:include data='blog' name='google-analytics'/>

Friday, April 20, 2018

TB ေရာဂ့ဘယ္လိုေပ်ာက္


က်မ TB ေရာဂါျဖစ္တာ၊ TB ေဆးေတြရဲ့ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြေၾကာင့္က်မ ေဆး ၃ မ်ိဳးလံုး မေသာက္နိုင္ပဲ၊ အားအေပ်ာ့ဆံုး isoniazid တစ္မ်ိဳးပဲ ေသာက္နိုင္ တာမို႔ ေဆးယဥ္ မွာ ေၾကာက္ရတဲ့ အေၾကာင္းေတြ၊ ဒီၾကားထဲ inferon shock ရၿပီး ေသမလိုျဖစ္ခဲ့တာေတြကို (ေသကံ မေရာက္ေသးလို႔သက္ မေပ်ာက္ခဲ့တာလား) မွာတင္ျပထားပါတယ္။

ရန္ကုန္ေရာက္ေတာ့ မဂိုလမ္းမွာကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္းဖြင့္ထားတဲ့ TB အထူးကုဆီသြားျပပါတယ္။ သူရဲ့ လူနာေစာင့္တဲ့ အခန္းမွာ အေမႊးတိုင္အခိုးေတြနဲ႔မႊန္ေနပါတယ္။ သိရတာကသူက နတ္ကနား လည္း   ကတဲ့ အေျခာက္ဆရာ၀န္တဲ့။ က်မရဲ့ ဓါတ္မွန္ကိုၾကည့္ၿပီး၊ အဆုတ္အသားထဲမွာ TB ေရာဂါမရွိဘူး။ TB အဆုတ္ေရ၀င္တာ (Pleural effusion) က (hyperseneitivity Reaction) ေခၚတဲ့ က်မကိုယ္က ေရာဂါ ကိုျပန္တိုက္တာအရွိန္လြန္သြားလို႔ ျဖစ္တာပါ။ isoniazaid တစ္မ်ိဳးပဲေသာက္လည္းရပါတယ္တဲ့။ သူ႔ရဲ့ထူးဆန္းတဲ့ အသြင္အျပင္နဲ႔အျပဳမူေတြေၾကာင့္ သိပ္ မထင္မႀကီးေပမဲ့၊ သူေျပာတာဟုတ္နိုင္တယ္။ မဟုတ္လည္း က်မ ဘာမွလုပ္လို႔မွ မရတာေၾကာင့္ isoniazid တစ္မ်ိဳးပဲေသာက္ေနခဲ့ပါတယ္။

ေမေမကေတာ့ တစ္ရပ္ကြက္ထဲမွာေနတဲ့ က်မရဲ့ငယ္သူငယ္ခ်င္းေျပာတဲ့ နတ္ဆရာကိုသြားျပဖို႔တိုက္တြန္းတာနဲ႔ ေမေမစိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ရယ္။ ဘယ္လို နတ္ဆရာက ကုတယ္ဆိုတာလည္းသိခ်င္တာနဲ႔လိုက္သြားပါတယ္။

