#မိုဘိုင္းဖုန္းႏွင့္အေရျပားျပႆနာ

Eternal Light Magazine with U Kyaw Kyaw.

#မိုဘိုင္းဖုန္းႏွင့္အေရျပားျပႆနာ
#ေဒါက္တာေက်ာ္ေက်ာ္(အေရျပားအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းမွာ အဆိုးနဲ႔အေကာင္း ယွဥ္တြဲပါလာတတ္တာ သဘာ၀ပါ။ အဲဒီ ေမ်ာပါလာတဲ့ ပစၥည္...း ဒါမွမဟုတ္ နည္းပညာကို နည္းမွန္လမ္းမွန္ အသံုးခ်တတ္ရင္ အက်ဳိးရွိေပမယ့္ တစ္လြဲသံုးမိရင္ေတာ့ ဆိုးက်ဳိးေတြ ၾကံဳေတြ႕ရမွာပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ ဒီေန႔ေခတ္မွာ တြင္က်ယ္စြာ အသံုးျပဳေနၾကရတဲ့ ႀကိဳးမဲ့တယ္လီဖုန္းနဲ႔ အင္တာနက္ပါ။ ေကာင္းတာေတြ တစ္ပံုတစ္ပင္ရွိသလို မသံုးတတ္ရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြကလည္း မနည္းမေနာပါပဲ။ ေကာင္းတာေတြကို အသာထား၊ မေကာင္းတာေတြကိုေတာ့ သတိေပး ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနတဲ့ အေရျပားျပႆနာေတြေပါ့။

#ဖုန္းေတြေပါမွေပါ
တစ္ခ်ိန္က ရွားပါးပစၥည္းျဖစ္တဲ့ တယ္လီဖုန္းဟာ ဒီေန႔ေတာ့ ေပါမွေပါပါ။ တခ်ဳိ႕ဆို ဟန္းဆက္ႏွစ္လံုး၊ သံုးလံုးေတာင္ ကိုင္ေနၾကတာပါ။ ဆက္သြယ္ေရးဌာနနဲ႔ ကုမၸဏီေတြကလည္း အၿပိဳင္အဆိုင္ ေစ်းေလွ်ာ့၊ မက္လံုးေပးေနၾကေတာ့ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ကို မခြဲမခြာ ျဖစ္ေနၾကပါၿပီ။ ဖုန္းေျပာ႐ံုတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေဖ့စ္ဘြတ္နဲ႔ ဂိမ္းေတြကိုပါ တမ္းတမ္းစြဲ သံုးေနတဲ့ေခတ္ပါ။ လမ္းသြားရင္းလည္းပြတ္၊ ဘတ္စ္ကားေစာင့္ရင္းလည္းပြတ္၊ ကားေပၚမွာလည္းပြတ္၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာလည္း လစ္ရင္လစ္သလိုပြတ္၊ ေျပာရရင္ အီအီးပါရင္းနဲ႔ေတာင္ ပြတ္ေနၾကေတာ့တာပါ။ အိပ္ေရးပ်က္ခံၿပီး ညသန္းေခါင္ထိေတာင္ ပြတ္ေနတာပါ။ အလြန္အကၽြံဆိုရင္ ဘယ္ဟာမွ မေကာင္းပါဘူး။ ၾကာေတာ့ ဖုန္းေဘလ္ကုန္တာအျပင္ ဆိုးက်ဳိးေတြ မသိမသာ ၀င္လာပါေရာ။
#က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ
ဆဲလ္ဖုန္းေတြ အသံုးမ်ားလို႔ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတယ္လို႔ တခ်ဳိ႕သုေတသီေတြက ေရွးကတည္းက ဆိုေနၾကပါတယ္။ ဖုန္းကထြက္လာတဲ့ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းေတြဟာ ကင္ဆာမျဖစ္ဘူးလို႔ ဆိုၾကေပမယ့္ အလြန္အကၽြံသံုးရင္ေတာ့ ၾကာရင္ ၾကံဳႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုသူက ဆိုပါတယ္။ ထားပါေတာ့၊ ဒီအခ်က္က ကံေသကံမ မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ လတ္တေလာကေတာ့ ဖုန္းစကရင္ကို ၾကာၾကာၾကည့္ေနရင္ မ်က္လံုးေတြ ေညာင္းတာ၊ မႈန္တာ၊ မ်က္သားေျခာက္တာ၊ မ်က္ေၾကာတင္းတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ဇက္ေၾကာထိုးတာ၊ ေနာက္ေၾကာထိုးတာေတြ ၾကံဳရမွာပါ။ ဒီျပႆနာေတြကို ငယ္ရြယ္သူေတြထက္ အသက္အရြယ္ရလာတဲ့သူေတြမွာ ပိုလို႔ေတာင္ ၾကံဳရႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ အသက္ေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္ ခုနစ္ဆယ္အရြယ္ေတြေတာင္ မ်က္စိက မႈန္မႈန္နဲ႔ ေဖ့ဘြတ္ကို တမ္းတမ္းစြဲ သံုးေနၾကတဲ့ေခတ္ပါ။ ဖုန္းပြတ္ေနေတာ့ ဘုရားေမ့၊ တရားေမ့ ျဖစ္ကုန္ပါေလေရာ။
ဒီလို မ်က္စိျပႆနာေတြနဲ႔အတူ အေရျပားျပႆနာေတြလည္း ဖုန္းသံုးစြဲသူေတြမွာ ၾကံဳေနရပါၿပီ။ ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း အေရျပားပညာရွင္ေတြက ဒီကိစၥကို အေလးေပး ေျပာေနၾကပါၿပီ။
#ဖုန္းနဲ႔၀က္ျခံ
ဖုန္းကို ပါးနဲ႔ၾကာၾကာ ဖိကပ္ေျပာတဲ့အခါ အဆီေပါက္ေတြ ပိတ္သြားေတာ့ အဲဒီေနရာမွာ ၀က္ျခံဖုေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ပြတ္လိုက္၊ ဖိလိုက္လို႔ အဆီေပါက္ပိတ္ၿပီး ေပါက္လာတဲ့၀က္ျခံကို Acne mechanica လို႔ေခၚပါတယ္။ ဘယ္ဘက္ပါးကို ဟန္းဆက္နဲ႔ ဖိကပ္တာမ်ားရင္ ဘယ္ဘက္ပါးမွာ ထြက္တတ္သလို ညာဘက္ပါးကို ဖိကပ္ေျပာရင္ ညာဘက္ပါးမွာ ေပါက္ပါတယ္။ ၀က္ျခံေပါက္ေလ့ရွိတဲ့ လူငယ္လူရြယ္ေတြမွာ အလြန္ၾကံဳရတတ္ပါတယ္။ နဂိုရွိၿပီး ၀က္ျခံေတြလည္း ဖုန္းနဲ႔ဖိကပ္လိုက္တာေၾကာင့္ ပိုဆိုးေစပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က တခ်ဳိ႕လူေတြဟာ အိပ္ေရးပ်က္ခံၿပီး ဖုန္းသံုးၾကေတာ့ ၀က္ျခံေတြ ပိုဆိုးေစပါတယ္။ အိပ္ေရးမ၀ရင္ အိပ္ခ်ိန္မလံုေလာက္ရင္ ၀က္ျခံပိုဆိုးေစတာ၊ ပိုေပါက္ေစတာ အမွန္ပါပဲ။ ေဖ့ဘြတ္တို႔၊ ဂိမ္းတို႔ဆိုတာ အဆံုးမွမရွိတာ၊ သံုးရင္သံုးသေလာက္ အခ်ိန္ေတြ ကုန္သြားတာပါ။ တစ္ခါက သတင္းတစ္ပုဒ္မွာ ေကာင္းေကာင္းမစားမေသာက္ဘဲ (၇)ရက္ (၇)လီ မရပ္မနား ဂိမ္းကစားရင္း ေသသြားတဲ့ လူငယ္တစ္ေယာက္အေၾကာင္းကို ဖတ္မိဖူးပါတယ္။
#ညစ္ပတ္တဲ့ဖုန္း
တယ္လီဖုန္းစကရင္မွာ ေရာဂါပိုးေတြ အမ်ားႀကီးတဲ့။ ဟုတ္မွာေပါ့။ ဟိုဟာကိုင္၊ ဒီဟာကိုင္ၿပီးေတာ့ ဖုန္းကိုင္လိုက္နဲ႔ဆိုေတာ့ ညစ္ပတ္ေနတာပါ။ အီအီးပါတုန္းေတာင္ ဖုန္းပြတ္ေနတတ္ၾကတာဆိုေတာ့ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ ရြံစရာပါ။ လုပ္ငန္းခြင္မွာလည္း ဖုန္းဆိုတာ လိုအပ္ရင္ သံုးေနရတာဆိုေတာ့ ဖုန္ေတြ၊ ဆီေတြ၊ ေၾကးေညႇာ္ေတြ ေပခ်င္ ေပေနတတ္တာပါ။ ဘယ္သူမွလည္း ဖုန္းကို တယုတယ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ ဖုန္းဟာ ေရာဂါသယ္ေဆာင္ရာ ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုညစ္ပတ္တဲ့ ဖုန္းကို ပါးမွာကပ္လိုက္တဲ့အခါ ၀က္ျခံဖုေတြထဲကို ျပင္ပကပိုးေတြ ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဖုန္းပြတ္လိုက္၊ ၀က္ျခံကို ပြတ္လိုက္၊ ညႇစ္လိုက္လုပ္ရင္လည္း ၀က္ျခံေတြ ရင္းသြား၊ ေရာင္သြားတတ္ပါတယ္။ ၀က္ျခံပိုးဟာ အေရျပားထဲမွာ ရွိေနၿပီးသားပါ။ အရမ္းအႏၲရာယ္ မေပးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပင္ပက ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ထပ္ဆင့္၀င္လာရင္ေတာ့ ၀က္ျခံဖုေတြ သိသိသာသာ ေရာင္ကိုင္းသြားတတ္ပါတယ္။ လက္လည္းမေဆး၊ ဖုန္းကိုလည္း သန္႔ရွင္းေရး မလုပ္ရင္ေတာ့ ေရာဂါကူးစက္မႈေတြ ၾကံဳရမွာပါ။ ဘာနဲ႔တူသလဲဆိုေတာ့ ညစ္ပတ္မိႈတက္ေနတဲ့ ပိုက္ဆံေတြလိုပါပဲ။ ပိုက္ဆံက တစ္ခါတေလမွ ကိုင္ရေပမယ့္ ဖုန္းကေတာ့ တစ္ခ်ိန္လံုး သံုးေနရေတာ့ သတိထားစရာပါ။
#ဓာတ္မတည့္ႏွင္းခူ
ဖုန္းကေပးတဲ့ ေနာက္ျပႆနာတစ္ခုကေတာ့ ဓာတ္မတည့္ႏွင္းခူပါပဲ။ ေဆးပညာစကားနဲ႔ေျပာရရင္ Allergic Contact Dermatitis ပါ။ အတိုအားျဖင့္ ACD ေပါ့။ တယ္လီဖုန္းရဲ႕ ကိုယ္ထည္ကို သတၱဳနဲ႔ လုပ္ၾကတာမ်ားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သတၱဳစပ္ေပါ့။ နီကယ္၊ ခ႐ိုမီယမ္၊ ကိုေဘာ့ စတဲ့ သတၱဳဓာတ္ေတြ ပါစျမဲပါ။ ဒီသတၱဳဓာတ္ေတြနဲ႔ အေရျပားဓာတ္မတည့္တဲ့အခါ ၾကာၾကာထိေတြ႕တဲ့ ေနရာေတြမွာ ႏွင္းခူျဖစ္ပါေလေရာ။ အသားရဲတာ၊ ေျခာက္တာ၊ ထူအမ္းလာတာ၊ ယားတာေတြေပါ့။ လူတိုင္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အယားဓာတ္ခံရွိတဲ့သူေတြမွာ ပိုၿပီးၾကံဳရပါတယ္။ ေခတ္သစ္ေ၀ါဟာရအေနနဲ႔ Mobile Phone Dermatitis လို႔ အမည္ေပးပါတယ္။ ပါးနဲ႔ ကပ္ေျပာရင္ ပါးမွာ၊ နားနဲ႔ကပ္ေျပာရင္ နားမွာ ဓာတ္မတည့္ႏွင္းခူ ေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္။ အနည္းဆံုး ယားတာ၊ ေရာင္တာ၊ နီရဲတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးကေတာ့ ဖုန္းကိုင္တဲ့လက္ေပါ့။ လက္ဖ၀ါး၊ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြမွာ အေတြ႕မ်ားပါတယ္။ လက္မအတြင္းဘက္မွာဆို အေတြ႕ရတတ္ဆံုးေနရာလို႔ေတာင္ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ Keypad ဖုန္းသံုးတဲ့သူေတြဆိုရင္ လက္ညႇိဳးထိပ္ေလးေတြေပါ့။ အဲဒီေနရာေတြမွာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အေရျပားဟာ ထူလာၿပီး ေျခာက္ေသြ႕ကြဲအက္တာမ်ဳိး၊ ယားယံတာမ်ဳိး ၾကံဳရတတ္ပါတယ္။ ဒီလို ႏွင္းခူမ်ဳိး ျဖစ္လာတာကို ကာယကံရွင္က တရားခံဟာ တယ္လီဖုန္းဆိုတာ မသိၾကပါဘူး။ အေရျပားဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ ျပသၾကည့္ကာမွ သူတို႔ရဲ႕ လက္စြဲေတာ္ ဟန္းဆက္ျဖစ္ေနမွန္း သိၾကတာပါ။
