သဘာ၀အတုိင္းအရြယ္တင္ေအာင္(ဆံပင္)

ေလာဘနဲ႔မကင္းတဲ့ ပုထုဇဥ္လူသားအားလံုး အရြယ္တင္ခ်င္ၾက လွခ်င္ၾကပါတယ္။ အဲ့ဒါ ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ?

ဆံပင္ဟာ အရြယ္တင္ျခင္း လွပျခင္း အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ ရုပ္၀တၳဳတစ္ခု ျဖစ္ ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ေကာင္းၿခင္းငါးၿဖာမွာဆံေကသာရဲ့ေကာင္းျခင္းဟာလည္းတစ္ပါးပါ။ မိန္းမတို႔ဘုန္း ဆံထံုး၊ ပိတုန္းေရာင္ ေကသာ၊ အစရွိသၿဖင့္ ဆံပင္ရဲ့ ေကာင္းျခင္းကို အမ်ိဳးမ်ိဳး စာဖြဲ႔ ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြ အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြေလာက္ အေရးမပါဘူးဆိုေပမဲ့ဆံပင္ မရွိပဲ ထိပ္ေျပာင္၊ ေနာက္ေျပာင္ ေနတာကို ေတာ့ ဘယ္အမ်ိဳးသားမွ လိုလားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီဆံပင္ အရုပ္ မဆိုးေအာင္ သန္မာလွပေအာင္လုပ္ဖို႔ ၊ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ဆံပင္ရဲ့ သေဘာ သဘာ၀ကို သိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ (ယခုေခတ္မွာ စပါးစိုက္သလို ဆံပင္ တစ္ေခ်ာင္းခ်င္း ကို ဆံပင္မ်ား တဲ့ေနရာကေန ဆံပင္ေျပာင္ေနတဲ့ ေနရာကို ခြဲစိပ္ေျပာင္းေရြ႕ ေပးနိုင္ပါ တယ္။ ဆံပင္ တစ္ပင္ ကို အေမရိကန္ တစ္ေဒၚလာခန္႔ ကုန္က်ပါတယ္။ ေငြေၾကးတပ္နိုင္တယ္ ဆိုရင္ ေတာင္ ေရြ႕စိုက္စရာ ဆံပင္ေတာ့ ရွိရပါမယ္)။

ေခါင္းေပၚမွာ ဆံပင္ေတြဘယ္ေလာက္ရွိတယ္ဆိုတာ ယခုေခတ္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ အေနနဲ႔ မေျပာနိုင္ ေသးပါဘူး။ ျမတ္ဘုရားကေတာ့ ဆံပင္ေပါင္း ႏွစ္ကုေဋေလးသန္း ရွိေၾကာင္း ေဟာခဲ့ပါတယ္။ သိပၸံသမားေတြ သိတာက တစ္ႏွစ္ကို ဆံပင္ ၆ လက္မရွည္တယ္။ တစ္ေန႔မွာ ဆံပင္ ၅၀ မွ ၁၀၀ အထိ ကၽြတ္တယ္တဲ့။

ဆံပင္ရင္းက ဦးေခါင္း အေရျပားထဲမွာ ဆံပင္ဥ (Hair follicle) ေခၚတဲ့ သစ္ပင္အျမစ္နဲ႔ တူတဲ့ အဂၤါေလးနဲ႔ ဆက္သြယ္ထားပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဆံပင္ဥ ကေန ဆံပင္ေတြျဖစ္ လာပါတယ္။ ဆံပင္တစ္ေခ်ာင္း ခ်င္းကို ေလ့လာမယ္ ဆိုရင္ ဆံပင္တစ္ေခ်ာင္းဆီဟာ အံၾသစရာ လူတစ္ ေယာက္လို ေမြးေန၊ ေသေန တာကို ေတြ႔ရ ပါတယ္။

ဆံပင္တစ္ေခ်ာင္းဆီမွာ anagen, catagen, and telogen phases လို႔ အမည္ေပး ထားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ အေျခအေနေတြ ရွိပါတယ္။ Anagen phase or growth phase မွာ ဆံပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နည္း အားျဖင့္ ဆံပင္ေပါက္ ပါတယ္ (၀ါ) ေပါက္ၿပီးသားဆံပင္ ရွည္လာ ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္က ၃ႏွစ္ ခန္႔ၾကာ ပါတယ္။ ခေလးဘ၀ ကိုယ္ခႏၶာ ႀကီးထြားလာတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ အလားသ႑န္ တူပါတယ္။

