အလုပ္ဆြဲတဲ့ေရာဂါ ( workaholic) ျဖစ္ေနတဲ့ ဂ်ပန္ေတြလား ? (ဂ်ပန္ေတြက တစ္ေန႔ ၄နာရီ အိပ္တယ္တဲ့) မဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔ရဲ့ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ျမတ္စြာဘုရားပါ။ ျမတ္ဘုရားဟာ တစ္ေန႔မွာ တစ္နာရီနဲ႔ မိနစ္ ႏွစ္ဆယ္ သာ ရုပ္ကိုယ္ခႏၶာႀကီးရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ အနားေပး ေတာ္မူပါတယ္။ က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြကို သတၱ၀ါေတြအတြက္ အသံုးခ်ေတာ္မူပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူေသာပုဗၺကိစၥ ( ၅ ) မ်ဳိး။
“ဗုေဒၶါ ေလာေက သမုပၸေႏၷာ၊ ဟိတာယ သဗၺပါဏိနံ။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ သတၱ၀ါအားလံုး အက်ိဳးစီးပြား မ်ားေစရန္ ပြင့္ထြန္း ေပၚေပါက္ ေတာ္မူ လာရသည္”
တစ္ေန႔တာအခ်ိန္ကို ငါးပိုင္းပိုင္း၍ သူ႔အခ်ိန္ႏွင့္သူ မလစ္လပ္ေစရေအာင္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ေဆာင္ ရြက္ေတာ္မူသည္။ နံနက္ခင္း လုပ္ငန္း၊ ဆြမ္းစားၿပီးခ်ိန္ လုပ္ငန္း၊ ညဥ့္ဦးယံ လုပ္ငန္း၊ သန္ေခါင္ယံ လုပ္ငန္း၊ မုိးေသာက္ယံ လုပ္ငန္းဟူ၍ တစ္ေန႔တာ ေဆာင္ရြက္ဖြယ္ လုပ္ငန္း စဥ္ မ်ားကို ငါးပိုင္း ပိုင္း၍ ေန႔စဥ္ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူသည္။
(က) ပုေရဘတၱကိစၥ (ဆြမ္းမစားမီ နံနက္ခင္း လုပ္ငန္းစဥ္)။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အရုဏ္တက္ခ်ိန္ ေစာေစာ အိပ္ရာမွ ထေတာ္မူ၍ မ်က္ႏွာသစ္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္ သုတ္သင္ျခင္းကို ျပဳေတာ္မူသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဂႏၶကုဋီတုိက္ခန္းသို႔ ျပန္လည္ ၀င္ေတာ္မူၿပီး သမာပတ္ ၀င္ စားကာ ခဏမွ် ခ်မ္းသာစြာေနေတာ္မူသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဆြမ္းခံ ခ်ိန္ေရာက္ေသာအခါ သကၤန္းေတာ္ကို ရုံေတာ္မူၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ ကိုယ္ေတာ္တစ္ပါးတည္း၊ တစ္ခါတရံ သံဃာေတာ္မ်ား ျခံရံလ်က္ ဆြမ္းခံ ၾကြေတာ္မူသည္။ ထုိသိုိ႔ ၾကြေတာ္မူေသာ အခါ၌လည္း တစ္ခါတရံ တန္ခိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဖန္ဆင္း၍လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါတရံ ပကတိ သဘာ၀အတုိင္းလည္းေကာင္း ၾကြေတာ္မူသည္။