နတ္ဆရာဆိုတာက က်မတို႔ေနတဲ့ ေက်ာက္ေျမာင္းေစ်းလမ္းရဲ့အေနာက္ဘက္ကသူေဌးေတြေနတဲ့ ဖိုးစိန္လမ္း (မင္းသားႀကီးဦးဖိုးစိန္တို႔ေနခဲ့တဲ့လမ္း) ကအိမ္ပါ။ အဲ့ဒီက အိမ္ေတြကျခံနဲ႔၀င္းနဲ႔တိုက္အိမ္ေတြပါ။ အိမ္ပိုင္ရွင္ေတြက ရံုးမွာအလုပ္လုပ္ၾကတဲ့ ရံုး၀န္ထမ္းအရာရွိေတြလို႔ေျပာပါတယ္။ အိမ္ရဲ့ဧည့္ခန္းမွာ နတ္ရုပ္ေတြအမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ နတ္ကေနသူ၊နတ္ေမးေနသူေတြလည္းရွိေနၾကပါတယ္။ နတ္ရုပ္ေတြ ေရွ႕မွာတင္ထားတဲ့ ေငြစကၠဴေတြ၊ စားစရာေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ က်မ၊ေမေမနဲ႔သူငယ္ခ်င္းတို႔ကို ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ဒန္ေပါက္စားမလားဆိုၿပီးဒန္ေပါက္လာေၾကြးပါတယ္။ နတ္တင္ထားတဲ့ဆီက ယူေၾကြး တာပါ။ က်မတို႔အရင္ေရာက္ေနတဲ့သူေတြ တစ္ေယာက္ၿပီးတစ္ေယာက္ေမးၾကပါတယ္။ အားလံုး နီးပါးက ေမွာင္ခိုကုန္ကူးၾကမဲ့သူေတြပါ။ သူတို႔အလုပ္အဆင္ေျပဖို႔၊ အဖမ္းမခံရဖို႔ဆုေတာင္းၿပီး၊ အလုပ္ေအာင္ျမင္ရင္ ဘယ္လို ကန္ေတာ့မယ္ဆိုၿပီး ဂတိေပးေနၾကတာ ၾကားေနရ ပါ တယ္။

အဲ့ဒီအခ်ိန္ကေမွာင္ခိုေခတ္စားတဲ့အခ်ိန္ပါ။ ၁၀ ေယာက္သြားရင္ ၁-၂ ေယာက္က သူ႔ဘာသာ အဆင္ေျပမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ နတ္ မတာဆိုၿပီး လာကန္ေတာ့ၾကလို႔ ဒီအိမ္ ဆန္းပြင့္ ေနတာလို႔ ျမင္မိပါတယ္။ တိုက္အိမ္နဲ႔ျခံ၀င္းရဲ့ ဟိတ္ဟန္၊ လာတဲ့သူေတြကို ေၾကြးေမြးဧည့္ခံတာေတြက အထင္ႀကီးေစပါတယ္။ တကယ္က သူမ်ား နတ္တင္ခဲ့တဲ့ဟာေတြ သူတို႔လည္းစား၊ ပိုတာ ေရာက္တဲ့သူ အထင္ႀကီး ေအာင္ေၾကြး တာပဲ။

နတ္၀င္သယ္ေတြ တစ္ေယာက္ၿပီးတစ္ေယာက္၀င္ပူးၾကတယ္။ မႏွဲေလး ပူးရင္ ခေလးလိုခၽြဲျပစ္တဲ့ အသံထြက္လာတယ္။ အဲ့ဒါၿပီးေတာ့ ေနာက္ တစ္ေယာက္က ေနာက္ နတ္တစ္မ်ိဳး၀င္ျပန္တယ္။ ဒီနတ္ က်ေတာ့ ထူးဆန္းတယ္။ ဘာစကားမွ မေျပာဘူး။ ၀ူး၀ူး၀ါး၀ါးနဲ႔ အ အ လိုပဲ။ က်မ နတ္ ဗဟုသုတ သိပ္ မရွိေပမဲ့။ အ အ နတ္ ေတာ့ မၾကားဖူးပါဘူး။ နတ္၀င္ေရာင္ ေဆာင္တဲ့သူ အသံဖ်က္ မေျပာတတ္လို႔ျဖစ္ ရမယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အိမ္တိုင္းမွာ အိမ္ေစာင့္နတ္ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နတ္ကနားေပးရင္ နတ္မ်ိဳး စံုလာလို႔ရေအာင္ အိမ္အျပင္မွာပဲ နတ္ကနားေပးရတယ္လို႔ျမင္ဘူး၊ၾကားဘူးပါတယ္။ အခုအိမ္ထဲမွာ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီ ၊နတ္ေပါင္းစံု၀င္ေနတာ မျဖစ္နိုင္ဘူးလို႔စဥ္းစားေနတံုး က်မ အလွည့္ ေရာက္လာ ပါတယ္။