Catagen phase or rest phase မွာေတာ့ ဆံပင္ေတြ ထပ္ မျဖစ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခ်ိန္မွာ ဆံပင္ ထပ္မရွည္ပါဘူး။ ေပါက္ၿပီးတဲ့ ဆံပင္ေတြ သူတို႔ရဲ့ (follicle) ထဲမွာ တည္ေန ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္က ၃လ ခန္႔ၾကာပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္အရြယ္ေရာက္လို႔ အရပ္ ထပ္မရွည္ ေတာ့သလိုပါပဲ။

Telogen phase မွာေတာ့ (follicle) ထဲမွာ အသစ္ထပ္ျဖစ္လာတဲ့ ဆံပင္သစ္ရဲ့ တြန္းထုတ္ မႈေၾကာင့္ ဆံပင္ေဟာင္း ျပဳတ္ထြက္သြားပါတယ္။ တစ္နည္း ဆံပင္ေဟာင္း ေသသြားတဲ့ သေဘာပါ။ ဆံပင္ကို တင္းတင္းဆြဲရင္ telogen[/LINK] phase ကဆံပင္ေတြ (ေသေနတဲ့ဆံပင္) ကၽြတ္ထြက္ လာပါတယ္။

ဆံပင္ေတြရဲ့ အေၾကာင္းကို သိရေတာ့ ျဖစ္၊ တယ္၊ ပ်က္၊ သေဘာေတြ။ အပ်က္ေတြ ေနရာမွာ အသစ္ေတြနဲ႔ အစားထိုးေနတဲ့ သခၤါရသေဘာေတြကို ပိုၿပီးသေဘာေပါက္ေစ သံေ၀ဂ ရေစ ပါတယ္။

ဆံပင္ေပါင္း ႏွစ္ကုေဋေလးသန္းဟာ တစ္ရြယ္ထဲ မဟုတ္ၾကပါဘူး ကမၻာေပၚမွာ ရွိေန တဲ့ အသက္အရြယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လူေတြ၊ ေသေနဆဲသူေတြ၊ ေမြးေနဆဲသူေတြလို တစ္ခ်ိဳ႔ ဆံပင္ ေတြက growth phase မွာ၊ တစ္ခ်ိဳ႔က rest phase မွာ၊ တစ္ခ်ိဳ႔က telogen phase မွာ ရွိေန ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၁၅% ေသာဆံပင္ေတြက telogen phase မွာ ရွိေန ပါတယ္။

တခါတရံ ဆံပင္ေတြ တစ္ေန႔ကို လက္တစ္ဆုပ္စာေလာက္ကၽြတ္တတ္ပါတယ္။ ကမၻာ မွာ ကပ္ဆိုက္ၿပီး လူေတြေျမာက္မ်ားစြာ ေသသလိုပါပဲ။ ဒါကို (Telogen Effluvium ) လို႔ေခၚ ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးက ကိုယ္၀န္ေဆာင္ၿပီးခ်ိန္၊ခြဲစိပ္ကုသၿပီးခ်ိန္၊စိတ္ပင္ပန္းမႈျပင္းထန္ စြာခံစားရၿပီး ခ်ိန္ မ်ားမွာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႔ေဆးမ်ားရဲ့ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔ လည္းေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္ စိတ္ဓါတ္က် ေရာဂါ ေပ်ာက္ေဆးမ်ား၊ႏွလံုးႏွင့္ေသြးတိုးေရာဂါေပ်ာက္ေဆးျဖစ္တဲ့ (beta blocker) နဲ႔ စတီရိုက္ မဟုတ္ ေသာ အေရာင္သက္သာေဆး (nonsteroidal anti-inflammatory) မ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ဆံပင္ဥေတြမွာ မယ္လမင္ (Melanin) လို႔ေခၚတဲ့ အမည္းေရာင္ထုတ္ ေပးတဲ့ဆဲလ္ ေတြရယ္ ဆံပင္ ေတာက္ေျပာင္ေအာင္ အဆီ (sebum) ထုတ္ေပးတဲ့ဆဲလ္ေတြရွိ ပါ တယ္။ ဆံပင္ကို ပံုအမ်ိဳးမ်ိဳး သြင္းတာ၊ အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳးဆိုးတာ၊ ေၿဖာင္႔လိုက္ ေကာက္လိုက္ လုပ္တာ ေတြက ဒီဆဲလ္ေတြရဲ့ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစၿပီး မယ္လမင္ ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့နည္း သြား ရင္ (၀ါ) ရပ္ဆိုင္းသြားရင္၊ ဆံပင္ေတြေျခာက္ေသြ႔ၿပီး ျဖဴလာပါတယ္။ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ရင္ ဆံပင္ စျဖဴတတ္ေပမဲ့ ဆံပင္ကို ဂရုမစိုက္ရင္ေတာ့ အသက္ ၃၀ မတိုင္ခင္ျဖဴနိုင္ပါတယ္။ ဂရု စိုက္ မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အသက္ ၆၀ ေက်ာ္မွစျဖဴပါတယ္။