#မ်က္စိလည္ခ်င္စရာ
အကိုင္မ်ားတဲ့လက္မွာ ဒီလိုျပႆနာေတြ႕တာ မဆန္းေပမယ့္ တစ္ခါတေလ ဒီဓာတ္မတည့္ႏွင္းခူကို အျခားေနရာမွာေတြ႕ရင္ ေခါင္းခဲစရာပါ။ တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြ (အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာပါ) အလုပ္မ်ားေတာ့ ဖုန္းကို ႀကိဳးနဲ႔လည္ဆြဲၿပီးထားတဲ့အခါ ဖုန္းဟာ ရင္သားႏွစ္ခုအၾကားမွာ ရွိေနတာမို႔ အဲဒီေနရာမွာ နီရဲေရာင္ရမ္းေနတတ္ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ တရားခံရွာဖို႔ ခက္ပါတယ္။ ဖုန္းကို ဘယ္လို ကိုင္သလဲ၊ ဘယ္လိုထားသလဲ ေသခ်ာေမးမွ သဲလြန္စရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ဖုန္းကို ေဘာင္းဘီအိတ္ကပ္ထဲ အထည့္မ်ားေတာ့ ေပါင္မွာ လာၿပီး ျပႆနာေပးေတာ့တာပါ။ ဘာေၾကာင့္ ေပါင္အေရွ႕ပိုင္းမွာ ယားတာလဲ၊ နီရဲၿပီး ႏွင္းခူျဖစ္တာလဲဆိုတာ ေသခ်ာေလ့လာလိုက္ရင္ တရားခံက ဖုန္းပါ။ ကၽြန္ေတာ္ ထိုင္းမွာ အေရျပားပညာ သင္ယူစဥ္က ထိုင္းေက်ာင္းသားေလးတစ္ေယာက္ ေပါင္မွာ နီရဲအကြက္ေလးတစ္ကြက္နဲ႔ ယားတာေတြ႕ေတာ့ ေရာဂါရွာဖုိ႔ အခက္ၾကံဳခဲ့ပါတယ္။ ေပြး မဟုတ္၊ ညႇင္းမဟုတ္၊ ဘာမွန္းမသိလို႔ ႀကီးၾကပ္သူဆရာ၀န္မႀကီးကို ျပၾကည့္ေတာ့ ဓာတ္မတည့္ႏွင္းခူတဲ့။ သူတို႔က ထိုင္းဘတ္ေစ့ (အေႂကြေစ့)ကို ေဘာင္းဘီအိပ္ကပ္ထဲ ထည့္ေလ့ရွိတာကိုး။ အေႂကြေစ့မွာပါတဲ့ နီကယ္နဲ႔ အေရျပား ဓာတ္မတည့္တာေၾကာင့္ပါ။
#သူတုိ႔လည္းသိတာေပါ့
တယ္လီဖုန္းဟန္းဆက္ေတြ အၿပိဳင္အဆိုင္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်တဲ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြက ဒီျပႆနာေတြကို ေကာင္းေကာင္းသိတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္လည္း သတၱဳကိုယ္ထည္ကို ဓာတ္မတည့္ႏွင္းခူ မျဖစ္ရေလေအာင္ ႀကိဳးစားထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တယ္လီဖုန္း ဟန္းဆက္အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ Black Berry ဖုန္းေတြရဲ႕ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဆမ္ေဆာင္းဖုန္းေတြရဲ႕ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ Motorola ဖုန္းေတြရဲ႕ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ နီကယ္ ဒါမွမဟုတ္ ကိုေဘာ့ဓာတ္ေတြ ပါ၀င္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အိုင္ဖုန္းနဲ႔ ႏိုကီယာမွာေတာ့ အဲဒီ ဓာတ္ပစၥည္းေတြ မေတြ႕ရဘူးတဲ့။ ဒီေတာ့ ဆမ္ေဆာင္းဖုန္းကိုင္သူေတြ ဓာတ္မတည့္ႏွင္းခူျဖစ္လို႔ အိုင္ဖုန္းေျပာင္းကိုင္ပါလို႔ အၾကံေပးရင္ ေပါင္မုန္႔မရွိရင္ ကိတ္မုန္႔စားေပါ့လို႔ ဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္မွာစိုးရပါတယ္။ အလြယ္တကူ ပလတ္စတစ္ဖုန္းကာဘာ စြပ္လိုက္႐ံုပါပဲ။
