က်မက ေဒၚမမရဲ့ သားအိမ္ပါ။

က်မက ေဒၚမမရဲ့ သားအိမ္ပါ။ က်မက ပန္းႏုေရာင္ ၾကြက္သားအိပ္ပါ။ ေဒၚမမရဲ့ ၀မ္းဗိုလ္ ေအာက္ ပိုင္းမွာ အရြတ္ေတြနဲ႔ခ်ိတ္ဆြဲထားပါတယ္။ အၾကမ္းအားျဖင့္ ပဲသီး (pear) အရြယ္ေလာက္ရွိပါတယ္။ ျမန္မာအသီးအႏွံအေနနဲ႔ေတာ့ ခရမ္းသီးအငယ္စားလို႔ ေျပာရပါမယ္။

က်မကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၅၇ ဂရမ္ရွိပါတယ္။ က်မကို ၾကက္၀ပ္က်င္းလို႔ မတရားေျပာၾကတယ္။ က်မက စၾကာ၀ဠာတစ္ခုလံုး ရင္သပ္ရႈေမာရမဲ့ အံ့ၾသဖြယ္ရာကိုလုပ္နိုင္ ပါတယ္။ က်မက ျမင္သာရံုရွိတဲ့ ဆဲလ္အနည္းငယ္ကေန ဆဲလ္ေပါင္းကုေဋခ်ီရွိတဲ့လူသား တစ္ေယာက္ျဖစ္လာေအာင္ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ေပး လို႔ပါပဲ။

ဘ၀သစ္အတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ေရးဟာ ရိုးရွင္းတဲ့အလုပ္လို႔ထင္ရတယ္။ တကယ္က အလြန္ ရႈပ္ေထြးေပြလီၿပီး က်မအတြက္စိတ္ပ်က္စရာအလုပ္ပါ။ လစဥ္ အပ်ိဴေဖၚ၀င္ကစၿပီး မီးရပ္ဆံုးခ်ိန္ တိုင္ ေအာင္ က်မ ကိုယ္၀န္ေဆာင္နိုင္ဖို႔အတြက္ အႀကီးအက်ယ္ျပင္ဆင္ လိုက္ ရတာ အႀကိမ္ ေပါင္း ၄၀၀ ေက်ာ္ရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဒၚမမ သံုးခါပဲကိုယ္၀န္ေဆာင္ပါတယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အလွပဆံုး ပန္းဆီးေတြနဲ႔ ဖိတ္စာေပါင္း ၄၀၀ လုပ္ခဲ့ေပမဲ့ သံုးေယာက္ပဲ လက္ခံခဲ့သလိုပါပဲ။

          လစဥ္ ျပင္ဆင္ရတာ မ်က္စိျပာလု႔နီးပါး ဓါတုေဗဒဓါတ္ခြဲခန္းေဆာင္ ရြက္ခ်က္ ေတြ လဲပါတယ္။ အလြန္အနုစိတ္တဲ့ေသြးေၾကာမွ်င္ကြန္ရက္ေတြတည္ေဆာက္ရတယ္။ အသစ္ အသစ္ေသာ အက်ိတ္အိပ္ ေတြ၊ တစ္ရႈး (tissues) သစ္ေတြလည္းတည္ေဆာက္ရတယ္။ ေဒၚမမ ရဲ့မ်ိဳးပြါးအိမ္ (ovary) ကထြက္လာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း (estrogen hormone) ေၾကာင့္ က်မရဲ့ (endometrium) ေခၚတဲ့ ကတၱီပါလိုနုညံ့တဲ့ ေသြးအိပ္ရာခင္းဟာ ထူထပ္လာၿပီး၊ က်မ ရဲ့အက်ိတ္အိပ္ေတြဟာလည္း ဘ၀သစ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အာဟာရေတြေပးဖို႔ မ်ားျပား လာတယ္။ လလယ္ ေရာက္တဲ့အခါ ေနာက္ထပ္ထူးဆန္းတဲ့ ဓါတ္ေျပာင္း လဲျခင္းေတြျဖစ္တယ္။