ေခါင္းေလွ်ာ္ရင္ဓါတ္တုပစၥည္းေတြနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ (shampoo)ေတြထက္ သဘာ၀လတ္ဆပ္တဲ့ တေလ်ာ္ကင္ပြန္းနဲ႔ ေလွ်ာ္တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ နိုင္ငံရပ္ျခားမွာ ေနသူမ်ား အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္လုပ္ တေလ်ာ္ကင္ပြန္း (shampoo) ေတြသံုးနိုင္ပါတယ္။ နိုင္ငံျခားျဖစ္ shampoo သံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ ဆံပင္နဲ႔သင့္ေတာ္တဲ့ shampoo ကိုသံုးရပါမယ္။

shampoo ေတြကို ဆံၾကမ္း၊ ဆံေပ်ာ့၊ ေကာက္ထားတဲ့ဆံပင္၊ ေဆးဆိုးထားတဲ့ဆံပင္၊ အဆီ မ်ားတဲ့ ဆံပင္၊ေျခာက္တဲ့ ဆံပင္ စသည္ျဖင့္ ဆံပင္ေပၚလိုက္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳ လုပ္ထားပါတယ္။ အဆီမ်ား တဲ့ ဆံပင္အတြက္ shampoo ကို ေျခာက္တဲ့ဆံပင္မွာသံုးရင္ ဆံပင္ကို ပိုေျခာက္ေစ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေခါင္းေလ်ာ္ၿပီး conditioner သံုးမယ္ဆိုရင္ conditioner ထဲမွာ ဆံပင္ အေရာင္ ေတာက္ေစ၊ ေခ်ာ္ေမြ႔ ေစတဲ့ ေဆးေတြထဲ့ ထားတာမို႔ ေခါင္းအေရၿပားကိုမထိပဲ ဆံပင္လံုးနဲ႔ ဆံပင္ဖ်ားေတြကိုသာ လိမ္းရပါမယ္။ conditioner ေတြ ဦးေရမွာက်န္ေနရင္ ေဖါက္ေပါက္ျခင္း၊ ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္းမ်ားျဖစ္နိုင္ ပါတယ္။ conditioner ပါ ေရာ္ထားတဲ့ေခါင္းေလ်ာ္ေရဆိုရင္ ေရစင္ ေအာင္ ေဆးျပစ္ရပါမယ္။ ေခါင္း ခဏခဏ ေလွ်ာ္တာက ဦးေရမွာရွိတဲ့ သဘာ၀အဆီေတြကို ကုန္ဆံုးေစတာမို႔ တစ္ပတ္ ၁-၂ ခါ ပဲ        ေလွ်ာ္ သင့္ပါတယ္။

ဦးေခါင္းအေရျပားကို ဘီးဖီးျခင္း၊ လက္ျဖင့္ ႏွိပ္ျခင္း တို႔ဟာ ဆံပင္ရင္းဆီ ေသြးအသြား အလာ မ်ားေစတာမို႔ ဆံပင္သန္စြမ္းေစပါတယ္။ ဆံပင္ေပါက္ပြားႏႈန္းကို ျမႇင့္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

ဆံပင္အေျခာက္ခံတဲ့အခါ သဘက္နဲ႔ ဆံပင္ရင္းကိုဖိၿပီး ေနရာအႏံွ႔ သုတ္တာက ဦးေရ ကိုႏိွပ္ သလိုျဖစ္ တာမို႔ ပိုေကာင္းပါတယ္။ တရုတ္ အႏွိပ္နည္းမွာ ဦးေခါင္းအေရွ႔ ႏွဖူးကစၿပီး လက္မႏွစ္ေခ်ာင္း  နဲ႔ ေခါင္း အလယ္ အတိုင္း ေနာက္ေစ့ ေရာက္တဲ့အထိ ႏွိပ္ေပးရင္ ျဖဴေနတဲ့ ဆံပင္ေတြေတာင္ ျပန္နက္ လာ တယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။