ျမတ္စြာဘုရားၾကြေတာ္မူေလရာတုိင္း ပါရမီေတာ္ေၾကာင့္ ခလုတ္တံသင္း ဆူးေျငွာင့္ ေႏွာက္ယွက္ျခင္း မရွိ၊ ကမူခ်ိဳင့္၀ွမ္း နိမ့္ျမင့္မညီျဖစ္ေနေသာ လမ္းမ်ားလည္း အလိုလို ေခ်ာေမြ႕ ေျပျပစ္၍သြားၾက၏။ ဒကာဒကာမတုိ႔လည္း ပန္းနံ႔သာလက္စြဲကာ ဘုရားရွင္ကို ဖူးေျမာ္ရန္ စုေ၀းေရာက္လာၾကကုန္၏။ မိမိတုိ႔ တက္ႏုိင္သေလာက္ သံဃာေတာ္ဆယ္ပါး၊ အပါးႏွစ္ဆယ္၊ အပါးတစ္ရာ စသည္ ေတာင္းယူ ပင့္ေဆာင္ၾကကုန္လ်က္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သပိတ္ေတာ္ကို ယူေဆာင္ကာ ေနရာေတာ္ခင္း၍ ရုိေသစြာ ဆြမ္းလုပ္ေကြ်းၾကကုန္၏။ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးၿပီးေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဒကာ၊ ဒကာမတုိ႔၏ စရုိက္ ဓာတ္ခံကို ဆင္ျခင္ေတာ္မူလ်က္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အႏုေမာဒနာတရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။
ထုိ႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ျပန္ၾကြေတာ္မူ၏။ ပန္းနံ႔သာတုိ႔ျဖင့္ ထံုမြမ္းထားေသာ စုေ၀း ရာမ႑ပ္ ေနရာေတာ္၌ ထုိင္ေနေတာ္မူ၍ ဆြမ္းစားရာမွ ျပန္လာ ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တုိ႔ကို ေစာင့္လ်က္ေနေတာ္မူ၏။ ထုိ႔ေနာက္ သံဃာေတာ္မ်ား စံုလင္ေသာအခါ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေဆာင္ ဘက္ သို႔ ၾကြေတာ္မူေလသည္။ ဤကား ေန႔စဥ္နံနက္တုိင္း ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေသာ နံနက္ခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ ေပသည္။
(ခ) ပစၦာဘတၱကိစၥ (ဆြမ္းစားၿပီး ေန႔လယ္ လုပ္ငန္းစဥ္)။
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးျခင္းကိစၥ ၿပီးဆံုးသည့္ေနာက္ တစ္ေန႔တာ ေဆာင္ရြက္ျမဲ လုပ္ငန္း မ်ားကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူ၏။ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္အနီး အသင့္ ခင္း ထားေသာ ေနရာ ေတာ္ ၌ ထုိင္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ေျခေဆးအင္းပ်ဥ္၌ ရပ္ေတာ္မူလ်က္ ရဟန္း ေတာ္မ်ားအား ဒုလႅဘတရား ငါးပါးကို ေန႔စဥ္ပင္ ေဟာၾကားသတိေပး ေတာ္မူျမဲျဖစ္ သည္။
အပၸမာေဒန ဘိကၡ၀ သမၸာေဒထ=ရဟန္းတုိ႔ မေမ့ေလ်ာ့ေသာ သတိတရားႏွင့္ ျပည့္စံုၾက ပေစ။
၁။ ဗုဒၶဳပၸါေဒါ ဒုလႅေဘာ ေလာကသၼိ ံ = ရဟန္းတုိ႔ - ေလာက၌ ဘုရားရွင္ ပြင့္ထြန္းေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ေပၚခဲ၏။
၂။ မႏုႆတၱိပဋိလာေဘာ ဒုလႅေဘာ = လူအျဖစ္ရျခင္းသည္ ခက္ခဲ၏။ (လူအျဖစ္ ရခဲ၏)။