က်မက ေဟာင္းေလာင္းေပါက္ၾကြက္သားအိပ္္ျဖစ္ၿပီး လက္ဖက္ရည္တစ္ဇြန္းစာေလာက္ အရည္ ကိုသာလက္ခံနိုင္တယ္။ ၿပီးေတာ့က်မရဲ့ၾကြက္သားေတြက မွန္မွန္ႀကီး က်ံဳ႕ (contract) ေနၾကတယ္။ ဒီၾကြက္သားက်ံဳ႕ျခင္းေတြက သေႏၶသားကိုသတ္ျပစ္မွာ။ ၾကြက္သား ေတြမက်ံဳ႕ေအာင္ ေဒၚမမရဲ့ မ်ိဳးပြါးအိမ္ က လလယ္ေရာက္တဲ့အခါ (progesterone)  ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးထပ္ထုတ္တယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းက က်မရဲ့ ေသြးအိပ္ရာခင္းကို သေႏၶသား လက္ခံနိုင္ေအာင္ျပင္ေပးတယ္။ (estrogen hormone) ေၾကာင့္ ႀကီးထြား၊ မ်ားျပား ေနတဲ့ အက်ိတ္အိပ္ေတြကေန အက်ိတ္ရည္ေတြထြက္ေစတယ္။အဲ့ဒီအက်ိတ္ရည္ေတြက သေႏၶသားေလး ႀကီးထြားဖို႔လိုအပ္တဲ့ အစာအာဟာရေတြေပးတယ္။

          က်မမွာ အေပါက္ ၃ ေပါက္ရွိတယ္။ ၂ ေပါက္က (fallopian tube) လို႔ ေခၚတယ္။ သူတို႔က ဘယ္၊ ညာမွာရွိတဲ့ အမမ်ိဳးဥအိပ္ေတြဆီက ထြက္က် လာတဲ့ အမမ်ိဳးဥ (ovum) ေတြကို က်မရဲ့ ကိုယ္ထဲ ေရာက္ေအာင္သယ္ေပးတယ္။ က်မမွာ အမမ်ိဳးဥအိပ္္ ႏွစ္ခု ရွိေပမဲ့ တလမွာ အမမ်ိဳးဥအိပ္တစ္ခုက အမမ်ိဳးဥတစ္လံုးပဲေၾကြတယ္။

က်န္တဲ့ တတိယ ေပါက္က အခ်ိဳရည္စုပ္တဲ့ပိုက္ (straw) ေလာက္ရွိတဲ့ သားအိမ္ေခါင္း လို႔ေခၚတဲ့ (cervix) ပါ။ ဒီအေပါက္ကေန အဖိုမ်ိဳးဥျဖစ္တဲ့ (sperm) ေတြ၀င္လာတယ္။ ခေလး ေမြးတဲ့ အခါလည္း ဒီအေပါက္ကအျပင္ကိုထြက္ရတာ။ ေဒၚမမရဲ့ အမမ်ိဳးဥ ေၾကြတဲ့အခ်ိန္မွာ cervix ထဲမွာရွိတဲ့ အက်ိတ္အိပ္ ေတြကေန အခၽြဲေတြပိုထုတ္တယ္။ အဲ့ဒီအခၽြဲစီးေခ်ာင္းကေန sperm ေတြအလြယ္တကူ အမမ်ိဳးဥဆီ ကူး သြား ေစတယ္။ အခုက်မ သေႏၶသားကိုျပဳစု ေစာင့္ ေရွာက္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၿပီ။ ဒါေပမဲ့ သေႏၶသား မေရာက္လာဘူးဆိုရင္ က်မျပင္ဆင္ခဲ့တဲ့ ေသြးေၾကာေတြ၊ အက်ိတ္အိပ္ေတြ၊ တစ္ရူးသစ္ေတြ အားလံုးကို ျဖက္ဆီးျပစ္ရမွာ။ အဲ့ဒီလုပ္ ရပ္က ေဒၚမမ မီးရပ္ေသြး လာျခင္းပဲ။

က်မရဲ့ အေရးႀကီးဆံုးအခ်ိန္က ပထမ ခေလးေရာက္ရွိလာျခင္းပဲ။ က်မရဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ေတြျပရတဲ့ အခ်ိန္ပဲ။ အမမ်ိဳးဥနဲ႔ အဖိုမ်ိဳးဥေပါင္းမိၿပီး ဆဲလ္ေတြေတာင္ စပြါးေနၿပီ။ အဲ့ဒီ ေအာင္ျမင္တဲ့ သေႏၶသားေလး fallopian tube ကေနက်မရဲ့ ကိုယ္ထဲလာ တဲ့ လမ္းတစ္ေလ်ာက္မွာ သူ႔ အတြက္အစာက တစ္ေနရာကပဲရတယ္။ အဲ့ဒါက egg yolk ေခၚတဲ့မ်ိဳးဥရဲ့ အစာပဲ။ ဒီအစာကလည္း က်မဆီေရာက္ရံုေလာက္ပဲရွိတယ္။ က်မဆီေရာက္တာနဲ႔ သေႏၶသားေလးက က်မကိုယ္ထဲကို လက္တံေတြ ထိုးထဲ့တယ္။ အခုဆိုရင္သူ႔အတြက္ လံုျခံဳ စိတ္ခ်ရတဲ့ ေႏြးေထြးတဲ့ အစာေၾကြးမဲ့အိမ္ရပါၿပီ။ က်မ ၂၄ နာရီ ပတ္လံုးမရပ္မနား ၉ လ တိုင္တိုင္အလုပ္လုပ္နိုင္ဖို႔ အခ်င္းကကူညီပါတယ္။ သူက သေႏၶသားေလးရဲ့ လည္းပင္က ပထမ ေသးေသးေလးကေန တစ္ကီလို ေလးၿပီး ၁၈ စင္တီမီတာအခ်င္းရွိတဲ့ အနီေရာင္ ဘိန္းမုန္႔အရြယ္ထိ ႀကီးလာတယ္။ သူက ေဒၚမမ ခေလးအတြက္၊ အဆုတ္၊အသဲ၊ေက်ာက္ကပ္၊အစာလမ္း

