မေရာင္ရာ ဆီလူး။

ဟိုတစ္ေလာက ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ အာဖရိကလူမ်ိဳး အဖြါးျဖစ္သူနဲ႔အေဖျဖစ္သူတို႔က သူတို႔ရဲ့ သမီးငယ္ႏွစ္ေယာက္ရဲ့ မိန္းမကိုယ္ကိုျဖတ္မႈျဖင့္ေထာင္ဒါဏ္အျပစ္ေပးခံရပါတယ္။ တခါမွမၾကားဘူးတဲ့ ထူးဆန္းတဲ့ အမႈျဖစ္ေနလို႔ေလ့လာၾကည့္ေတာ့မွ အာဖရိကနိုင္ငံက မူစလင္ ဘာသာ၀င္ေတြဟာ ကာမစိတ္ေလ်ာ့ နည္းေစရန္ ေမြးလာေသာသမီးငယ္မ်ားကို အသက္ ၁၅ ႏွစ္မတိုင္ခင္မွာ မိန္းမကိုယ္ကိုလွီးျဖတ္ျပစ္ၾကတယ္တဲ့။

ေရာဂါေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ မိန္းမအဂၤါခ်ိဳ႔ယြင္ျခင္း Female genital mutilation (FGM) ဟုေခၚပါတယ္။ WHO မွတ္တမ္းမ်ားအရ အာဖရိကမွာ အသက္၁၀ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္အမ်ိဳးသမီး ၉၂ သန္းဟာ FGM အလုပ္ခံထားရၿပီ၊ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ၁၄၀ သန္း ရွိတယ္လို႔ သိရ ပါတယ္။ အေနာက္၊ အေရွ႔ႏွင့္ အေရွ႕ေျမာက္အာဖရိက၊ အခ်ိဳ႕အာရွနိုင္ငံႏွင့္ အီဂ်စ္၊ အီရန္နိုင္ငံ မ်ားတြင္ အလုပ္မ်ားေၾကာင္းသိရပါတယ္။ FGM ဟာ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ယံုၾကည္ခ်က္ မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

FGM ဟာကာမစိတ္ (libido) ကိုေလ်ာ့က်ေစတယ္လို႔ယံုႀကည္တာေၾကာင့္ မိန္းခေလး မ်ားအား လက္ထပ္သည့္အခ်ိန္ထိ အမ်ိဳးသမီးေကာင္းျဖစ္ေအာင္လိုအပ္တဲ့ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ အပ်ိဳစင္အျဖစ္ေစာင့္ထိမ္းနိုင္္ျခင္းႏွင့္လင္သားအေပၚသစၥာရွိေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္းလို႔ ယူဆတဲ့အတြက္ျပဳလုပ္ၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကိုသိရေတာ့ ဗုဒၶျမတ္စြာ ပထမဦးဆံုး ေဟာၾကားတဲ့ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ထဲက အတၱကိလမထာႏုေယာဂ အစြန္းဘက္ျဖစ္တဲ့ တိတၳိ ေတြရဲ့ ကာမဂုဏ္စိတ္ေတြနည္းေအာင္ ကိုယ္ကိုဆင္းရဲပင္းပန္းေအာင္ မီးလံႈတာမ်ိဳး၊ ေရစိမ္တာ မ်ိဳးေတြထက္ေတာင္ ပိုဆိုးေနပါလားလို႔ထင္ျမင္မိပါတယ္။ တိတၳိေတြကမွ သူတို႔ဘာသာ လိုလို လားလား က်င့္ၾကတာ အခုကိစၥက ဘာမွ  မသိ၊ နားမလည္တဲ့ ကိုယ့္ရင္ေသြးငယ္ေတြကို အယူအဆမွားေၾကာင့္ မတရားႏႈိပ္စက္ၾကတဲ့ လူမဆန္တဲ့အျပဳအမူေတြပါ။ လိင္ကိစၥမွာ အမ်ိဳး သမီးမ်ားဟာ passive partner ျဖစ္လို႔ သေဘာတူတယ္ဆိုရင္ေတာင္ သူမအေနနဲ႔ တစ္ဦး ထဲ ျပဳ လုပ္နိုင္တဲ့ အလုပ္မဟုတ္ပါဘူး။ ေယာက္်ားဆိုတဲ့ active partner ပါမွ ျဖစ္တာမို႔ မေရာင္ရာ ဆီလူးၿပီး မိန္းမအဂၤါကို ျဖတ္ရတယ္လို႔။ ျဖတ္ခ်င္းျဖတ္ရင္ ေယာက်္ားအဂၤါကိုျဖတ္ရ မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ သက္သက္မဲ့ မိန္းမေတြကို လူမဆန္တဲ့ညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတိုင္း မိန္းမဆိုတဲ့ အေမေတြေမြးလို႔ လူျဖစ္လာတယ္ဆိုတာ လူျဖစ္ၿပီးမသိတဲ့ လူကိုယ္နဲ႔ တိရိစၦာန္ေတြလို႔ ေျပာရမယ္ထင္ပါတယ္။

