သားအိမ္ေခါင္း (၀ါ) သားအိမ္၀ = Cervix
သားအိမ္ကိုယ္ထည္ = Uterus
မိန္းမကိုယ္ = Vagina
အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးဥ = Ovary
အခုတေလာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာေခတ္စားေနတာက သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္း။
ေဆးထိုးခက သိန္းေက်ာ္ၾကတာေၾကာင့္ ေဆးထိုးသူမ်ားက ငါထိုးနိုင္တယ္ဆိုၿပီးၾကြားၾကတယ္။
ေဆးကုမၸဏီေတြကလည္းအေ၇ာင္းရသြက္ေအာင္ လူသိမ်ားတဲ့ရုပ္ရွင္ပညာရွင္ေတြ၊အဆိုေတာ္
စတာေတြနဲ႕ေၾကာ္ျငာ (Advertise) ၾကတယ္။ဓမၼကထိကဆရာေတာ္ ေတြရဲ့တရားေတာ္ေတြ ထဲမွာ ေတာင္ထဲ့ ေဟာတဲ့အထိေခတ္စား လာတယ္။ တရားေတာ္ေတြဟာ ေတာနယ္ေတြအထိေရာက္တာမို႕အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးပညာ ရွင္ေတြမဟုတ္တဲ့သူေတြကိုေဆးပညာဗဟုသုတေပးမယ္ဆိုရင္ အမွန္အတိုင္း ေပးသင့္ပါတယ္။ နို႕မဟုတ္ရင္ ေက်ာ္ၾကားေအာင္လို႕ညာ တဲ့ ေက်ာ္ညာျဖစ္သြားပါမယ္။ ျမန္မာအမ်ားစုကလည္း ဘယ္ဟာကိုမွတိတိက်က်ေလ့လာေလ့မရွိၾကဘဲ နားစြန္နားဖ်ားနဲ႕မိုးကုတ္ ဆရာေတာဘုရားႀကီး ေဟာသလို သူမ်ားပါးစပ့္ဖ်ားမွာဆံုးၿပီး၊ သူမ်ားေယာင္တိုင္းလိုက္ေယာင္ အေမာင္ဘာမွန္းမသိ ေတြကမ်ား ၾကတယ္။
သားအိမ္ကင္ဆာမွာ သားအိမ္ကိုယ္ထည္ မွာျဖစ္တဲ့ကင္ဆာနဲ႕သားအိမ္၀ (၀ါ) သားအိမ္ေခါင္း မွာ ျဖစ္တဲ့ကင္ဆာဆိုၿပီး ၂ မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒီ၂ မ်ိဳးက လံုး၀မတူပါဘူး။ သားအိမ္ကိုယ္ထည္ မွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာက အပ်ိဳႀကီး ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး၊သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကေတာ့အိမ္ေထာင္ဆက္မ်ားတဲ့သူ၊ ခေလးမ်ားမ်ားေမြးခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြက မတူၾကလို႕ပါ။ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာက လိင္ဆက္ဆံရာက ကူးလာတဲ့ virus ပိုုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ အခုကာကြယ္ေဆးဆိုတာကဒီ virus ပိုုးေတြ မကူးဆက္ ေအာင္ကာကြယ္တဲ့ ေဆးပါ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခါမွလိင္မဆက္ဆံဖူးတဲ့ တကဲ့အပ်ိဳႀကီးစစ္စစ္ေတြမွာ ျဖစ္စရာ အေၾကာင္းမရွိလို႕ကာကြယ္ေဆးလဲထိုးစရာမလိုပါဘူး။ ထိုးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အိမ္ေထာင္ျပဳဖို႕စဥ္းစားလို႕လား ဒါမွမဟုတ္ ခိုးစားဖို႕ရည္ရြယ္တာလားလို႕ထင္စရာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆးထိုးနိုင္တယ္လို႕ႀကြားမယ္ ဆိုရင္လဲ သတိထားၿပီးႀကြားၾကပါ၊လူပံုအလယ္မွာ ေဒါင္းက ကမိသလိုျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။
သားအိမ္ကိုယ္ထည္ကင္ဆာဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာမသိေသးပါဘူး။ ဒီကင္ဆာျဖစ္တဲ့သူေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာေအာက္ပါအခ်က္မ်ားနဲ႕အတူေတြ႕ရတာေၾကာင့္၎တို႕ကို သားအိမ္ကိုယ္ထည္ကင္ဆာ
ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ အေၾကာင္း (အႏၱရာယ္ျဖစ္နိုင္ေသာအခ်က္မ်ား)ေတြလို႕ေဖၚျပၾကပါတယ္။
အႏၱရာယ္ျဖစ္နိုင္ေသာအခ်က္မ်ား
၁။ အ၀လြန္ျခင္း။
၂။ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း(high levels of estrogen) မ်ားျခင္း။
၃။ သားအိမ္အတြင္းသားပြါးမ်ားျခင္း။ (endometrial hyperplasia)
၄။ ေသြးတိုးျခင္း (hypertension)
၅။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးဥေရာဂါမ်ား (polycystic ovary syndrome)