ေမေမက က်မက်န္းမာေရးအေၾကာင္းေျပာျပပါတယ္။ နတ္ဆရာက က်မမ်က္ေစ့ထဲကို ေရမန္း ထဲ့ၿပီး နတ္ျပဳစားထားသလားဆိုတာစမ္းမဲ့အေၾကာင္းေျပာပါတယ္။ ေရမန္းဆိုတာ ေသာက္ေရကို နတ္ တင္ၿပီးက်မမ်က္ေစ့ထဲ ခတ္ၾကည့္ရံုပါဆိုလို႔ က်မ လက္ခံလိုက္ပါတယ္။ ပထမေရမန္းက နတ္ျပဳစား ထားရင္ စပ္မယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ မ်က္ေစ့ထဲ ေရထဲ့တာမို႔ ဘယ္စပ္မလဲ။ စပ္လဲ က်မက မစပ္ဘူးလို႔ေျပာဖို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီးသားပါ။ မစပ္ဖူးဆိုေတာ့။ ေနာက္ ေရမန္း ထပ္ထဲ့ပါမယ္။ အဲ့ဒါက်ေတာ့ မစပ္ရင္ နတ္ျပဳစား တယ္ေပါ့။ ဒီေရ ဒီေရပဲ ထဲ့ တာ အတူတူပဲေပါ့။ ဒါေပမဲ့ စပ္တယ္လို႔ေျပာလိုက္တယ္။ အေျဖထုတ္လိုက္ေတာ့ နတ္မျပဳစားဖူးေပါ့။ က်မ အေျဖကို နတ္ဆရာေရာ က်မေရာသိတယ္။ ဒါေပမဲ့နတ္ဆရာက က်မ မယံုဘူး။ လွည့္စားၿပီး ပိုက္ဆံညွစ္လို႔ မရဘူးဆိုတာ အကဲခတ္မိတယ္ (လူလိမ္ဆိုတာ လူပဲခတ္ပညာတတ္မွ လုပ္လို႔ရတာ)။ ဒါေၾကာင့္ နတ္ မျပဳစားပါဘူး။ ရိုးရိုးပါလို႔ အေျဖ ထုတ္ လိုက္တယ္။ သူငယ္ခ်င္းက ေရာက္လက္စနဲ႔ သူ႔အတြက္နတ္ေဗဒင္ေမးတယ္။ နတ္က က်မတို႔ကို ရစရာသိပ္မရွိလို႔ ၀တ္ေက်တမ္းေက်ပဲ ေျဖတယ္။ သူငယ္ခ်င္းရဲ႕အိမ္မွာ ဖိနပ္စုတ္နဲ႔ ထီးပ်က္ ရွိေၾကာင္း သူတို႔ကို သူမ်ား (သ႔ို) လြင္ပစ္လိုက္ဖို႔ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဖိနပ္စုတ္နဲ႔ ထီးပ်က္မရွိတဲ့ အိမ္ရွိလို႔လား။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ဖိနပ္နဲ႔ ထီးေတြေစ်းႀကီးတာမို႔ ေတာ္ရံုပ်က္လည္း အိမ္နားမွာ သံုးလို႔  ရတယ္ဆိုၿပီး မပစ္ပဲ ထားၾကတာပဲ။ လမ္းေရာက္ေတာ့ သူငယ္ခ်င္းက မွန္ေၾကာင္းေျပာလာပါတယ္။ သူမကက်မနဲ႔ ၁၀ တန္း တူတူေအာင္ပါတယ္။ BSc ပါ။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က အလုပ္ေတြသိပ္မရွားေသးလို႔ ရုပ္ရွင္ရံုမွာ မာန္ေနဂ်ာလုပ္ေနပါတယ္။ သူလို ေခတ္ပညာတတ္တစ္ေယာက္ကေတာင္ယံုတယ္ဆိုေတာ့။ ပညာမတတ္တဲ့ အမ်ားစု အထူးသျဖင့္ေတာရြာ ေတြက လူရိုးလူအ ေတြအလိမ္ခံရတာမဆန္းပါဘူး။