ေၾကာင္းေတြရဲ့လုပ္ငန္းေတြကိုေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ ခေလးရဲ့အသက္ေသြးေၾကာကေတာ့ ခ်က္ႀကိဳးပါ။ သူက ၁၂ စင္တီမီတာကေန တစ္မီတာေက်ာ္ရွည္နိုင္တယ္။ ခ်က္ႀကိဳးထဲမွာေသြး လႊတ္ေၾကာ၂ေခ်ာင္းနဲ႔ ေသြးျပန္ေၾကာတစ္ေခ်ာင္းရွိတယ္။ လႊတ္ေၾကာ၂ေခ်ာင္းကခေလးဆီက အမိႈက္ေတြကို အခ်င္းဆီ သယ္လာ တယ္။ အဲ့ဒီကတဆင့္ ေဒၚမမရဲ့ေသြးေၾကာထဲေရာက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဒၚမမရဲ့ အသဲေတြ၊ အဆုတ္ေတြ၊ေက်ာက္ကပ္ေတြကေနတဆင့္ထုတ္ျပစ္တယ္။

            ေသြးျပန္ေၾကာကေတာ့ေဒၚမမရဲ့ေသြးထဲက ဗီတာမင္၊ ကာဗိုဟိုက္ဒရိုတ္၊ ေအာက္ဆီဂ်င္၊ သတၳဳဓါတ္၊အမိုင္နိုအက္စစ္ေတြယူလာေပးတယ္။ အခ်င္းရဲ့နုညံ့ပါးလႊာတဲ့ေသြးေၾကာမွ်င္ေလး ေတြက ေဒၚမမနဲ႔ သူ႔ခေလးကိုခြဲျခားထားေပမဲ့ အညစ္အေၾကးနဲ႔ အစားအစာလွဲလွယ္ျခင္း ကို လုပ္ေပးတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ ေသြးမတဲ့ရင္ အႏၱရာယ္ႀကီးတာမို႔ သူတို႔ေသြးႏွစ္မ်ိဳးကေတာ့ ေရာ္ေႏွာ္ျခင္း မရွိဘူး။

ေဒၚမမရဲ့ အိမ္ငွါး ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် က်မလည္းလိုက္ႀကီးလာတာ ေနာက္ဆံုး အဆ ၅၀၀ အထိ ကို ႀကီးလာတယ္။ က်မရဲ့ပံုသ႑န္ကလည္း ခရမ္းသီးပံုကေန၊ ကမၻာလံုးပံု၊ ေနာက္ဆံုးဘဲဥပံုျဖစ္လာတယ္။ ဒီထက္ပိုအေရးႀကီးတာက က်မ အလြန္သန္မာလာတာပဲ။ က်မရဲ့ ၾကြက္သားေတြက ႀကီးထြားလာရံုမက အေလးခ်ိန္ပါမ်ားလာတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာမွ က်မရဲ့ အိမ္ငွါးရဲ့ ကန္ေက်ာက္တာေတြကိုခံနိုင္တဲ့အျပင္ စူပါမန္(superman) ကို ေတာင္ ေမာပန္းေစမဲ့ ေမြးဖြါးတဲ့ ဒါဏ္ကိုခံနိုင္မွာ။

          ၇ လေလာက္မွာ ေဒၚမမ ခေလးက ေနရာခဏခဏေျပာင္းတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ကမၻာ့ ဆြဲေဆာင္မႈေၾကာင့္ ၉၆%  ေသာခေလးေတြက ေခါင္းေစာက္ထိုးအေနအထားမွာ ေနတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ခေလးရဲ့ေခါင္းက အေလးဆံုးေသာအပိုင္းျဖစ္လို႔ပဲ။ အဲ့ဒီအေန အထားက တကယ္ေတာ့ ေမြးဖြါးဖို႔ ေကာင္းတဲ့ ပံုလည္းျဖစ္တယ္။