၆။ တခါမွကိုယ္၀န္မေဆာင္ဖူးျခင္း (nulliparity (never having carried a pregnancy)
၇။ ၿမံဳျခင္း (infertility (inability to become pregnant)
၈။ အပ်ိဳျဖစ္ေစာျခင္း (early menarche (onset of menstruation)
၉။ မီးရပ္ဆံုးမႈေနာက္က်ျခင္း (late menopause (cessation of menstruation)
၁၀။ သားအိမ္အတြင္းအသားပိုႏွင့္ကင္ဆာမဟုတ္ေသာေရာဂါမ်ား (endometrial polyps or other benign growths of the uterine lining)
၁၁။ ဆီခ်ဳိေရာဂါ။
၁၂။ တိရစၦာန္အဆီ အစားမ်ားျခင္း။
၁၃။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္းဓါတ္ေ၇ာင္ျခည္ျဖင့္ကင္ျခင္း။ (pelvic radiation therapy)
၁၄။ ရင္သားကင္ဆာ။
၁၅။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးဥကင္ဆာ။
၁၆။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈမရွိျခင္း။
၁၇။ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ထက္ႀကီးျခင္း။
၁၈။ အရက္ေသာက္ျခင္း။
ကာကြယ္ေဆးဆိုတာ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္တာမို႕ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ျဖစ္နိုင္ေျခ ရွိတဲ့ သူေတြကို ထိုးရပါမယ္။ ေရာဂါကူးၿပီးသားသူကိုထိုးလို႕က ပိုက္ဆံကုန္ရံု၊အသားနာရံုသာျဖစ္ပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ၿပီးသားသူေတြထိုးဖို႕မလိုသလို၊ ခေလးေတြလဲေမြးၿပီးၿပီး မိမိအိမ္ေထာင္ရွင္ တစ္ဦးတည္းအေပၚမွာသစၥာရွိရွိေပါင္းမယ္။ ကိုယ့္ခင္ပြန္းကလည္း ကိုယ္ကလြဲရင္ မေဖါက္ျပန္တဲ့သူ ဆိုရင္ ထိုးစရာမလိုဘူးဆိုတာ သိသာပါတယ္။ (လူေျပာင္းၿပီးဆက္ဆံရင္ေတာ့ မတူတဲ့ virus ေျပာင္းၿပီးကူးနိုင္လို႕ထိုးသင့္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ကိုယ့္အမ်ိဳးသားက အဆီအဆိမ့္တြင္မက ငပိရည္တို႕စရာ စတာ ေတြပါ စားတတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ထိုးသင့္ပါတယ္။)
ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ အရြယ္ေရာက္စ လိင္ဆက္ဆံမႈ မျပဳရေသးတဲ့ မီးေခါင္းေပါက္အရြယ္ေတြကို အစိုးရ ကိုယ္တိုင္က အကုန္အက်ခံၿပီးကာကြယ္ေဆးထိုးေပးပါတယ္။ ၾသစေတးလီးရာနိုင္ငံမွာ အသက္ ၁၁-၁၃ ႏွစ္အရြယ္အပ်ိဳေပါက္မ်ားကိုထိုးပါတယ္။ အေမရိကားမွာ ၉-၂၆ ႏွစ္အမ်ိဳးသမီးမ်ားနဲ႕၉-၂၁ ႏွစ္ အမ်ိဳးသား မ်ားကိုထိုးေစပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သယ္ေတြနဲ႕အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူ ေတြကို အစိုးရ ကလည္းထိုး မေပး ပါဘူး၊ သူတို႕ကိုယ္တိုင္လည္းအကုန္ခံ၊အနာခံၿပီးမထိုးၾကပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ မလို လို႕ပါ။ သူတို႕ေတြက အိမ္ေထာင္သည္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အိမ္ေထာင္မရွိသူပဲျဖစ္ျဖစ္ႀကိဳက္တဲ့သူနဲ႕အခ်ိန္မေရြး အရြယ္ေရာက္ ကထဲကလိင္ဆက္ဆံၾကတာမို႕ virus မ်ိဳးစံုနဲ႕ကူးၿပီး သားမို႕ပါ။ ျပင္သစ္အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ရဲ့ဘ၀မွာသူမနဲ႕ဆက္ဆံခဲ့ဖူးတဲ့သူေတြကို အကုန္မွတ္မိဖို႕ေတာင္မလြယ္ဘူးလို႕ဆိုပါတယ္။
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္းအေသးစိပ္ကိုဒီဆိုဒ္မွာ (ကာကြယ္နိုင္တဲ့ကာကြယ္ ေဆးရွိတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာကင္ဆာေရာဂါ) အေနနဲ႕ေဖၚျပထားပါတယ္။
က်မ္းကိုး
1. National Cancer Prevention Policy Australia
2. CDC. gouv
3. wikipedia