၃။ သဒၶါသမၸတၱိ ဒုလႅဘာ = (ရတနာသံုးပါးႏွင့္ကံ ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္မူ) သဒၶါတရားႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းသည္ ခက္ခဲ၏။ (သဒၶါႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းကို ရခဲ၏)။
၄။ ပဗၺဇၨာ ဒုလႅဘာ = ရဟန္းအျဖစ္ကို ရခဲ၏။
၅။ သဒၶမၼႆ၀နံ ဒုလႅဘံ = သူေတာ္ေကာင္းတရား ၾကားနာရဖုိ႔ ခက္ခဲ၏။
ဒုလႅဘတရား ေဟာၾကား သတိေပးၿပီးလွ်င္ ကမၼ႒ာန္း ေမးေလွ်ာက္ေသာ ရဟန္းတုိ႔အား သင့္ေလ်ာ္ေသာ ကမၼ႒ာန္းကို ေပးေတာ္မူသည္။ ကမၼ႒ာန္းသင္ယူၿပီးေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား မိမိတုိ႔ႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ ဆိတ္ျငိမ္ရာသို႔ အသီးသီး ၾကြေရာက္၍ ကမၼ႒ာန္းဘာ၀နာ တရား ပြားမ်ား အားထုတ္ၾကေလသည္။
ကမၼ႒ာန္းေပးၿပီးေနာက္ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္သို႔ ၀င္ေတာ္မူကာ အလုိေတာ္ရွိလွ်င္ တစ္မ ဟုတ္ခန္႔ ေလ်ာင္းေတာ္မူသည္။ ေလ်ာင္းရာမွ ထေတာ္မူၿပီးလွ်င္ တစ္ေလာကလံုးကို ျခံဳ၍ ေခ်ခြ်တ္ထုိက္ေသာ သတၱ၀ါ ေ၀ေနယ်မ်ား ရွိ-မရွိ အျမဲ ရူၾကည့္ေတာ္မူေလသည္။
ျမတ္စြာဘုရား သီတင္းသံုးရာေဒသရွိ ဒကာ ဒကာမတုိ႔သည္ ညေနခ်မ္းကာလေရာက္လွ်င္ အေဖ်ာ္ ယမကာ၊ ပန္းနံ႔သာ စသည္ယူေဆာင္လ်က္ တရားနာယူရန္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ေရာက္လာ စည္းေ၀း ၾကသည္။ ထုိအခါ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ထုိတရားမ႑ပ္ရွိ ေနရာေတာ္၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူလ်က္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ တရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူေလသည္။ ညေန ေစာင္းအခ်ိန္ေလာက္တြင္ တရားပြဲၿပီး ဆံုး၍ ပရိသတ္တုိ႔ ေက်ာင္းေတာ္မွ ျပန္ၾကေလသည္။
(ဂ) ပုရိမယာမကိစၥ = (ညေန ၆နာရီမွ ၁၀ နာရီ) ညဥ့္ဦးယံ လုပ္ငန္းစဥ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ တစ္ေန႔တာ ေဆာင္ရြက္ဖြယ္လုပ္ငန္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ ေရခ်ိဳး ေတာ္မူလုိလွ်င္ ေရခ်ိဳးအိမ္သို႔ ၀င္ေတာ္မူကာ ေရသပၸါယ္ေတာ္မူသည္။ အလုပ္ အေကြ်းရဟန္း ကလည္း ဘုရားရွင္ ေနရာေတာ္ကို ဂႏၶကုဋီပရိ၀ုဏ္အတြင္း၌ ခင္းထား ရ ေလရာ ေရသံုး သပ္ ေတာ္မူၿပီးလွ်င္ ထုိေနရာ ေတာ္သို႔ၾကြကာ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းကို ၀တ္၊ ခါးပန္းႀကိဳးကို ဖြဲ႔ခ်ည္ ၿပီး လွ်င္ ကိုယ္ရုံလက္ကန္ေတာ့ ထိုး ေတာ္မူလ်က္ တစ္မုဟုတ္ခန္႔ တစ္ပါးတည္း ကိန္းေအာင္း စံေနေတာ္မူေလသည္။
