ခ်စ္တတ္ရဲ့လား ?

  ခ်စ္ခ်စ္ဆိုတာမီးယပ္နဲ႔ သားဖြားအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးနဲ႔ ခြဲစိပ္အထူးကု ဆရာဝန္ႀကီး တို႔ရဲ႕တစ္ဦးတည္းေသာသမီးေလးပါ။ ခ်စ္လြန္းလို႔နံမည္ေတာင္ မေခၚရက္လို႔ ခ်စ္ခ်စ္လို႔ သာ အမည္တြင္ခဲ့ပါတယ္။ ခ်စ္ခ်စ္ရဲ့အေဖနဲ႔ အေမတို႔တစ္လွည့္ဆီ နိုင္ငံရပ္ျခား ပညာေတြသြား ဆည္းပူးေနရတာမို႔ သားသမီး မယူနိုင္ေသးပဲဆိုင္းငံထားခဲ့ရတာ။

  ေနာက္ဆံုး ေမေမနိုင္ငံျခားကျပန္လာလာခ်င္းေမြးခဲ့ရတဲ့ အဖိုးတန္ခ်စ္သမီးေလးပါ။ မိဘႏွစ္ပါးအခ်စ္ပိုလိုက္တာမ်ားကေတာ့ သမီးကို ေလစိမ္း တိုက္မွာ ျခင္ကိုက္မွာစိုးလို႔ အထူးျခင္လံု အခန္းမွာထားတာပါ။ “ေလမခ ေနမခ ေရႊေပၚ ျမတင္”ပါ။ အိမ္မွာကူညီေပးတဲ့ ခေလးမေလးေတြေတာင္ ခ်စ္ခ်စ္နားမကပ္ရပါဘူး။

  မိတ္ေဆြေတြကလည္း ဆရာ၀န္အသိုင္းအ၀ိုင္းကဆိုေတာ့ သူတို႔ေဆးရံုကပါလာတဲ့ ေရာဂါေတြကူးမွာစိုးလို႔ မခ်ီမပိုးေအာင္လို႔ သမီးေလး အိပ္ေနတယ္ဆိုၿပီးညာ ေျပာရတာက လည္း  အခါခါပါပဲ။

   မိခင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ခ်စ္ခ်စ္ကိုႏို႔ခ်ိဳတိုက္ေကၽြးခ်င္ေပမဲ့ ေဆးရံုတာ၀န္ က တစ္ဖက္၊ ေဆးေက်ာင္းမွာစာသင္ရတာကတစ္ဘက္မို႔ မအားလပ္ပါဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆးရံုကေရာဂါ ေတြလည္းသမီးေလးကိုကူးမွာစိုးပါတယ္။

  ဒီလိုနဲ႔ တစ္ေန႔မွာေတာ့ ေတာက ငယ္ေၾကာက္အေဒၚ သမီးေလးကိုၾကည့္ရေအာင္ ေရာက္လာပါတယ္။ က်မဘာမွမေျပာနိုင္ခင္၊ မတားနိုင္ခင္ သမီးေလးရဲ့ အခန္းထဲ၀င္သြားၿပီး သမီးေလးကို အျပင္ခ်ီထုတ္လာပါတယ္။ ပါးစပ္ကလည္း ညီးတို႔က ခေလးကိုအေမွာင္ထဲမွာ ထားထားတယ္၊ ေလေကာင္းေလသန္႔လည္းမရဘူး။ ခေလးဆိုတာေျမထိမွ က်န္းမာတာတဲ့။

   သမီးေလးကိုေတြ႔လိုက္တဲ့ ခဏမွာေတာ့ က်မမ်က္စိေတြ မူးမိုက္သြားပါေတာ့တယ္။ သမီးေလး တစ္ကိုယ္လံုး၀ါေနပါတယ္။ သမီးေလးကို ခ်က္ခ်င္းေဆးရံုေခၚသြားၿပီး ေသြး ေကာင္း ေတြနဲ႔ သမီးေလးရဲ့ ၀ါေနတဲ့ေသြးေတြေျပာင္းလဲကုသ (exchange transfusion) ပါတယ္။