က်မႀကီးထြားၿပီးသန္မာလာတာနဲ႔အမွ် က်မလမ္းမွာရွိတဲ့အရာအားလံုးကို က်မတြန္းထိုး ျပစ္တယ္။ က်မ ဆီးအိမ္ေပၚ ဖိထားလို႔ ေဒၚမမ ေရအိမ္ ခဏခဏသြားေနရတယ္။ က်မ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ကို တိုးႀကိတ္လို႔ ေဒၚမမအစာမေၾကျခင္းစတဲ့ အစာလမ္းေၾကာင္း ျပႆနာေတြျဖစ္ေနတာ။ ၉ လေလာက္ မွာေတာ့ ဗိုလ္တစ္ခုလံုးကိုက်မ ေမာင္ပိုင္ဆီးထားတယ္။ က်မအလုပ္လဲၿပီးေတာ့မယ္။ က်မ အလြန္႔အလြန္ တိုေတာင္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ေရကပ္ပါးေလးကို ၃ ကီလိုမီတာရွိတဲ့ ကိုယ္ဘာသာ ရွင္သန္နိုင္တဲ့ ခေလး အျဖစ္ ေျပာင္းလိုက္ပါၿပီ။

တစ္ညေနမွာ ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိပဲ က်မရဲ့ လက္သဲေလာက္ရွိတဲ့ တတိယေပါက္ က ၁၂ စင္တီမီတာေလာက္ က်ယ္လာတယ္။ ဒါမွခေလးေခါင္းဆန္႔မွာ။ ေမြးဖြါးတဲ့အလုပ္က ေတာ္ ေတာ္လက္       ၀င္ၿပီး အခ်ိန္ယူရတဲ့ကိစၥျဖစ္တယ္။ က်မရဲ့ၾကြက္သားေတြကလည္းပိုပိုက်ိဳ႕ လာတာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ၂-၃ မီနစ္တစ္ခါ က်ံဳ႕လာတယ္။ တစ္ခါက်ံဳ႕ရင္လည္း တစ္မီနစ္ေလာက္ ၾကာလာတယ္။ တစ္ခိ်န္လံုး က်မက ခေလးရဲ့ေခါင္းကို အေပါက္ခ်ဲ႔ဖို႔ သံုးတယ္။ က်မရဲ့ ၾကြက္သားေတြ ကလည္း ၇ ကီလိုမီတာ အေလး ေလာက္ ကို ကန္နိုင္လာတယ္။ ဒါေပမဲ့ သိပ္မလံုေလာက္ေသးဘူး။ ၁၂ ကီလိုမီတာအေလးေလာက္ လိုအပ္တယ္။ ေဒၚမမရဲ့ ဗိုလ္ၾကြက္သားေတြနဲ႔ diaphragm ေတြကလည္း ၀ိုင္းကူၾကတာမို႔ ေနာက္ဆံုးခေလး အျပင္ ေရာက္သြားတယ္။

          က်မအခု အိမ္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရမယ္။ အခ်င္းလည္း မလိုေတာ့ဘူး။ က်မ သူ႔ကို ကန္ထုတ္ လိုက္ ေတာ့မယ္။ ေသြး မသြန္ေအာင္ ေသြးေၾကာေတြကိုဖိပိတ္ျပစ္ရမယ္။ ကိုယ္၀န္ စကာ စက က်မ ၅၇ ဂရမ္ပဲ ေလးတယ္။ က်မ ၁၆ ဆေလာက္အေလးခ်ိန္တက္လာတာအခု တစ္ကီလိုေတာင္ ေက်ာ္ေနၿပီ။ ေနာက္ တလ ႏွစ္လမွာ က်မနဂိုအေလးခ်ိန္ျပန္ေရာက္ေအာင္ အားကစားေတြလုပ္ရမယ္။ က်မဒီအလုပ္ကို ေဒၚမမရဲ့ ဒုတိယနဲ႔ တတိယခေလးေတြအတြက္ ေနာက္ထပ္ႏွစ္ခါ ထပ္လုပ္ရတယ္။ အခု ေဒၚမမ အသက္၄၂ႏွစ္ရွိၿပီ၊ မီးရပ္ဆံုးခါလဲနီးလာၿပီ။ မီးရပ္ဆံုးရင္ေတာ့ က်မအလုပ္လုပ္စရာမလိုေတာ့ဘူး။ က်မ အရြယ္ လည္း နဂို ခေလးမေလးရဲ့ သားအိမ္အရြယ္ကိုျပန္ေရာက္ေတာ့မယ္။

