾကီးထြားမႈလွ်င္ျမန္ျပီး၊ အရိုးသိပ္သည္းဆ အားေကာင္းကာ သန္မာေစေၾကာင္း၊ ဒိန္ခ်ဥ္ထဲတြင္ lactoferrin ဓာတ္ပါရွိျခင္းေၾကာင့္၊ အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါမွ ကာကြယ္ေပးေၾကာင္း၊ သက္ၾကီးပိုင္း အရိုးပါး/ပြေရာဂါ မျဖစ္ေစေၾကာင္း၊ ထို ့ျပင္ ကယ္လ္စီယမ္ၾကြယ္၀၍ ့အားကစားသမားမ်ားႏွင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးမ်ား ၾကြက္တက္ျခင္း မွ သက္သာေစေၾကာင္း စင္ကာပူႏိုင္ငံ၊ ဂ်န္ဂီအေထြေထြေရာဂါ ကုေဆး႐ံုႀကီးမွ အာဟာရ ေဗဒပညာရွင္အႀကီးအကဲ Mrs Magdalin Cheong မွ အၾကံျပဳထားသည္။
(၁၂) ၀က္ျခံေပ်ာက္၍ အသားအေရ၀င္းမြတ္စိုေျပျခင္း၊ အရြယ္တင္ႏုပ်ိဳေစျခင္း၊ ဆံႏြယ္အားေကာင္း၍ ဆံပင္ကြ်တ္ ျခင္းမွ သက္သာျခင္း၊ ဓာတ္ၾကီး ၄-ပါးမွန္ကန္ေစျခင္း၊ ေသြးဆံုးျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ေသြးသားေျပာင္းလဲ မႈေၾကာင့္ အသားအေရေျပာင္းလဲမႈမွ သက္သာေစျခင္း စသည္ျဖင့္ ေကာင္းက်ိဳးျပဳသည္။
(မွတ္ခ်က္) ဒိန္ခ်ဥ္ကို ထန္းသီးမုန္ ့ႏွင့္တြဲဖက္၍မစားပါႏွင့္ ၀မ္းပ်က္ေစသည္။ ၀မ္းႏႈတ္ေဆး စားထားသူမ်ား ဒိန္ခ်ဥ္မစားသင့္ပါ။
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ကမၻာ့အေကာင္းဆံုးအစားအစာ ၁၀-မ်ိဳးစာရင္းထဲတြင္ ဒိန္ခ်ဥ္လည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္္ေ ၾကာင္း WHFoods မွ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို ့ ေၾကာင့္ လူသားတို ့က်န္းမာေရးအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးျပဳ သည့္ဒိန္ခ်ဥ္ကို က်ား/မ အရြယ္(၃) ပါး မေရြး သင့္တင္မွ်တရံုစားသံုးေသာ အေလ့က်င္ ့ေကာင္းမ်ား ေမြးျမဴႏို္င္ၾကပါေစေၾကာင္း......သတင္းေကာင္း။
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ကမၻာ့အေကာင္းဆံုးအစားအစာ ၁၀-မ်ိဳးစာရင္းထဲတြင္ ဒိန္ခ်ဥ္လည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္္ေ ၾကာင္း WHFoods မွ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို ့ ေၾကာင့္ လူသားတို ့က်န္းမာေရးအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးျပဳ သည့္ဒိန္ခ်ဥ္ကို က်ား/မ အရြယ္(၃) ပါး မေရြး သင့္တင္မွ်တရံုစားသံုးေသာ အေလ့က်င္ ့ေကာင္းမ်ား ေမြးျမဴႏို္င္ၾကပါေစေၾကာင္း......သတင္းေကာင္း။
(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္္ ...မွ်ေ၀သည္)
No comments:
Post a Comment