ဘီးနဲ႔ညင္ညင္သာသာဖီးတာက ဆံပင္ရင္း ေသြးသြားလာမႈကို ေကာင္းေစပါတယ္။ ၀ါးဘီး၊ သစ္သားဘီး၊ သံဘီးေတြက ပလတ္စတစ္ဘီးေတြလို လွ်ပ္စစ္ မစီးႏိုင္ပါဘူး။ ဆံပင္သားကို ေတာက္ပ ေစပါတယ္။ ဓါတုပစၥည္းျဖစ္တဲ့ ပလတ္စတစ္ေတြရဲ့ ဆိုးက်ိဳး ေတြမရွိပဲ ဆံပင္သားနဲ႔ ဦးေရၿပား က်န္းမာေရးအတြက္ ပိုေကာင္းေစ ပါတယ္။

ေခါင္းေလွ်ာ္ၿပီးရင္ ဆံပင္ကို သဘာ၀ အတုိင္းအေျခာက္ခံတာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ေလမႈတ္စက္        နဲ႔ အေျခာက္ခံရင္ေတာ့ အပူခ်ိန္အနိမ့္ဆံုး မွာထားၿပီး ဆံပင္နဲ႔ ခပ္ေ၀းေ၀း ကေန သံုးပါ (ဆံပင္နဲ႔ အနည္းဆံုး ေျခာက္လက္မ အကြာမွာ ထားၿပီး မႈတ္ပါ)။ ဆံပင္မွာ အပူ မသင့္ ေအာင္ ေလမႈတ္စက္ကိို ျဖည္းျဖည္း မွန္မွန္ ေရႊ႕ေပးပါ။

ဆံပင္ကိုေတာက္ပေစတဲ့ စပေရး (spray) ေတြဟာ ဆံပင္ကို ေျခာက္ေသြ႕ ေစႏုိင္တဲ့ အတြက္ သတိထား သံုးပါ။ သဘာ၀ အံုးဆီစစ္စစ္ကေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

အျခားေသာဆံပင္ကၽြတ္ရျခင္းႏွင့္ အခ်ိန္မတိုင္ပဲဆံပင္ျဖဴရျခင္းအေၾကာင္းမ်ား။

၁။ မ်ိဳးရိုးလိုက္ျခင္း။(hereditary hair loss)။

၂။ လည္းပင္က်ိတ္ေရာဂါ၊ (thyroid gland)။

၃။ မိမိကိုယ္နဲ႔ မတဲ့ေသာေရာဂါ (autoimmune disease)။

၄။ ေသြးအားနည္းျခင္း အထူးသျဖင့္ အာဟာရခ်ိဳ႔တဲ့မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ anemia.

၅။ အေရျပားေရာဂါမ်ား ဥပမာ dermatitis, psoriasis။

၆။ ဗီတာမင္ ေအ အလြန္အကၽြံ႕မ်ားျခင္း (vitamin A overdose).

၇။ ဦးတုပ္၊ဆံပင္တုမ်ား တာရွည္တပ္ထားျခင္း။

၈။ အစဥ္းစားလြန္ျခင္း၊စိတ္ပူတတ္ျခင္း။

၉။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊အရက္ေသာက္ျခင္း။

၁၀။ အာဟာရခ်ိဳ႕တည့္ျခင္း။ အသားဓါတ္၊ သံ (Iron )၊ သြပ္(Zinc) ၊ ေၾကးနီ (Copper) စတဲ့             ဓာတ္ေတြ။ ဗီတာမင္ စီ၊ အီး၊ ေအ တို႔လိုအပ္ပါတယ္။ 

၁၁။ ဦးေရျပား သန္႔ရွင္းမႈကို ဂရုမစိုက္ျခင္း။

၁၂။ ေနေရာင္ႏွင့္ ထိေတြ႔မႈ မ်ားျခင္း။

၁၃။ ခဏ ခဏ ဆံပင္ေပါင္းတင္ျခင္း။

၁၄။ ဆံပင္ေပၚ ေဆးတစ္ခုခု သံုးရာတြင္ ကြ်မ္းက်င္မႈ မရွိ ျခင္း ၊ ႀကိမ္ဖန္မ်ား လြန္ျခင္း၊            ေဆးသံုးရာတြင္ မစင္ျခင္း။

၁၅။ ဆံပင္ မေျခာက္ခင္ ဘီးမဖီးပါနဲ႔။ စိုေနခ်ိန္မွာ ဆံပင္ဟာ ႏူးညံ့ေနတဲ့အတြက္ ထိခိုက္           ပ်က္စီးလြယ္ ပါတယ္။