တိုက္ဆိုင္လာလို႔ က်မသိတဲ့ လိမ္နည္းေလးေတြ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ေပၚေတာ္မူဘုရားအျဖစ္လိမ္တာေဖၚျပျပီးပါျပီ၊ ေနာက္တမ်ိဳးက ဖိုထိုးရင္ေရႊျဖစ္တဲ့နည္းပါ။ ၀တ္ျဖဴစင္ၾကယ္၀တ္ၿပီးျဖစ္ျဖစ္၊ ရေသ့ပံုျဖစ္ျဖစ္၀တ္ၿပီး လိမ္လို႔ရတဲ့နည္းပါ။ ဖိုထိုးတဲ့သူေတြကိုအယံုသြင္းၿပီး၊ အလိမ္ခံမဲ့ ယံုလြယ္တဲ့ သူကို အေသအခ်ာ သိမ္းထား တဲ့ ေဆးေခ်ာင္းကိုေပးပါတယ္။ အဲ့ဒီေဆးေခ်ာင္းကို ဖိုထဲ ဘယ္ေန႔ဘယ္ရက္ ဘယ္လိုထိုးရမယ္ဆိုၿပီး လြယ္လြယ္ထိုးလို႔ မရေအာင္ေျပာရပါတယ္။ ၿပီးမွ နကၡသင့္တဲ့ရက္မွာ ထိုးဖို႔ ေဆးေခ်ာင္းကို ကပ္ၿပီး ေပးပါ တယ္။ အဲ့ဒီေဆးေခ်ာင္းကို ရရခ်င္းဖိုထဲ ထဲ့ထိုးခိုင္းပါတယ္။ ဖိုထိုးတာနဲ႔ မ်က္ေစ့ေရွ႔မွာတင္ ေရႊေခ်ာင္းေလး ေပၚလာပါမယ္။ တကယ့္ ေရႊပါ။ ဘယ္လိုလုပ္ထားသလဲဆိုေတာ့ တီေကာင္ကိုေရႊမႈံေတြေၾကြးထားၿပီး အေျခာက္ခံထားတာပါ။ ဖိုထိုးတဲ့အခါတီေကာင္ရဲ့အသားေတြေၾကြသြားလို႔ သူစားထားတဲ့ေရႊေတြက တီေကာင္ကိုယ္ အတိုင္းအေခ်ာင္းကေလးျဖစ္က်န္ေနတာပါ။

က်မ TB ေရာဂါလည္း ေဆးတစ္မ်ိဳးထဲနဲ႔ေပ်ာက္သြားပံုရပါတယ္။ က်မအဆုတ္ထဲက ေရေတြ တစ္ျဖည္းျဖည္းေျခာက္လိုက္လာၿပီး အနာရြတ္ေတြျဖစ္ ေနတာမို႔ ရင္ပတ္ထဲမွာ အတြင္းကေနႀကိဳးနဲ႔ဆြဲေနသလိုမ်ိဳးခံစားရပါတယ္။ ဓါတ္မွန္ျပန္ရိုက္ၾကည့္ေတာ့ အဆုတ္ထဲကေရေတြမရွိေတာ့ပါဘူး။ လူလဲေနေကာင္းလာပါတယ္။ နတ္ျပဳစားတယ္ဆိုၿပီး ကုခဲ့ရင္၊ နတ္ဆရာ စားေပါက္ပါပဲ။

စဥ္းစားဆင္ျခင္နိုင္တဲ့ အသိဉာဏ္ေတြတိုးတက္ၾကပါေစ။

No comments:

Post a Comment