ေနာက္ သတိထားရမွာက ဟန္းဆက္တစ္ခုဟာ ၾကာသြားရင္ ေခၽြး၊ ေရတို႔နဲ႔ ထိေတြ႕ၿပီး သတၱဳစပ္ေတြ ကြာလာတာပါ။ ေျပာရရင္ ဖုန္းအသစ္ထက္ ဖုန္းအေဟာင္းေတြက ျပႆနာပိုေပးတတ္ပါတယ္။ Smart phone touch screen ဆိုရင္ေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူ ဖုန္းကာဘာေတြပဲ ေျပာင္းတပ္ေပါ့။ Keypad အမ်ဳိးအစားဆိုရင္ေတာ့ ေဟာင္းသြားရင္ သတိထားသံုးေပါ့။ ျပႆနာအျဖစ္အမ်ားဆံုးကေတာ့ နီကယ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့ကိစၥပါ။ နီကယ္ဆိုတာကလည္း ေရွာင္ဖို႔ အခက္သား။ သံ၊ ေၾကး စတဲ့ သတၱဳပစၥည္းေတြကို နီကယ္နဲ႔စပ္ၿပီး သံုးၾကတာမ်ားတာမို႔ ေသာ့၊ ဇစ္ေခါင္း၊ တံခါးလက္ကိုင္ စတာေတြမွာ ပါတာခ်ည္းပါ။ ေန႔စဥ္သံုးပစၥည္းေတြဆိုေတာ့ ဓာတ္မတည့္မွန္းသိတာေတာင္ ေရွာင္ဖို႔ အေတာ္ခက္ပါတယ္။
#ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္သံုးၾကပါ
ခုေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြ ေလ်ာ့နည္းေအာင္ ဒါမွမဟုတ္ မၾကံဳရေလေအာင္ တယ္လီဖုန္းကို ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ သံုးေစခ်င္ပါတယ္။ အခ်ိန္အၾကာႀကီးဆက္တိုက္ ဖုန္းေျပာတာ၊ ဖုန္းပြတ္တာ ေရွာင္ပါ။ ၀က္ျခံ အခံရွိသူေတြအေနနဲ႔ ညအိပ္ေရးပ်က္ခံၿပီး ဖုန္းကို သဲႀကီးမဲႀကီး မပြတ္ၾကပါနဲ႔။ ဖုန္းကို ပါးနဲ႔ဖိကပ္ၿပီး မေျပာပါနဲ႔။ အခ်ိန္ၾကာၾကာေျပာရရင္ ဘလူးတုတို႔၊ ႀကိဳးတို႔နဲ႔ ေျပာတာက အဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္။ အလြယ္ရတဲ့ လက္သန္႔စင္ရည္ (Hand Gel/ Hand Sanitizer) နဲ႔ ဖုန္းမ်က္ႏွာျပင္ကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေပးပါ။ လက္ကိုလည္း မၾကာခဏ ေဆးေပးပါ။ ဓာတ္မတည့္မႈကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့အေနနဲ႔ ဖုန္းကာဘာတပ္ထားပါ။ ဖုန္းနဲ႔ မၾကာခဏ ထိေတြ႕တဲ့ လက္ေခ်ာင္း၊ ပါး၊ နား စတဲ့ေနရာေတြမွာ ယားယံတာ၊ နီရဲတာ၊ အသားထူအမ္းလာတာ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသတိုင္ပင္ပါ။
ဒါဆိုရင္ အင္မတန္အသံုး၀င္တဲ့ ဖုန္းတစ္လံုးဟာ သင့္ရဲ႕က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
#ေဒါက္တာေက်ာ္ေက်ာ္
(အေရျပားအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
Eternal Light Magazine
September 2016
(လြတ္လပ္စြာ Share ႏိုင္ပါသည္။)