၁၆။ ျဖစ္နိုင္ရင္ဆံပင္ကိုေဆးမဆိုးပါနဲ႔ ဆံပင္ဆိုးေဆးေတြကဓါတုပစၥည္းေတြျဖစ္လို႔ ဆံပင္သံစြမ္းမႈ             ကို ဖ်က္ဆီးနိုင္ပါတယ္။ဆံပင္ျဖဴလို႔ ဆိုးခ်င္တယ္ဆိုရင္ သဘာ၀ ဒါန္းရြက္နဲ႔ ဆိုး သင့္ ပါတယ္။

၁၇။ ေဆးလိပ္နဲ႔ အရက္ေသာက္ျခင္းေရွာင္ပါ။ ေဆးလိပ္က ထြက္တဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိက္အဆိပ္ ဓါတ္ကဆံပင္ကၽြတ္ ေစပါတယ္။ အရက္က ေဆးလိပ္အပါအ၀င္ ကိုယ္ထဲေရာက္လာ တဲ့ အဆိပ္ေတြ ရွင္းလင္းမႈကို က်ဆင္း ေစပါတယ္။

၁၈။ အေရးအႀကီးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနျခင္းပါ။ စိတ္ပူပန္ျခင္းဟာ ဆံပင္ ျဖဴျမန္ ေစတဲ့ အေၾကာင္းပါပဲ။ ေသမိန္႔က်ခံရသူအခ်ိဳ႕ဟာ ၂၄ နာရီအတြင္း တစ္ေခါင္းလံုး ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴခဲ့တာ ကိုေတြ႔ရပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးေရးရင္းနဲ႔ က်န္းမာေရးအတြက္ေရာ အသက္ရွည္ေရးအတြက္ေရာ အေရးမႀကီးတဲ့ ဆံပင္အတြက္ ကိစၥေတြမ်ားတာ စဥ္းစားမိရင္း ျမတ္ဘုရားရဲ့ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္ေတြကို ဆံပင္စြႏ္႔ဖို႔ ပညတ္ခဲ့တဲ့ ျမတ္ဘုရားရဲ့ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္လွတဲ့ ဉာဏ္ေတာ္ႀကီးကို ပိုမို ဦးခိုက္မိပါတယ္။

ဆံပင္မပယ္နိုင္ေသးတ့ဲ ဆံပင္လွပေနခ်င္တဲ့ ပုထုဇဥ္ေတြအေနနဲ႔ ေခါင္းဖီးတဲ့အခါတိုင္း ဆံပင္ေကာင္းေစ သန္ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို သတိထားၿပီး ေဆာင္သင့္တာေဆာင္၊ ေရွာင္သင့္ တာေရွာင္တဲ့အျပင္ ဆံပင္ရဲ့ ျဖစ္၊ တည္၊ ပ်က္ကို ဆင္ျခင္ ၾကမယ္၊ လက္နဲ႔ ဆံပင္ ထိထိေနတာကို သတိထားေနမယ္ဆိုရင္ ကာယယႏုပႆနာ ဘာ၀နာ ကုသိုလ္ျဖစ္သြား နိုင္ပါတယ္။

ဆံပင္ကို ဘာ၀နာရႈတဲ့ တစဥၥက ကမၼ႒ာန္းကို ဆင္ျခင္ရင္း မရည္မတြက္နိုင္ေသာ ရွင္သာမေဏမ်ား၊ ရွင္ရဟန္းမ်ား ဆံခ်ရင္း အရဟတၱမဂ္ တိုင္ေအာင္ ေပါက္ေျမာက္ၾကတယ္ ဆိုတာ က်မ္းဂန္းေတြမွာ အထင္းအရွားရွိပါတယ္။

ဆံပင္သန္၊ လွပ၊ အရြယ္တင္ၿပီး အရိယာမဂ္ဖိုလ္အထိ ဆိုက္ေရာက္နိုင္ၾက ပါေစ။

က်မ္းကိုး။

၁။ http://shwebeauty.com/

၂။ http://en.wikipedia.org/

၃။ http://www.bbc.co.uk/

၄။ http://xomesick.wall.fm/

၅။ http://www.myanmarskylink.com/

၆။ http://www.monetine.net/

၇။ http://www.facebook.com/

၈။ ဆံေကသာက ေၿပာၿပေနေသာ သင့္က်န္းမာေရး ဧကရာဇ္ ။ http://www.akyinnarnantaw.org/2011/05/