  သမီးကိုယ္ ထဲကေသြးေတြကေတာ့၊ အ၀ါေရာင္အဆိပ္ေတြမရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အ၀ါေရာင္အဆိပ္ေတြက သမီးရဲ့ႏုနယ္တဲ့ ဥေဏွာက္ကို ေရာက္သြားၿပီး ဖ်က္စီးလိုက္တာ မို႔ သမီးေလးဘ၀ ဆံုးရပါၿပီ။ သမီးေလးတစ္ဘ၀လံုး ဥေဏွာက္ပ်က္ေနတဲ့ ေရာဂါသည္မေလး ဘ၀နဲ႔ ေနရေတာ့ မွာပါ။ က်မဘယ္လိုေျဖရပါ့မလဲ။ က်မသမီးေလးလို ဘ၀မဆံုးၾကရေအာင္ ဒီပညာေပးေဆာင္းပါးေလးကိုေ၀ငွရင္ ခ်စ္ခ်စ္လိုဘ၀နဲ႔ က်မလို ဘ၀မ်ိဳးမေရာက္ၾကပါေစနဲ႔လို႔ ဆုေတာင္းလိုက္ပါတယ္။

   ခ်စ္ခ်စ္လိုေမြးကာစ ခေလးေတြအသား၀ါတာကို(Neonatal jaundice) နီရိုေနတဲ ဂၽြန္တစ္ လို႔ေခၚပါတယ္။ ေမြးကာစ ခေလးငယ္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ လမေစ့ပဲေမြးတဲ့ခေလးေတြ မွာ ေမြးၿပီးတစ္ပတ္ေလာက္မွာ အသားအနည္းငယ္ “၀ါ” တတ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ့အသဲက ေကာင္းေကာင္း မဖြံ႔ၿဖိဳးေသးတဲ့ အတြက္ ကိုယ္ထဲကေသြးဥနီအေသေတြကထြက္လာတဲ့ အ၀ါေရာင္အဆိပ္ေတြကို မေခ်ဖ်က္နိုင္ေသးလို႔ပါ။ အသက္နည္းနည္းရလာတာနဲ႔အမွ် အသဲ လည္းႀကီးထြားလာၿပီးသူ႔လုပ္ငန္းကို ေကာင္းေကာင္းေဆာင္ရြက္နိုင္တဲ့အခါ အ၀ါေရာင္ေတြ တစ္ျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္သြားပါတယ္။

  အသား၀ါတာကို သဘာ၀အလင္းေရာင္မွာမွျမင္နိုင္ပါတယ္။ ဓါတ္မီးေရာင္ ေအာက္ မွာမျမင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္အခ်စ္ပိုၿပီး မီးေရာင္ေအာက္မွာ ထားခဲ့တဲ့သမီးေလးရဲ့အသားေတြ ၀ါတာ က်မသတိမထားမိခဲ့ပါဘူး။

  ကိုယ္ခႏၶာရဲ့ ေသြးထဲကအဆိပ္ေတြဥေဏွာက္ထဲမေရာက္ ေအာင္တားဆီးတဲ့ (Blood Brain Barrier) ဆိုတာရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီကာဗါ (Barrier) ကေမြးကာစ ခေလးေတြမွာသိပ္ မဖံြ႔ၿဖိဳး ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္အ၀ါေရာင္အဆိပ္ေတြခေလးရဲ့ဥေဏွာက္ကိုေရာက္သြားၿပီးဖ်က္စီးလို႔ ကာနစ္တရက္ (Kernicterus) ေခၚတဲ့ခ်စ္ခ်စ္လို ဥေဏွာက္ပ်က္တဲ့ ဘ၀ေရာက္ရ ပါတယ္။ လူႀကီးေတြမွာေတာ့(Blood Brain Barrier) ေကာင္းတာေၾကာင့္ အ၀ါေရာင္အဆိပ္ေတြ သိပ္ မ်ားလာလို႔အသားေတြ ဆႏြင္းခဲလိုသာ “၀ါ” သြားမယ္ ဥေဏွာက္ကိုေတာ့မေရာက္နိုင္လို႔ ဥေဏွာက္ပ်က္တဲ့ ေရာဂါ မျဖစ္ပါဘူး။