ခဏၾကာလွ်င္ ထိုထုိအရပ္မွ ရဟန္းေတာ္မ်ား လာေရာက္ ဆည္းကပ္ၾကကုန္၏။ ျမတ္စြာ ဘုရားသည္ ညဥ့္ဦးယံတစ္ခ်ိန္လံုး ထုိရဟန္းေတာ္မ်ား ေမးေလွ်ာက္သမွ် ေျဖဆုိ ေတာ္ မူ၍ တရားဓမၼ ေဟာျပေပး ေတာ္မူ၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ညဥ့္ဦးယံအခ်ိန္ပိုင္း ကုန္လြန္သြား၏။
(ဃ) မဇၥ်ိမယာမကိစၥ = (ည ၁၀ နာရီမွ နံနက္ ၂ နာရီ) သန္ေခါင္ယံ လုပ္ငန္းစဥ္။
ညဥ့္ဦးယံလုပ္ငန္းၿပီးဆံုး၍ ရဟန္းေတာ္မ်ား ျပန္ၾကြၿပီးေသာအခါ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔ ဆည္းကပ္ရန္ အခ်ိန္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ စၾက၀ဠာေပါင္း တုိက္တစ္ေသာင္း၌ ေနၾကကုန္ေသာ နတ္ျဗဟၼာ တုိ႔ သည္ မိမိတုိ႔ ဆင္ျခင္စဥ္းစားခဲ့ၾကေသာ အေမးပုစၦာ ျပႆနာမ်ားကို ေမးေလွ်ာက္ၾကကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သန္ေခါင္ယံ တစ္ခ်ိန္လံုး အေမးပုစၦာ ျပႆနာအလုိက္ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔ သံသယေျပကင္းေအာင္ ေျဖရွင္း ေဟာျပေတာ္မူရေလသည္။ မဂၤလသုတ္ စေသာ သုတ္ ေတာ္မ်ားသည္ နတ္ျဗဟၼာမ်ား ေမးေလွ်ာက္သျဖင့္ ဤသန္ေခါင္ယံ၌ ေဟာၾကား ေျဖရွင္း ေတာ္မူခဲ့ေသာ သုတ္ေတာ္မ်ား ျဖစ္ေလသည္။
(င) ပစၦိမယာမကိစၥ = (နံနက္ ၂ နာရီမွ ၆ နာရီ) မုိးေသာက္ယံ လုပ္ငန္းစဥ္။
ပစၦိမယံ ေခၚ မုိးေသာက္ယံကို သံုးပိုင္း (တစ္နာရီႏွင့္ မိနစ္ ၂၀) ခြဲေ၀ေတာ္မူလ်က္ က်င့္ေဆာင္ ေတာ္မူ ေလသည္။
တစ္ေန႔တာလံုး ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူရသျဖင့္ ကိုယ္လက္ ပင္ပန္း ႏြမ္းနယ္မူ ေျပေပ်ာက္ေစရန္ ပထမပိုင္း တစ္ခ်ိန္ စၾကၤ ံၾကြျခင္းျဖင့္ ကုန္လြန္ေစသည္။
ဒုတိယပုိင္း တစ္ခ်ိန္မွာမူ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္သို႔ ၀င္၍ လက္ယာနံေတာင္းျဖင့္ ေလ်ာင္းစက္ ေတာ္မူသည္။
တတိယပုိင္းအခ်ိန္ ေလ်ာင္းေတာ္မူရာမွ ထေတာ္မူၿပီးလွ်င္ ထက္၀ယ္ဖြဲ႕ေခြ ထုိင္ေနေတာ္မူကာ ေရွးေရွး ဘုရားရွင္တုိ႔ အထံ၌ ဒါန သီလ စသည္ ျပဳခဲ့ဖူးေသာ ကုသုိလ္ပါရမီထူး ရွိသူမ်ား ရွိ-မရွိ တစ္ေလာကလံုးကို ျခံဳငံု၍ ၾကည့္ရူေတာ္မူေလသည္။
လယ္တီဆရာေတာ္။
ေန႔ကုိကားလူ၊ ညမူေရွ႕ယာမ္၊ သမဏံတည့္၊ လယ္ယာမ္ေရွ႕ဖ်ားနတ္အမ်ားတို႔ျပန္သြားတစ္ခါ၊ ျဗဟၼာလာေရာက္၊ေနာက္ယာမ္စက္ေလ်ာင္း၊ ေညာင္းပန္းေျဖေျဖာက္၊ ေနာက္ပိုင္းေရာက္က၊ မ်ားေျမာက္ ေ၀ေန၊ ၾကည့္ရွဳေလသည္၊ ပရေမကိစၥငါးပါးတည္း။
က်မ္းကိုး။
၁။ ashinvicakkhana
၂။ေရႊဘုိသီလာ