ေဒၚမမရဲ့ ဘ၀မွာက်မသူ႔ကိုဒုကၡမၾကာခဏေပးခဲ့တယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်မက ဒုကၡေပးတဲ့ ေနရာမွာ နံပတ္တစ္လို႔ေျပာရမယ္ထင္တယ္။ အမ်ားဆံုးဒုကၡကေတာ့ သူ မီးရပ္လာတိုင္း နာေအာင္ လုပ္ တာပဲ။ ေနာက္တစ္ခုက က်မရဲ့ၾကြက္သားေတြမွာ အရြယ္အစား အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတဲ့အသားပို (Fibroid) ေတြ ထြက္လာတာပဲ။ အျခားအမ်ိဳးသမီးေတြလိုပဲ ေဒၚမမက သူတို႔ကိုကင္ဆာလို႔ထင္တယ္။ ဒီအတြက္ ေတာ့ ပူစရာမလိုပါဘူး။ Fibroid က ကင္ဆာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ၂၀၀ မွာ တစ္ေယာက္ေတာင္မရွိပါဘူး။ တကယ္လို႔ က်မရဲ့ အခင္း (endometrium) ေကာင္းေကာင္းမႀကီးထြားဖူး၊ မဖ်က္သိမ္းဘူးဆိုရင္ သူ႔ ကို ျခစ္ျပစ္တဲ့ ခြဲစိပ္မႈကိုလုပ္ရမယ္။ ဒီခြဲစိပ္မႈမွာ က်မရဲ့တတိယ အေပါက္ကိုဇြန္းလို ျခစ္တဲ့ပစၥည္း ထဲ့လို႔ ရေအာင္အရင္ခ်ဲ႕ရတယ္၊ ၿပီးေတာ့ မေကာင္းတဲ့ အခင္းကိုျခစ္ထုတ္ျပစ္ရတယ္။ ဒီလို လုပ္ျခင္း ျဖင့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေကာင္းသြားပါတယ္။

ရင္သားကင္ဆာၿပီးရင္ က်မက ေဒၚမမအတြက္ ဒုတိယကင္ဆာအျဖစ္ဆံုးအဂၤါျဖစ္ပါ တယ္။ ကံေကာင္းေထာက္မစြာ က်မရဲ့ ကင္ဆာႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ(cervical cancer) နဲ႔ အခင္းကင္ဆာ (endometrial cancer) ေတြကိုအလြယ္တကူစမ္းသပ္လို႔ရ ပါ တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေစာေစာ သိရင္ ၉၀% က ကုသလို႔ရပါတယ္။ က်မရဲ့ အခင္းကင္ဆာက မမွန္ေသာေသြးဆင္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အသက္၄၀ ေက်ာ္ရင္ပိုဂရုစိုက္ရပါမယ္။ ဒီေသြးဆင္းျခင္းက တျခားအေၾကာင္းေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္ေပမဲ့ အခင္းကင္ဆာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ေသခ်ာေအာင္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။

သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ(cervical cancer) အတြက္ ကာကြယ္ေဆး vaccine ရပါၿပီး၊ ဒီကင္ဆာ ဟာလိင္ဆက္ဆံျခင္းမွ ကူးဆက္ေသာ ဗိုင္းရပ္ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တာမို႔ ယခုအခါ US၊ Australia and Europe မွာ လိင္မဆက္ဆံၾကေသးတဲ့ မီးေကာင္ေပါက္မိန္းခေလးမ်ားကိုထိုးေပးပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးႀကီးမ်ား ကို ေတာ့ ကင္ဆာ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္းသိရေအာင္္ Pap test ေခၚတဲ့ သားအိမ္ေခါင္းကေၾကြက်တဲ့ အသားစမ်ားကို စစ္ေဆးျခင္းကို မွန္မွန္စစ္ေဆးေပးပါတယ္။

၀မ္းနည္းဖို႔ေကာင္းတာက အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုက က်မကိုျပႆနာမ လို႔ျမင္ၾကတာပဲ။ တကယ္က က်မက ဆုေတြေပးတဲ့သူပါ။ က်မေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးအပါအ၀င္ လူသား အားလံုး ျဖစ္တည္ၾကရတာ ဆိုတာကို မေမ့သင့္ပါဘူး။

က်မ္းကိုး

၁။ J.D.RADCLIFF ရဲ့ I AM JOE’S BODY

၂။ http://en.wikipedia.org/wiki/HPV_vaccine