  (Neonatal jaundice)က၊ လမေစ့ပဲ ေမြးတဲ့ခေလးေတြအျပင္ အေမႏို႔မတိုက္တဲ့ ခေလးေတြမွာအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အေမနို႔က နို႔ဘူးေတြလို နို႔မ်ားမ်ားမထြက္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေမနို႔ တိုက္တဲ့ခေလးေတြဟာ ဗုိက္မ၀လို႔ ခဏခဏစုိ႔ပါတယ္။ နို႔စုိ႔တဲ့အခါ ကေလးရဲ့ အူလမ္းေၾကာင္း လႈပ္ရွား (bowel movement) ပါတယ္။ နို႔ခဏခဏ စုိ႔တဲ့ခေလးမွာ အူလမ္းေၾကာင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ားလို႔ အဆိပ္၀ါေတြကို ၀မ္းက ပိုမိုစြန္႔ျပစ္ နိုင္ပါတယ္။

   ေမြးကာစခေလးေတြရဲ့ အူေတြမွာ ပိုးေတြမရွိေသးပါဘူး။ သဘာ၀အူပိုးမ်ားလို႔ေခၚတဲ့ က်မတို႔အူထဲမွာရွိတဲ့မိတ္ေဆြပိုးေတြ (Bacterial flora) က အူထဲကိုေရာက္လာတဲ့ အဆိပ္၀ါ ေတြကိုေခ်ဖ်က္ေပးပါတယ္။

  ေမြးစခေလးေတြမွာတစ္ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပတ္၀န္က်င္ကပိုးေတြစားမိၿပီး (Bacterial flora) ေခၚတဲ့မိတ္ေဆြပိုးေတြအူထဲကိုေရာက္လာပါတယ္။ သမီးကိုအခ်စ္ပိုၿပီး၊ ပိုးမ၀င္ေအာင္ ဂရုစိုက္တာလြန္သြားလို႔ မိတ္ေဆြပိုးေတြရဲ့ အဆိပ္၀ါေတြကို ကူညီေခ်ေပးျခင္းကိုလည္း မရခဲ့ တာေၾကာင့္ အဆိပ္၀ါ ေတြရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ မ်ားလာၿပီးဥေဏွာက္ထဲေရာက္ကုန္တာပါ။

   ေစာေစာက ၀ါတာကုိသိရင္(အဆိပ္၀ါေတြဥေဏွာက္ထဲမေရာက္ခင္) ခေလးကိုေန အလင္းေရာင္မွာထားျခင္း (၀ါ) အျပာေရာင္မီးေရာင္ေအာက္မွာ ထားျခင္း( Phototherapy) ျဖင့္ အဆိပ္၀ါေတြကိုေခ်ဖ်က္နိုင္ပါတယ္။

     ၎အျပင္ အရည္ (၀ါ) ႏို႔မ်ားမ်ားတိုက္ေပးျခင္းတို႔ ျဖင့္ လြယ္ကူစြာကုသနိုင္ပါ တယ္။ အခုေတာ့…။

အျပင္ပန္းၾကည့္ရင္၊ အခ်စ္လြန္လို႔ မေရာက္သင့္တဲ့ ဒုကၡေရာက္ရတယ္ေပါ့။ တကယ္ ကေတာ့ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာဆိုတဲ့ မင္းသားေခါင္းစြပ္ထားတဲ့၊ ေလာဘ၊ တဏွာ ဆိုတဲ့ အမိုက္တိုက္က ေမေမတတ္သိထားတဲ့ ေလာကီေဆးပညာေတြကိုဖံုးလို႔ျဖစ္ရတာပါ။

ဥေဏွာက္ေအာက္ပိုင္းတြင္အ၀ါေရာင္အဆိပ္မ်ားစြန္းေနပံု။