ယခင္ကရြာမ်ားမွာရွိတဲ့ ခေလးေမြးေပးေသာလက္သယ္မ်ား၊ တစ္ခါတစ္ရံ အဖြါးမ်ားက

ျပဳလုပ္ၾကၿပီး၊ယခုအခါ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ား (လူနာကိုက်န္းမာေအာင္လုပ္ရမဲ့ အစား ေရာဂါလုပ္ၾကတဲ့သူေတြကိုက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းလို႔မေခၚသင့္ပါဘူး။ ေရာဂါ၀န္ထမ္းလို႔  ေခၚ ရမယ္ထင္ပါတယ္) ကလုပ္ၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

FGM ၄ မ်ိဳးရွိပါတယ္။                                                                                           

၁။ Clitoridectomy: partial or total removal of the clitoris (a small, sensitive and erectile part of the female genitals) and, in very rare cases, only the prepuce (the fold of skin surrounding the clitoris). အမ်ိဳသမီးအဂၤါအေပၚဆံုးမွာ ကလိုင္ေတာ္အစ္ (Clitoris) လို႔ေခၚတဲ့ ေသးငယ္ေသာ၊ကာမဂုဏ္ခံစားတတ္ေသာအဂၤါကို တစ္ပိုင္းတစ္ဆ (၀ါ) အကုန္လံုးကိုျဖတ္ျပစ္ျခင္း။ ဒီအဂၤါက ေယာက္်ားေတြမွာရွိတဲ့ လီး (Penis) ရဲ့ (counterpart) တူညီေသာအဂၤါျဖစ္ပါတယ္။                                                                                    

၂။ Excision: partial or total removal of the clitoris and the labia minora, with or without excision of the labia majora (the labia are "the lips" that surround the vagina). အထက္ပါ အျပင္ ႏွခမ္းအေသး (labia minora ) ကိုပါ တစ္ပိုင္းတစ္ဆ (၀ါ) အကုန္  လံုးကိုျဖတ္ျပစ္ျခင္း။                                                                                                

၃။ Infibulation: narrowing of the vaginal opening through the creation of a covering seal. မိန္မကိုယ္ေပါက္ကိုေသးငယ္ေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း။                                              

၄။ အျခားအႏၱရာယ္ရွိေသာနည္းမ်ား ဥပမာ ဆူးျဖင့္ထိုးျခင္း (pricking)၊ အေပါက္ ေဖါက္ျခင္း (piercing)၊ ခြဲျခင္း(incising)၊ ျခစ္ျခင္း (scraping )၊ အပူျဖင့္ရႈိ႕ျခင္း (cauterizing)။

FGM ရဲ့ အနီးကပ္အႏၱရာယ္မ်ား (Immediate complications)                                                     

၁။ ျပင္းထန္စြာနာက်င္ျခင္း (severe pain)။                                                                     

၂။ ေရွာ့ (shock)။                                                                                                     

၃။ ေသြးလြန္ျခင္း (haemorrhage (bleeding)။                                                       

၄။ ေသြးအဆိပ္တတ္ျခင္း၊ sepsis (bacterial infection)။                                                  

၅။ ေမးခိုင္ေရာဂါျဖစ္ျခင္း (tetanus)။                                                                               

၆။ ဆီးမသြားနိုင္ျခင္း။                                                                                             

၇။ လိင္အဂၤါတြင္အနာမ်ားျဖစ္ျခင္း။                                                                       

၈။ လိင္အဂၤါပတ္၀န္းက်င္ရွိ အဂၤါမ်ားအားဒါဏ္ရာရေစျခင္း။   

FGM ရဲ့ ေနာက္ပိုင္းအႏၱရာယ္မ်ား (Long-term consequences )                                                  

၁။ ဆီးအိမ္ႏွင့္ဆီးလမ္းေၾကာင္းတြင္မၾကာခဏပိုး၀င္ျခင္း (recurrent bladder and urinary tract infections)။                                                                                                    

၂။ စစ္ (cysts) မ်ားျဖစ္ျခင္း။                                                                              

၃။  ၿမံဳျခင္း (infertility)။                                                                                                    

၄။ ခေလးဖြါးရာတြင္ပိုမိုအႏၱရာယ္ရွိနိုင္ျခင္း (an increased risk of childbirth complications)။                                                                                              
၅။ေမြးကင္းစခေလးငယ္မ်ားေသဆံုးမႈ ပိုမိုမ်ားနိုင္ျခင္း (newborn deaths)။                                                                              
၆။ မိန္းမကိုယ္အားခြဲစိတ္ကုသရန္လိုအပ္ျခင္း (the need for later surgery)။
၁၉၉၇ ခုတြင္ WHO ၊ UNICEF ၊ UNFPA တို႔တြဲဖက္၍ FGM. ကို ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုတြင္ United Nations ၏ေထာက္ခံခ်က္ျဖင့္ FGM. ဆန္႔က်င္မႈကို ပိုမိုအား ေပးရန္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀ တြင္ WHO မွ UN agencies and international organizations. ႏွင့္တြဲ၍၊ကမၻာႏွင့္အ၀န္းတြင္ရွိေသာက်န္းမာေရး၀န္းထမ္းမ်ား FGM. လုပ္ျခင္း မျပဳရန္ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။